"Vianen, laat de waaiersluis nog één keer zien"

De zogenoemde waaiersluis is ooit door waterbouwkundige Jan Blanken bedacht. In Asperen in Gelderland en in Gorinchem zijn soortgelijke sluizen nog wel te zien. Het waterwerk in Vianen is in de jaren vijftig van de vorige eeuw volgestort. Op het Sluiseiland worden nu huizen gebouwd en volgens amateur-historicus Verlaan is dat een goede reden om de sluis weer aan het daglicht te brengen.

Op de plek van de voormalige sluis moet een parkeerplaats komen. De bestrating wordt in de vorm van de sluiskom aangelegd. "Ons voorstel is om in het kader van het waterjaar in Vianen en het Jan Blankenjaar de grond af te graven, zegt Verlaan. "Dan laten we zien: kijk, hier is die sluis."

De gemeente wil de sluis echter niet blootleggen, omdat het Rijk niet wil dat er onnodig in de grond wordt gewroet. "Het is wel een sympathiek idee", zegt wethouder Marcel Verweij", maar het beleid in Nederland is nu eenmaal dat je dat niet doet. Alles wat er ligt, laat je dat zoveel mogelijk onberoerd liggen. We denken dat we wellicht in de toekomst nieuwe technieken hebben om archeologisch onderzoek nog beter te doen."

Verlaan bestrijdt dat de grond op de plek van de sluis een archeologische grondlaag is. Hij zegt dat er begin jaren vijftig gewoon puin en zand op is gestort. Voor de gemeente Vianen maakt dat geen verschil. "Of de grond nu honderd of vijftig jaar oud is, de boodschap is: blijf er met je vingers van af. En dat doen we", aldus Verweij.

Het Sluiseiland van Vianen krijgt op 17 juli wel een monument voor Jan Blanken, die op die dag in 1838 in Vianen overleed. Verlaan ziet niets liever dan dat de onthulling vergezeld gaat van een bezichtiging van de uitgegraven waaiersluis. "Het feitelijke monument ligt hier nu een halve meter onder de grond archeologisch te wezen."