Wie is de baas in de gangen van Hoog Catharijne?

Het leek het begin van een ouderwetse kerstfilm afgelopen maandag: grote vastgoedonderneming wijst collectanten voor de arme medemens de deur. Klépierre, de eigenaar van Hoog Catharijne, staat in geen enkel winkelcentrum collectes toe en wil voortaan één lijn trekken, maakte de onderneming bekend.

De kerstfilm kende dit keer nog een happy end. Klépierre meldde een dag later dat de kerstinzameling nog één keer door mag gaan. Het concern wil het Leger des Heils niet voor het blok zetten, dus krijgen de collectanten een jaar de tijd om een andere plek te vinden.

Maar hoezo eigenlijk? Waarom beslist een vastgoedonderneming met een hoofdkantoor in Parijs op welke plek Utrechtse collectanten met de bus rond mogen gaan?

Die situatie heeft te maken met de bijzondere infrastructuur van Hoog Catharijne. Toen het winkelcentrum in 1971 werd opgetrokken was het model met een wandelpassage van het station naar de binnenstad nog vrij uniek, zeker voor Nederlandse begrippen. Er is toen afgesproken dat in het gebied de regels van de Utrechtse gemeenten gelden, het is immers een openbaar wandelgebied, maar óók de huisregels van Hoog Catharijne.

En de SP ziet daar problemen van komen. ''We hebben laatst ook al die affaire gehad met die hond en we willen nu weten in hoeverre de regels van Hoog Catharijne boven de beslissingsbevoegdheden van de gemeente gaan'', zegt fractievoorzitter Tim Schipper.

Schipper doelt op raadsvragen van de VVD over een hondenverbod dat Klépierre heeft ingesteld voor Hoog Catharijne. Het concern vindt dat het overlast geeft als winkelend publiek er met honden rond gaat lopen, volgens de VVD mag de gemeente dat op de openbare weg zelf uitmaken.

En volgens Schipper was dat niet de eerste keer dat de APV met de huisregels van het winkelcentrum in conflict kwamen.

''In 2016 heeft burgemeester Van Zanen zich daar al eens over uitgesproken. Hij zei toen dat er afspraken over zijn gemaakt in 1971. Het document daarover kon toen niet boven water worden gehaald, maar als het opnieuw actueel zou worden, zouden ze erachteraan gaan. Dus wij willen nu voor eens en voor altijd duidelijk hebben wie erover gaat.''

Het gaat de SP ook om de positie die Klépierre in de stad heeft. ''Ze kunnen ook al zeggen: 'geen trappen aan de Rabobrug'. Klépierre heeft al macht zat in de stad.''

Voorzitter Jan Hagenouw van de ondernemersvereniging Hoog Catharijne ziet het probleem niet zo. ''Uiteindelijk is het winkelcentrum eigendom van Klépierre, dus hebben zij er het meest over te zeggen. Daarnaast is het historisch zo gegroeid dat het ook openbare weg is.''

Die positie leidt volgens Hagenouw in de praktijk nauwelijks tot problemen. ''In de 45 jaar dat Hoog Catharijne er nu staat, zijn er wel eens kleine meningsverschillen geweest, maar de samenwerking heeft vooral tot fantastische resultaten geleid, zoals bij de oplossing van drugsproblematiek.''

Toch denken de winkeliers en de eigenaar wel eens anders over het te voeren beleid. Bijvoorbeeld toen een beslissing moest worden genomen over de looproute van de stad naar het station. De zijpassages zijn 's avonds en 's nachts afgesloten.

''Wij hadden liever gezien dat een groter deel open is om te laten zien hoe mooi het winkelcentrum is, maar Klépierre zei: houd er dan wel rekening mee dat er meer beveiliging nodig is en dat er allerlei ongewenste types rondhangen'', zegt Hagenouw.

Een andere discussie die op dit gebied recent speelde ging over anti-terreurmaatregelen. In augustus doken voor de deur van Hoog Catharijne plotseling grote betonblokken op. Die waren daar niet neergelegd door de gemeente, maar door Klépierre.

''Ze besloten toen alle winkelcentra in alle landen te beveiligen met inrijdbeveiliging'', legt Jan Hagenouw van de ondernemersvereniging uit. ''Dan moet het ook in Nederland, ook al is het hier misschien helemaal niet zo urgent. Dat heb je nu eenmaal met grote bedrijven, die nemen een beslissing en dat geldt dan voor alle centra.''

En over dit soort zaken wil de SP dus weten waar de verantwoordelijkheid van de gemeente ophoudt en die van Klépierre begint. De partij zegt op vrijwel raadsbrede steun te bogen bij dat sentiment, zegt raadslid Schipper. ''We hebben het ook gezien bij de discussie over de trappen naar het station. De hele raad vindt dit iets waar de hele stad bij is gediend.''