Voorlopig geen filefuik, politie niet vervolgd

De politie wilde de vluchtende dief met een gecreëerde file vertragen, maar die reed in volle vaart achterop een stilstaande auto. Daardoor kwam een onschuldige automobilist om het leven. De politie besloot de file te veroorzaken, terwijl een politiehelikopter de vluchtauto volgde en de politie van Amsterdam klaarstond om de achtervolging zonodig over te nemen.

Het bewust creëren van een opstopping gaf een te groot risico voor onverige weggebruikers, zegt Justitie. De meldkamermedewerker die snel een beslissing moest nemen kon echter niet terugvallen op bestaande procedures.

Ook de politieagenten die de dief achtervolgden hebben het verkeer in gevaar gebracht. Maar zij voerden volgens het OM feitelijk wel hun taak rustig en professioneel uit.

De Officier van Justitie vindt daarom dat de politiemedewerkers geen verwijt te maken valt. Hoewel er de afgelopen jaren veel is gediscussieerd over politieachtervolgingen en het opwerpen van versperringen, heeft dat blijkbaar nog niet geleid tot een landelijke regeling of aanwijzing.

De meldkamermedewerker kan onder de omstandigheden niet de volle verantwoordelijkheid voor het ongeluk dragen, oordeelt Justitie daarom.

De nabestaanden van het dodelijke slachtoffer van de filefuik zijn blij dat nu vaststaat dat er fouten zijn gemaakt. Volgens hun advocate Geertuid van Wassenaer doet die erkenning hen goed. Ze zijn met name blij met de oproep van het OM om snel met regelgeving te komen voor politieachtervolgingen en het opwerpen van blokkades.

Het stilzwijgen van de politie steekt de familie wel, laat de advocate weten. ''De politie hulde zich in stilzwijgen en verwees altijd naar lopende onderzoeken. Ze hebben nooit aan de familie laten weten dat ze het heel erg vinden. Dat is pas kortgeleden gebeurd, maar dat is te laat.'' Van Wassenaer probeert daarom alsnog een gesprek met de leidinggevenden van de politie te regelen. ''Maar omdat er aan beide kanten zoveel wrok en wrevel is, moet dat gesprek onder professionele begeleiding gebeuren.''

De advocate en de nabestaanden beraden zich nog over het besluit van het OM om de politiemedewerker die het desastreuze besluit nam, niet te vervolgen. Als ze willen dat dit toch gebeurt, kunnen ze dat via het Gerechtshof proberen.

De advocaat van verdachte Maikel R. denkt er serieus over om naar het gerechtshof te stappen en vervolging van de agent af te dwingen. Zijn cliënt bestuurde de auto die op de filefuik inreed en veroorzaakte zo een dodelijk ongeval.

Roethof vindt dat justitie een truc heeft uitgehaald door een aantal bij de achtervolging betrokken agenten eerder als verdachten aan te merken. Daardoor konden ze zich op hun zwijgrecht beroepen toen Roethof hen wilde horen als getuigen. Uit het feit dat het OM ze nu toch niet wil vervolgen, concludeert hij dat justitie die bedoeling ook nooit heeft gehad.

Hij weet niet of hij de agenten alsnog wil gaan verhoren. Zijn cliënt zit al lang vast en nieuwe getuigenverhoren zullen de zaak zeker vertragen.

Het besluit van justitie om geen agenten te vervolgen, doet het Utrechtse politiekorps goed. Waarnemend korpschef Miriam Barendse: '' De zaak heeft tot veel onrust geleid. Het is de grootste nachtmerrie van elke collega dat er een onschuldige burger overlijdt. Het besluit om niet te vervolgen doet ons en de betrokken collega's in het bijzonder veel goed.''

Barendse benadrukt dat het werk van de politie erg complex kan zijn en dat beslissingen soms snel moeten worden genomen. De gevolgen van de filefuik waren op het moment dat de beslissing werd genomen niet te voorzien. ,,Maar de collega's hebben naar eer en geweten gehandeld. Mijn waardering voor de manier waarop zij de actie hebben uitgevoerd is groot, helaas met noodlottige afloop.''

De Raad van Korpschefs wil dat de politie de filefuik voorlopig niet meer inzet als middel om verdachten tot stoppen te dwingen. Eerst moeten er landelijk beleid en richtlijnen komen. Daarmee volgt de raad de aanbevelingen op van de Rijksrecherche en justitie.

Volgens de Raad van Korpschefs moet de politie professionele ruimte krijgen om te kunnen handelen in complexe situaties en is het moeilijk om de praktijk in protocollen te vatten.