Luchtballonvaart: superveilig of een gevaarlijke luxe-hobby?

UTRECHT - Een rieten mand aan een ballon, hoog in de lucht, afhankelijk van de wind en een enorme vlam. Hoe veilig is de luchtballonvaart? Die vraag rijst steevast op landerige zomeravonden als er weer laagvliegende exemplaren boven huizen of snelwegen worden gesignaleerd en ongebruikelijke landingen de wenkbrauwen doen fronsen.
Spectaculaire foto's van de incidenten doen het goed op social media en nieuwssites, zoals gisteren nog toen een luchtballon in Nieuwegein landde op een rotonde.
Geeft al deze aandacht een vertekend beeld? Niels Kon, eigenaar van Wiegers Ballonvaarten, vindt van wel. Vorig jaar deed hij een oproep om niet te snel alarm te slaan. Hij vindt dat er te vaak onterechte 112-meldingen worden gedaan over noodlandingen die helemaal geen noodlandingen zijn. "Je krijgt zo negatieve reclame voor de ballonvaart. Je kunt beter even aan de piloot vragen wat er aan de hand is. Iedere piloot zou je wel uitleg willen geven over de landing", zei Kon.

LANDINGEN

Met enige regelmaat leiden landingen tot
en welles nietes-discussies. Want: was er nou sprake van een crash, een noodlanding of een gecontroleerde landing? In veruit de meeste gevallen is er niet veel aan de hand en ziet het er misschien spectaculairder uit dan het is, klinkt het vanuit de ballonvaardershoek.
"Je spreekt pas van een noodlanding als er gewonden vallen of er schade is", stelt Kon. "Met een luchtballon mogen we in principe overal landen. Je kiest als piloot natuurlijk liever voor een weiland dan een woonwijk, maar soms kan het niet anders."

HISTORIE

Ballonvaart bestaat al meer dan 230 jaar. Utrecht was in 1785 een van de eerste steden waar geëxperimenteerd werd met bemande vluchten. Maar acht dagen na de eerste geslaagde proef in Den Haag mislukte de tocht in de Domstad. Een woedende menigte begon met stenen en dakpannen te gooien naar de initiatiefnemer, die
een kroeg wist in te vluchten.

CRISIS

Anno 2017 zijn we wat beter bekend met de ballonvaart. In Nederland gaan er zo'n vier- tot vijfduizend per jaar de lucht in, schat Kon. Het aantal ongelukken is verhoudingsgewijs nihil. De hoogtijdagen, met negenduizend ballonvaarten op jaarbasis, zijn voorbij. De economische crisis heeft de plezierballonvaart geen goed gedaan en dan heeft de sector ook te maken met steeds
en
.

WIND

Kenners zien daarnaast een minder gunstig weerbeeld voor de ballonvaart, al ontbreken daarvoor de harde bewijzen. Feit is dat de wind een belangrijke rol speelt, onder meer bij het vinden van een geschikte landingsplek. De luchtballon die zondag landde op een rotonde in Nieuwegein had hier ook mee te maken. De piloot besloot de landing in te zetten omdat er te weinig wind stond en hij de nabijgelegen sportvelden niet meer kon bereiken. De man sprak achteraf van "een landing volgens het boekje, maar op de verkeerde plek". Het incident trok veel bekijks, gewonden vielen er niet.

AFNAME

Critici zeggen dat ballonvaartbedrijven te veel voor de
gaan en dat ze bij bepaalde windomstandigheden niet zouden moeten opstijgen. Kon, opgegroeid in een ballonvaardersfamilie, ziet het aantal incidenten echter eerder afnemen dan toenemen. Logisch ook, vindt hij. "Door alle actuele weerdata die tegenwoordig voorhanden zijn kunnen we veel beter inspelen op de omstandigheden."

BOEREN

Een ballonvaarder probeerde twee weken geleden te landen in een weiland langs de A1 bij Eemnes. Omdat er geen 100 euro landingsgeld werd betaald om met de volgauto het land in te mogen, gaf de boer daar geen toestemming voor.
Ook iets verderop bij een manege lukte het niet om te landen, omdat daar veel paarden stonden. Uiteindelijk wisten de passagiers weer voet op vaste bodem te zetten in het gras langs de A27. De landing ging dus niet zonder slag of stoot, maar leverde ook nu weer mooie plaatjes op.
Hoewel er ook veehouders zijn die het prima vinden, zijn er meer gevallen bekend waarbij boeren niet blij zijn met landingen. Luchtballonnen in weilanden leveren volgens hen veel gedoe op: koeien schrikken en gewassen raken beschadigd.

GEDRAGSCODE

In de gedragscode van de ballonvaart staat onder meer: "Een luchtballon mag, wettelijk gezien, overal landen, omdat hij door de luchtvaartwet is ontheven van de verplichting om op een vliegveld te landen. Na de landing wordt, indien mogelijk, de grondeigenaar/pachter geïnformeerd en wordt met hem/haar overlegd. Zonder toestemming is het berijden van de landingsplaats met voertuigen niet toegestaan."
"Een ballonvaarder kan een foutje maken of onverwacht moeten inspelen op de weersomstandigheden. Het hangt er vervolgens ook vanaf hoe je je opstelt tegenover elkaar. Vaak kan je met een goed gesprek al heel wat bereiken", aldus Kon.
Het ballonvaartseizoen komt naar verwachting medio half oktober weer in rustiger vaarwater.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.