Groot tekort nieuwe woningen: zo erg is het probleem in jouw gemeente

© Pixabay
PROVINCIE UTRECHT - Begin dit jaar trok de provincie Utrecht aan de bel: de komende jaren moeten er tienduizenden woningen gebouwd worden. Uit een inventarisatie van RTV Utrecht blijkt dat het bouwtempo in veel gemeenten daarvoor te laag ligt. In een aantal gevallen gaat dat tempo alleen nog maar verder omlaag.
Gemeenten in de provincie Utrecht denken dat er de komende twintig jaar ongeveer 115.500 nieuwe woningen gebouwd moeten worden, maar het is de vraag of zelfs maar de helft lukt. De ene gemeente kijkt hierbij verder vooruit dan de andere. Maar voor bijna alle Utrechtse gemeenten geldt: het wordt een dubbeltje op zijn kant of de benodigde huizen er op tijd zullen zijn.

GEPLANDE HUIZEN

Wanneer we alle geplande woningen bij elkaar tellen, komen we aan 73.500 geplande huizen. Zelfs als al die plannen kunnen worden uitgevoerd, moeten er daarna nog steeds ruim 42.000 woningen extra gebouwd worden om in de behoefte te voorzien. Voor sommige gemeenten is bouwen nu al een probleem.
We hebben bij alle gemeenten in de provincie Utrecht de afgelopen tijd cijfers opgevraagd over de woningbehoefte die ze voor de komende jaren verwachten. Hoeveel nieuwe huizen moeten er de komende jaren in hun gemeente bij komen? En hoeveel nieuwbouw hebben ze al concreet gepland?
Klik op de icoontjes in de digitale kaart om te zien hoe uw gemeente de toekomst inschat. Wat is er de afgelopen jaren gebouwd, hoeveel woningen verwacht het gemeentebestuur nodig te hebben en hoeveel nieuwbouw staat er al in de plannen?
Sommige gemeenten plannen tot 2023. Anderen kijken veel verder vooruit, tot aan 2040. Alle verwachtingen en plannen hebben we per gemeente afgezet tegenover het aantal huizen dat die gemeente de afgelopen jaren daadwerkelijk heeft gebouwd. Bij veel kleinere gemeenten is al snel de conclusie dat er een ware spurt in de huizenbouw ingezet moet worden, willen ze hun eigen planningen waarmaken.

WIJK BIJ DUURSTEDE

Zo verwacht Wijk bij Duurstede (24.000 inwoners) dat er de komende twintig jaar zeker 2.500 nieuwe huizen bij moeten komen. Voor de komende paar jaar zijn er al plannen voor 550 nieuwbouwhuizen. Maar het beeld wordt wat minder positief als we kijken naar de huizen die de afgelopen jaren zijn neergezet: gemiddeld 56 per jaar. Wil de gemeente erin slagen om de eigen planning te halen, dan zal dat gemiddelde in één klap omhoog moeten naar bijna 140 per jaar.
Nog donkerder worden de verwachtingen die Wijk bij Duurstede voor de periode daarna heeft. Er moeten nog 1.600 huizen komen, maar daar is binnen de bestaande gemeentegrenzen geen plek meer voor. Na de huidige planning houdt het op en hoopt de gemeente op toestemming voor de bouw van een fikse nieuwbouwwijk buiten de stadsgrenzen.

WOERDEN

In Woerden is het probleem nog groter. Ook hier moet het aantal woningen dat wordt gebouwd fors toenemen, wil de gemeente het geplande aantal van ruim 2.000 woningen halen. Alleen meldt de Woerdense wethouder Tymon de Weger van Ruimtelijke Ordening dat er de komende jaren honderden woningen minder gebouwd worden dan gedacht. De plannen zijn er, maar bij de uitvoering komt zoveel kijken, dat de productie fors achterblijft.
Tot 2023 zou Woerden (stad, Harmelen, Zegveld en Kamerik) driehonderd woningen per jaar bouwen. In de praktijk stokt het op tweehonderd. Dat geldt voor alle woningen. Het probleem zit, net als in Wijk bij Duurstede vooral in de plekken waar de woningen moeten komen. Plukjes open ruimte in wijken bebouwen ('inbreiden') en bijvoorbeeld kantoren ombouwen tot woningen ('transformeren') kost meer tijd dan eerder werd gedacht.
Uitzondering op de cijfers vormen Utrecht, Nieuwegein en Amersfoort. De groeiplannen liggen daar al klaar en de afgelopen jaren is er in hoog tempo bijgebouwd. Ook zijn er kleinere gemeenten als Vijfheerenlanden, Montfoort en Soest waar de bouwplannen - althans op papier - de groei van de gemeente nog kunnen bijbenen. Maar de overige gemeenten kijken allemaal tegen bouwproblemen aan.

RAMPZALIG TEKORT

Het klinkt deskundige Marc Doodeman van CoBouw, een onafhankelijk weekblad dat de bouwnijverheid volgt, bekend in de oren. Papier is geduldig, maar hij stelt vast dat de afgelopen tijd niet meer dan zo'n dertig procent van alle geplande woningbouw werd uitgevoerd. In dat geval zouden van de geplande 73.500 huizen er maar 22.000 daadwerkelijk worden neergezet.
Daarmee zou de provincie, vooral in de kleinere gemeenten, over twintig jaar aankijken tegen een rampzalig tekort van 90.000 woningen. Wanneer dat zou gebeuren, stijgen de woningprijzen in het buitengebied naar verwachting snel. Gemeenten die dat zien aankomen, zullen natuurlijk uit alle macht proberen om het af te wenden, maar het betekent dat er meer alternatieve bouwplannen op tafel moeten komen dan er nu zijn.

RODE CONTOUREN

Vooral ruimtegebrek is een probleem. De provincie Utrecht heeft in de afgelopen jaren vastgesteld dat het groene landschap van de regio behouden moet blijven. Dorpen en steden mogen niet zomaar het natuurschoon opslokken. Daarom is voor elke stad en elk dorp een bouwgrens bepaald, waarbuiten er niets gebouwd mag worden: de rode contouren.
Veel gemeenten hebben de afgelopen jaren gevraagd om toestemming voor het bouwen buiten die contouren, maar vaak zonder succes. Het nieuwe provinciebestuur opent voorzichtig de deur: als een gemeente werkelijk geen ruimte meer heeft, kan er een uitzondering worden gemaakt.

BOUWSECTOR NIET KLAAR

Maar zelfs als ruimtegebrek is opgelost is er nog het probleem dat veel bouwbedrijven niet klaar zijn voor de snelle spurt in woningbouw die de komende jaren nodig zal zijn. De bouwsector heeft de komende jaren landelijk 94.000 nieuwe mensen nodig.
Met opleiden alleen redt de sector het niet. Er zijn vooral signalen dat de problemen op de bouwarbeidsmarkt in ieder geval de komende jaren nog aanhouden, stelt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in een rapport. "De mensen zijn bijna niet aan te slepen en het einde is niet in zicht", zegt Taco van Hoek, directeur van het EIB.
De problemen zijn er vooral in de woningbouw. Bijna de helft van de bouwbedrijven moet projecten uitstellen omdat er onvoldoende bouwvakkers zijn. Precies wat gemeenten in de provincie Utrecht niet kunnen gebruiken.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.