"Tbs met dwangverpleging voor Bart van U."

Er is volgens de deskundigen sprake van chronische paranoïde psychose en schizofrenie. Ze achten de 40-jarige Van U. sterk verminderd toerekeningsvatbaar, maar niet volledig ontoerekingsvatbaar. Ze hebben het over een ernstige stoornis in zijn geestvermogens, die onbehandeld in ernst en omvang niet zal verminderen, "waarschijnlijk zelfs in tegendeel".

De deskundigen denken vanwege de kans op herhaling dat langdurige tbs met dwangverpleging nodig zal zijn, met intensieve behandeling in een stabiele omgeving en met een hoog beveiligingsniveau.

Op de vraag van de rechtbank waarom hij zoveel geweld (tientallen messteken) heeft gebruikt, zeiden de onderzoekers: "Dat weten we niet. Het past niet bij hoe hij is: een verdedigende en angstige man."

Na de moord op Borst kreeg Van U. medicijnen en ging het beter. De kans is aanwezig dat Van U. acties achteraf psychotisch inkleurt, zo zeggen de deskundigen. Volgens hen was de man nog in staat om zelf keuzes te maken.

Borst werd gedood in februari 2014, Loïs in januari 2015. In beide zaken heeft Van U. bekend. De moorden hadden voorkomen kunnen worden. Dat is de overtuiging van zijn familie, zo zei zijn zus Sara dinsdag voor de rechtbank. Ze las een slachtofferverklaring voor namens zestien familieleden.

"Jarenlang hebben we ons ingezet voor de benodigde zorg voor hem. In onze meest slechte dromen hebben wij geen rekening gehouden met deze climax. Naar ons idee had deze verdrietige en niet meer terug te draaien situatie voorkomen kunnen worden. De conclusies van het gepresenteerde rapport van de commissie-Hoekstra brengen dit ook zeer pijnlijk aan het licht'', aldus Sara.

"Ik ben ook maar een gedienstige geest. Ik heb me aan de opdracht gehouden", zei Van U. op dag 1 van de strafzaak. De Rotterdammer herhaalde dat hij handelde in opdracht van God. Hij condoleerde de familie Borst. "Voor de familie, de achterban, de vrienden, familie en kennissen is dit heel ernstig'', zei Van U. aan het begin van de zitting. "Ik weet zelf wat het is als je iets dierbaars mist. Bij dezen mijn condoleance."

Van U. verklaarde opnieuw dat hij op 7-jarige leeftijd de opdracht van God kreeg om degene te doden die verantwoordelijk is voor de euthanasiewet. Van U. duidde dit met lastig te volgen verhandelingen over de oorlogsfilm 'Een brug te ver' en het Japanse Fukushima.

Van U. worstelt naar eigen zeggen al zijn hele leven met zijn opdracht en het dilemma dat hij moet doden, terwijl dat niet mag van zijn geloof. Hij sprak daar ook met niemand over. Ook was Van U. boos op "de dingen die misgaan".

De Rotterdammer verklaarde dat hij in Bilthoven achter Borst aan haar garage is in ingelopen. De oud-minister opende die met een afstandsbediening. Van U. vroeg om het adres van oud-premier Wim Kok. Van U: "Daar wilde ze geen antwoord op geven." Voor van U. was toen duidelijk: Borst is verantwoordelijk. "Toen heb ik haar vermoord", aldus Van U. Dat gebeurde volgens de Rotterdammer in een flits.

"Ik heb wel aan de opdracht voldaan, maar ik vind het niet goed", zei Van U. De rechter legde hem voor de voeten dat de dood van Borst niets heeft opgelost. Daarop sprak Van U: "Ik heb mij aan de opdracht gehouden. Het signaal is wel uitgegaan. Ik moest dat doen."

Van U. verklaarde dat hij met één mes heeft gestoken. Het mes is er nog, zei hij. "Kunt u er nog bij?", vroeg de rechter. "Theoretisch wel", aldus Van U. die er verder niet op in wilde gaan. Ook weigerde Van U. te vertellen waar de kleding is die hij droeg.

De rechter vroeg zich af waarom Van U. met zijn tweestrijd toch naar Borst ging. De Rotterdammer zei daarover: "Ik ben ook maar een gedienstige geest." Hij verklaarde geen andere opdrachten van God te hebben.

Van U. staat ook terecht voor de moord op zijn zus in januari 2015. Die moord

hij al eerder.

Het was zijn leven of dat van zijn zus, zei hij dinsdag. Hij was bang dat, als hij in de psychiatrie terecht zou komen, Loïs er heel makkelijk toe zou kunnen komen om hem te laten euthanaseren. Inmiddels is hij hier niet meer zo bang voor, zegt Van U. "Als er nu iets met me gebeurt, staat het ook in de krant. Het kan nu niet onder stoelen of banken worden geschoven."

"De psychiatrie is machtig", zei hij dinsdag. "Daar zijn ze zo goed dat ze van groen grijs kunnen maken en van paars roze en van twee negen en van vier zes. Ik wil niets met ze te maken hebben."

De zaak wordt woensdag hervat.