"Verdachte steekpartij Croeselaan had nooit vrij mogen rondlopen"

"Ik ben boos dat ons rechtssysteem zo kan werken, dat dit heeft kunnen gebeuren", zei de hevig geëmotioneerde echtgenoot van Corrie van Barneveld-van den Brink vanmorgen in de rechtszaal. De Rabobankmedewerkster was op 28 februari onderweg naar haar werk. Op videobeelden van cameratoezicht is te zien dat verdachte S. bij een oversteekplaats op de Croeselaan tegen haar aan is gelopen en haar heeft neergestoken. Ze overleed later in het ziekenhuis.

S. is al heel lang geestesziek, blijkt uit onderzoek door het Pieter Baan Centrum. In zijn geboorteland Polen werd hij al eens veroordeeld voor een poging tot doodslag. Hij werd vorig jaar vrijgelaten na een behandeling van drie jaar in een psychiatrisch ziekenhuis. Daarna verliet hij Polen en maakte hij reizen door heel Europa.

Zelf dacht S. dat hij gezond was. Zijn medicijnen nam hij niet in en dat zijn familie hem die vanuit Polen nazond, zag hij als een samenzwering om hem juist weer ziek te maken.

Dat hij in februari tegen Corrie opliep is voor haar nabestaanden nog altijd niet te bevatten. "In onze ogen had zo iemand nog steeds vast moeten zitten", zei haar moeder vanmorgen in de rechtszaal. "Wij hebben nu levenslang en we hopen dat hij dat ook krijgt."

"Het is onbegrijpelijk en zinloos", zei haar man, "een gezonde vrouw op weg naar haar werk. In juni zouden we tien jaar getrouwd zijn geweest. Corrie kreeg niet de kans om haar jonge kinderen te zien opgroeien. Ik zie nog steeds de schrik in hun ogen toen het nieuws kwam. Mijn jonge dochters van 9 en 6 jaar snappen niet waarom dit gebeurd is, juist met hun moeder. Ze was alles voor hen."

Het Pieter Baan Centrum zegt dat Lukasz S. lijdt aan paranoïde schizofrenie. Ook zijn reizen door Europa zijn meegenomen in het psychiatrisch onderzoek, maar een verband met het misdrijf in Utrecht is niet gebleken. S. kwam ook vorig jaar meerdere keren met de politie in aanraking, onder meer voor het bezit van een mes en vanwege zijn verwarde toestand. In Nederland was zijn strafblad echter nog schoon.

Het was niet mogelijk om vast te stellen of S. tijdens de observatie psychotisch was. Onderzoekers kwamen moeilijk met hem in contact en echte gesprekken waren niet mogelijk. Aan groepsactiviteiten nam hij niet deel. Soms praatte hij over de gebeurtenissen van 28 februari, maar wat hij erover zei was tegenstrijdig.

Maar was de verdachte in staat om te begrijpen wat hij deed op die dag? Zelf zegt hij zich niets te herinneren van de steekpartij. S., die een universitaire studie voltooide, is naar het oordeel van de rechter echter slim genoeg om eventueel zaken te verzwijgen. Na de steekpartij vonden rechercheurs een document in de computer van S. Daarin legde hij zijn bizarre ideeën uit. Ook voorspelde hij dat de politie hem zou verhoren. De officier van justitie wees erop dat S. na zijn gruwelijke daad het moordwapen heeft weggegooid, wat erop kan duiden dat hij wist dat hij strafbaar was.

Of hij op het moment dat hij Corrie neerstak volledig toerekeningsvatbaar was is uit het psychiatrisch onderzoek echter niet duidelijk geworden. Wel vermoeden de onderzoekers dat S. in staat is om vaker dit soort bizarre daden te plegen. Daarom achten ze een behandeling via tbs noodzakelijk. Het Openbaar Ministerie nam dat oordeel vandaag over in een deel van de strafeis en advocaat Jaap Stobbe, die S. verdedigt, kan zich daarin vinden.

Over twee weken spreekt de rechtbank in Utrecht een vonnis uit tegen Lukasz S. Het Openbaar Ministerie legt hem geen moord ten laste, omdat niet bewezen kan worden dat S. plannen had om Corrie te doden. Voor doodslag eist het OM negen jaar en tbs met dwangverpleging. Volgens de officier van justitie staat vast dat S. niet helemaal ontoerekeningsvatbaar was. "Hij wist dat hij medicijnen nodig had en dat het niet goed ging als hij ze niet gebruikte. Daar ligt zijn verantwoordelijkheid, en daar ligt een verwijt naar hem."

S. zegt dat hij spijt heeft van wat hij in Utrecht heeft gedaan. Hij voert zijn psychische toestand aan als verklaring. Advocaat Stobbe betoogt dat doodslag als qualificatie te zwaar is. Dat S. zijn medicatie en een behandeling weigerde is volgens hem juist een gevolg van zijn ziektebeeld. Hij spreekt liever van zware mishandeling en vraagt, naast een verplichte behandeling, om ontslag van rechtsvervolging.