Automatische beiaard werd ontdekt in Utrecht
UTRECHT - Het automatische klokkenspel is vijf eeuwen geleden niet in België uitgevonden, maar in Utrecht. Dat blijkt uit een proefschrift over de beiaard dat woensdag is gepresenteerd op de Universiteit Utrecht.
Utrecht wordt in het proefschrift aangeprezen als beiaardierstad: "Wie vandaag de totaalklank van een Europese stad van vijf eeuwen geleden wil ervaren, moet naar Utrecht gaan", luidt de tekst in het schrift.
UURWERK
Al in 1479 vond men een systeem uit om de klokken via een touw te verbinden met een uurwerk. "Het werkt hetzelfde als de mechaniek in een horloge. Het uurwerk geeft een automatisch seintje aan de klokken om te gaan luiden", vertelt oud-stadsbeiaardier Arie Abbenes. "Dat scheelt de klokkenluider heel wat traplopen."
Uit het proefschrift blijkt ook dat Utrecht de klokken niet alleen automatisch luidde in die tijd. "Slijtageplekken in de klokken laten zien dat er ook handmatig met de klepel is geluid", zegt Abbenes. Handmatig kon men het ritme en de klank bepalen. Hiermee werd het volk gewaarschuwd, als bijvoorbeeld de vijand eraan kwam, of als er een executie plaatsvond.
Volgens Arie Abbenes bewijst het proefschrift dat de Dom dé plek is om alles te leren over de beiaard. "Alle eeuwenoude technieken om het volk te informeren via klokken, zijn gebruikt in Utrecht", besluit Abbenes.
