Tineke Schouten 35 jaar aan de top: "Mijn droom waargemaakt"

Of ze al weet wat haar vandaag te wachten staat in Utrecht? "Nee, geen idee. Ik had eerst ook iets van, wat een gedoe allemaal. Maar ze zeggen op kantoor: 35 jaar non-stop optreden dat moet je vieren. Ach weet je, ik laat het gewoon over me heen komen. Zo nuchter ben ik wel", zei de Utrechtse vanmorgen op Radio M Utrecht.

Voor het ontstaan van deze karaktertrek moeten we naar 12 juni 1954. Op die dag ziet ze het levenslicht: Catharina Agatha Maria (Tineke) Schouten. Ze groeit op in Zuilen in een harmonieus, katholiek gezin. Haar ouders werken hard in hun eigen supermarkt en als Tineke en haar zus groter worden, moeten zij ook de handen uit de mouwen steken.

"Het is het enige smetje op mijn jeugd. Altijd dat kei- en keiharde werken in de supermarkt. Van maandagochtend zeven uur tot zaterdagavond tien uur. En op zondag vaak ook nog", vertelde de comédienne in een documentaire op RTV Utrecht. Een buurvrouw zei ooit over haar ouders: ze vallen nog eens dood neer bij al dat werken. "Daar maakte ik me als gevoelig kind zorgen om. Ik lag te bidden dat het goed zou blijven gaan."

Toch kijkt ze niet om in wrok. "Ik heb een fantastische jeugd gehad met heel lieve ouders, die veel van elkaar hielden en veel met elkaar konden lachen." Moeder is de motor van het gezin Schouten, een sterke vrouw en een doorzetter. Een eigenschap die Tineke van haar heeft meegekregen. Haar vader is meer een 'Danny Kaye-achtige figuur' met veel humor, een talent dat dus ook in haar genen zit.

Op zaterdagavond was er thuis tijd voor onstpanning. "We keken De Rudi Carrell Show op televisie", blikt de cabaretière terug. "Voor mij viel toen het kwartje. Ik wist: dit wil ik ook, zingen in zo'n verlichte studio. Het is een van mijn vroegste jeugdherinneringen. Ik zie me nog tussen mijn ouders in hangen."

Als Tineke 8 jaar oud is krijgt ze een gitaar, vier jaar later gaat ze op zangles bij Elly de Jong. Na de Titus Brandsma-basisschool gaat ze naar het lyceum aan de Kromme Nieuwegracht. De jonge Tineke kan goed leren, maar ze wil het theater in, beroemd worden.

Tussen haar 8e en 28e werkt ze toe naar een doorbraak. Altijd is ze aan het zingen en gitaar spelen. Op school mag ze een paar keer optreden. "Oudere HBS'ers vroegen me of ik dat wilde doen. Dat vond ik geweldig, die erkenning." Om sneller van school te kunnen gaat Tineke na de brugklas naar de Middelbare Meisjeschool, de MMS. "Ik wilde op mijn 16e van school af kunnen om beroemd te worden en jong kinderen te krijgen."

Als Tineke de MMS heeft afgerond, verhuist het gezin naar Zeist. Ze gaan op de Zamenhoflaan wonen, vlakbij de L-flat, een groot project in die jaren. "Ik zong toen heel veel thuis. Sommige liedjes deed ik wel honderd keer in de badkamer vanwege de galm. De buren werden gek van me."

Avond aan avond reist ze met de bus naar Utrecht om op te treden, maar tot een doorbraak komt het niet. "Niemand zat op Tineke Schouten te wachten", zegt ze er zelf over. Ze gaat bij de VVV in Zeist werken, in een hotel en daarna bij autobedrijf Hessing in De Bilt. Deze laatste baan zal haar later inspireren tot de sketch Eddie.

Als ze 17 jaar is, doet ze auditie in het Schiller Theater, bij het gezelschap van de Utrechtse cabaretier Hennie Oliemuller. Als Anne-Marie Konincks haar been breekt, krijgt Tineke de kans om in te vallen. Ze is er klaar voor. De teksten kent ze al helemaal uit haar hoofd. Het zijn haar eerste schreden als cabaretière. Maar tot een doorbraak komt het niet. Nog niet.

Tussen 1974 en 1979 krijgt Schouten meer bekendheid als assistente van de Utrechtse komiek Herman Berkien. Als ze besluit om solo verder te gaan, gaat het snel. In 1980 gaat haar eerste one-womanshow, "Een Tien met een Gniffel", in première in het Jacobi Theater van Hans Brunyanszki, de man met wie ze in juni 1979 is getrouwd.

Schouten is in die tijd bekend in Utrecht, maar door haar tweede show, "Op en Top Tien", leert heel Nederland haar kennen. In de zomer van 1982 breekt ze op 28-jarige leeftijd door met het nummer "Lenie uit de Takkestraat". In hetzelfde jaar wordt ze moeder van haar eerste dochter, Sigrid.

Van het typetje "Lenie uit de Takkestraat" komt ze nooit meer af. Niet erg, vindt ze. "Het zou wel heel erg zijn als ik daarvan zou balen. Al 35 jaar zitten de zalen vol, ik kan doen wat ik leuk vind en heb mijn droom waargemaakt. Wel is het zo dat het vaak terugkomt in interviews. Dat is soms wel eens vervelend."

Samen met producent John de Mol maakt Schouten in de jaren tachtig vier theatershows: Tiepies Tien, Tien in Topvorm, Tien met een Gniffel en 10x Tien. De voorstellingen worden allemaal op televisie uitgezonden. In 1986 wordt haar tweede dochter geboren, Stefanie.

Stilzitten is er niet bij na alle successen. Ook in de jaren negentig en na de millenniumwisseling rijgen de shows ze aaneen. Het contrast tussen de theater-Tineke en de gewone Tineke is groot: zo rustig en beschaafd ze overkomt in het dagelijks leven, zo ver kan ze soms gaan op het podium. De lied(teksten), muziek en sketches schrijft ze altijd zelf. In haar shows zitten tal van typetjes zoals Bep Lachebek, de toiletjuffrouw, Oma Oortjes en de Belgische Paaldanseres. Ook parodieert ze bekende artiesten.

In 2005 viert Schouten haar 25-jarig jubileum en wordt ze door de burgemeester van De Bilt geridderd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Op 21 januari 2014 ontvangt ze de Nederlandse Cabaret Oeuvreprijs. In 2016 bezoekt ze als een typetje diverse bekende Nederlanders voor het SBS6-programma Met de deur in huis.

In haar laatste show T-Splitsing blikt ze terug op de keuzes die ze in de loop van haar leven heeft gemaakt. Wat zou er gebeurd zijn als zij een heel andere afslag op de T-splitsing genomen had? Het is de meeste persoonlijke voorstelling die ze heeft gemaakt.

Nog 115 keer gaat ze T-Splitsing doen en daarna gaat ze schrijven aan een nieuwe show. "Ik denk dat die Best tof gaat heten. Niet Best of dus, maar Best tof. Deze show wil ik larderen met sketches die mensen graag nog eens terug willen zien."

Klaar is ze dus allerminst. En dan heeft ze ook nog vijf kleinkinderen. Hoe dan ook: vandaag staat de Utrechtse volop in de schijnwerpers. RTV Utrecht doet er uitgebreid verslag van op radio, televisie en internet.