Utrecht als 'slimme stad': zorgen over dataverzameling en privacy

UTRECHT - Utrecht is een zogeheten slimme stad: door technologische innovaties wordt het stadsleven veiliger en efficiënter. Maar er zit ook een keerzijde aan. Volgens de Engelse krant The Guardian is Utrecht 'een wirwar van pilots en projecten geworden, zonder een centraal overzicht van het aantal camera's en sensoren' en is de gemeente het overzicht kwijt. De PvdA maakt zich zorgen over deze ontwikkeling en gaat vragen stellen over de verzamelde gegevens en de privacy van de burger.
Een inbraakvoorspeller, een scanauto voor parkeerboetes, een meldkamer voor sociale media en slimme straatverlichting. Het is slechts een greep uit de tientallen projecten die in de afgelopen jaren zijn geïntroduceerd in de stad. Door middel van camera's en sensoren wordt data verzameld, geanalyseerd en toegepast.
Volgens The Guardian heeft de gemeente zo'n 80 miljoen euro subsidiegeld aan alle projecten besteed. De gemeente zelf zegt dat het om een veel kleiner bedrag gaat, namelijk 8 miljoen.

MAATSCHAPPELIJKE PROBLEMEN

Volgens Civity, een bedrijf uit Zeist dat gegevensplatforms voor overheden bouwt, worden door deze slimme oplossingen stedelijke en maatschappelijke vraagstukken aangepakt. "Het kan hulp bieden in bijvoorbeeld het beheer in de openbare ruimte, duurzaamheid of de toegankelijkheid van de binnenstad voor mensen met een handicap."
De 'smart city' houdt ook het aantal jongeren in de straat bij, schrijft The Guardian. Hun leeftijdsgroep wordt gecheckt, en ook of ze elkaar kennen, hoe de sfeer is en of ze al dan niet voor overlast zorgen. Ook worden er voorspellingen over voortijdige schoolverlaters en armoede gedaan. De stad noemt dit proces 'gericht en innovatief toezicht'.

ANONIEM

Met dat soort ontwikkelingen wordt het risico op privacyschending groter. Net als veel andere steden zegt de gemeente dat het handelt in overeenstemming met privacywetten, omdat de verzamelde data anoniem blijft of wordt gepseudonimiseerd (geen naam of adres, maar een nummer). Maar kenners trekken dat in twijfel, omdat de originele bestanden later nog gebruikt zouden kunnen worden om de identiteit van de persoon te achterhalen.
Ook is het lastig te bepalen wie de eigenaar is van gegevens die worden verzameld. Civity speelt daarop in met een speciaal platform, waarop de gemeente zelf kan invullen wie ze inschakelen voor data-analyses. "Je wilt grip op je data houden", aldus het bedrijf. "Utrecht blijft door dit platform eigenaar en is altijd 'in control', want ze bepalen zelf onder welke condities deze data wordt gedeeld."

AFSPRAKEN OVER EIGENDOM

Toch laat directeur Arjen Hof ook aan de Engelse krant weten dat overheden zich niet realiseren dat er tegelijkertijd veel gegevens worden verzameld, en dat er niet altijd afspraken worden gemaakt over het eigendom van de data.
Reden voor de PvdA om zich zorgen te maken. De partij vindt dat de gemeente te weinig zicht lijkt te hebben over het gebruik van het subsidiegeld en de gevolgen van dergelijke projecten voor de privacy van burgers en bezoekers. "Het is toch gek dat men miljoenen geeft aan private partijen, maar niet precies weet wat er mee gedaan wordt", vertelt raadslid Bouchra Dibi. "Dat kan dus niet en dat moet het college heel goed weten."

COLLEGEVRAGEN

De PvdA gaat vragen stellen aan het college. "Als je geld geeft, en zeker als het gaat om privacygevoelige gegegevens, moet je weten waar dat naartoe gaat", aldus Dibi. "En bovendien: wat wordt er mee gedaan? Dat soort dingen willen we weten."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.