Illegaal vuurwerk wordt steeds heftiger: 'Het lijken wel bommen'

UTRECHT - Het is weer bijna oud en nieuw en dat betekent alle hens aan dek voor de politie om illegaal vuurwerk op te sporen. In 2021 werd er veel meer vuurwerk in beslag genomen dan voorgaande jaren, ondanks het vuurwerkverbod.
Dit jaar werd er maar liefst 161.237 kilo in beslag genomen. Vorig jaar was het 122.815 kilo en in 2019 61.249 kilo. ''Wij zetten als politie steeds een extra beentje bij voor de opsporing van vuurwerk. Als je meer zoekt, zul je ook meer vinden'', zegt vuurwerkspecialist van de Landelijke Eenheid Erik Kooijker. ''Het is nodig om illegaal vuurwerk op te sporen, omdat het gewoon gevaarlijk spul is.'' In tegenstelling tot toegelaten consumentenvuurwerk is illegaal vuurwerk soms ook illegaal geproduceerd en daarmee niet gecontroleerd op kwaliteit. Dan kan het gebeuren dat de lont van een explosief bijvoorbeeld te snel ontbrandt.
In dit tweeluik over illegaal vuurwerk praten we met een vuurwerkexpert van de Landelijke Eenheid van de politie, een oogarts en een slachtoffer van vuurwerk. Ook gaan we met de politie mee op patrouille. De aanleiding is dat er nog altijd veel vuurwerkslachtoffers zijn in Nederland. Het zijn er beduidend minder dan voorgaande jaren, maar nog altijd te veel. Uit cijfers blijkt dat het aantal kilo vuurwerk dat in beslag wordt genomen al wel veel hoger is dan voorgaande jaren. In dit tweeluik werpen we een blik op illegaal vuurwerk en wat voor gevolgen het met zich meebrengt.

Populair onder de jeugd

Jongeren lijken zwaar vuurwerk steeds interessanter te vinden. Ze kopen het vaak online. Kooijker: ''Een belangrijke reden is dat jongeren, vanaf groep 8 ongeveer, vuurwerk leuk vinden."
''Als je 12 bent is vuurwerk spannend, maar je kan de risico's op die leeftijd nog niet goed overzien.
Erik Kooijker
Sommige kinderen steken het vuurwerk niet alleen af, maar gaan er ook in handelen. Dat begint meestal op kleine schaal, bijvoorbeeld op school, waar het in kluisjes bewaard wordt.
''Dat zien we vaker bij mensen die uit een 'vuurwerkgezin' komen. Het leidt er soms toe dat ze regionale of zelfs nationale vuurwerkhandelaren worden en dan ben je echt heel ver van huis'', aldus Kooijker.

Op heterdaad betrapt

Bureau Hengeveld ging mee op surveillance met agenten van Politie Midden-Nederland, op zoek naar illegaal vuurwerk. Zoekgebied; Utrecht Noord. Al snel is het raak. Een aantal kinderen steekt vuurwerk af in de C. van Maasdijkstraat. Agent Dennis Elsendoorn springt de auto uit en spreekt de kinderen aan. Ze blijken 10 tot 14 jaar oud.
Dennis vraagt de kinderen het vuurwerk uit hun zak te halen en op de grond te leggen. Er zit een Poolse nitraat bij, eigendom van een jongen van 10 jaar. ''Dit is illegaal vuurwerk en daarom ben jij bij deze strafbaar.'' zegt Dennis tegen de geschrokken jongen. Zijn ouders worden op de hoogte gesteld. Tot slot krijgt hij nog een advies van Dennis. ''Het is hartstikke stoer, maar het kan je gewoon heel veel kosten als het afgaat of als je ermee gepakt wordt.'' Dennis neemt het vuurwerk in beslag en laat het bij een reprimande.

Het vuurwerk wordt steeds heftiger

In dit geval ging het om een Poolse nitraat, maar Kooijker ziet dat het vuurwerk steeds heftiger wordt. ''Waar het begon met nitraten, zijn het nu cobra's en shells en dat baart ons wel zorgen.'' Sommige kinderen bewaren het vuurwerk onder hun bed. ''De impact van een Cobra kan immens zijn.
Als je bijvoorbeeld 11 Cobra's onder je bed hebt liggen en er gaat één af, dan explodeert alles. Dan vliegt je bed door het dak naar buiten.
Erik Kooijker
De Cobra 6 werd in 2016 nog beschouwd als het klassieke zware illegale vuurwerk, maar inmiddels zijn er al veel zwaardere knallers, zoals de Cobra 8 en de Cobra 20. ''Dat zijn gewoon aanvalsgranaten'', zo vergelijkt de vuurwerkspecialist. De Cobra 6 heeft 35 gram flitskruid en de Cobra 20 gaat richting de 200 gram. Dat gaat dus ongeveer zes keer zo hard. ''De kick is hoe zwaarder het is, hoe mooier het is. Er zit kennelijk iets in ons systeem dat het allemaal harder moet.''
Flitskruit, wat vaker in illegaal vuurwerk zit, is veel explosiever dan buskruit. Buskruit is in de basis kruid, dat zit bijvoorbeeld in rotjes. Dat gaat tot een bepaald maximum aantal gram dat wettelijk is toegestaan. Dat betekent dat het veilig af te steken is. Flitspoeder wordt door professionals gebruikt. Het is grijs, fijn kruid en massaexplosief als het afgaat. Als je dan bijvoorbeeld 10 cobra's naast elkaar hebt en 1 gaat af dan knallen ze alle 10. Dan krijg je een enorme explosie.
Volgende week deel twee van deze vuurwerkserie. Dan kijken we naar de consequenties die de illegale knallers kunnen hebben. De 12-jarige Tristan uit Vinkeveen verloor een deel van z'n hand door een Cobra 6.
Special over illegaal vuurwerk (deel 1)

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.