"Verlies collectie bij Armandobrand was te voorkomen"

Volgens Ton Cremers, veiligheidsexpert voor musea, had de collectie gered kunnen worden als er anders gehandeld was. Dat begon al bij de brandweer, die het gebouw zelfstandig naar binnen moest, omdat er niemand van het museum aanwezig was. Cremers vindt dat het museum sowieso veel te verwijten valt.

"Een museum heeft ook als kerntaak de veiligheid van de collectie te waarborgen. Ik durf de stelling aan dat het Armandomuseum daar onvoldoende rekening mee heeft gehouden. Het museum had ook geen calamiteitenplan en had geen afspraken met de brandweer. En je mag toch wel verwachten dat men in een museum, waar de belangrijkste tentoonstelling uit hun 10-jarig bestaan gehouden wordt, dat ze dat goed geregeld hebben."

Volgens Cremers heeft de brandweer voornamelijk gedaan wat ze moeten doen, namelijk een brand blussen en hebben ze niet naar de kunst omgekeken: "De brandweer heeft geconstateerd dat er geen mensen in het pand waren, zijn weer naar buiten gegaan, hebben de deur dicht gedaan en zijn gaan blussen. Als er een brand ontstaat op het dak van een gebouw, heb je beneden vaak nog ruimschoots de tijd om zaken te redden. Wanneer er iemand van het museum zelf aanwezig was geweest hadden ze de collectie kunnen redden."

Cremers was net voor de brand betrokken geraakt bij het Armandomuseum. In een eerste gesprek had hij al aangegeven dat het gebouw niet brandveilig was. In een officieel rapport zou hij hebben geadviseerd dat er een sprinkler-installatie zou moeten komen, laat hij weten aan RTV Utrecht.

"Omdat het museum uit één grote open ruimte bestond", aldus de deskundige. "Zoals je dat vaak bij kerken hebt, natuurlijk. Wanneer er een brand zou komen, zou dat zo snel kunnen escaleren dat hij in een heel vroeg stadium zou moeten worden geblust."

Zijn advies kwam te laat, want de maandag erop stond de kerk en het museum al in lichterlaaie. Er was op dat moment een loodgieter bezig met dakwerkzaamheden op de kerk in opdracht van de gemeente Amersfoort. RTV Utrecht ontdekte destijds dat dat in verband kon staan met de brand.

"Iedere leek weet dat dakwerkzaamheden niet zelden leiden tot brand. Het heeft me verbaasd dat het museum begon met die werkzaamheden, net op het moment dat het 10 jaar bestond en de belangrijkste expositie uit het bestaan plaatsvond. Er had een betere afstemming moeten zijn tussen de gemeente, die verantwoordelijk is voor het gebouw, en het museum zelf."

De gemeente heeft altijd gezegd dat de loodgieter niets te verwijten viel en dat de brand ergens anders vandaan moest komen.

Ook vandaag komt er nog geen eind aan de lange juridische strijd over de brand in het Armandomuseum in het centrum van Amersfoort. Vandaag zou de uitspraak volgen over de schadeclaim van vier miljoen euro, maar de zaak is aangehouden. Het gerechtshof in Amsterdam heeft aangegeven meer tijd nodig te hebben. 12 december moet er een uitspraak zijn.

Een jaar na de verwoestende brand maakte verslaggever Dennis van Ommeren een uitgebreide terugblik. Deze is hier te bekijken.