Tijdlijn: de moeizame mars van de mariniers naar Zeeland

© ANP
DOORN - De Van Braam Houckgeestkazerne in Doorn is sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw de thuisbasis voor duizenden Nederlandse mariniers geweest. Defensie heeft besloten de militairen over te plaatsen naar een kazerne die in Vlissingen moet worden gebouwd. Dat besluit is omstreden en de vraag rijst of de verhuizing nog wel doorgaat. RTV Utrecht blikt in deze tijdlijn terug op wat er de afgelopen zeven jaar is gebeurd.

AUGUSTUS 2011

Minister van Defensie Hans Hillen schrijft aan de Tweede Kamer dat hij de mogelijkheid onderzoekt om eenheden van de Van Braam Houckgeestkazerne in Doorn over te brengen naar Zeeland. Het is onderdeel van een enorme bezuinigingsoperatie die het kabinet Rutte-I doorvoert. Inwoners en gemeentepolitici protesteren. De mariniers horen bij Doorn, zeggen ze, en als Defensie vertrekt verdwijnt een van de grootste werkgevers uit de regio.

OKTOBER 2011

De provincie Utrecht sluit zich aan bij de strijd om de mariniers in Doorn te houden. Commissaris van de koningin Roel Robbertsen schrijft een brief aan de minister.
Hij vertelde dat het 'toch zo leuk zou zijn voor Karla'
Ybeltje Berckmoes

NOVEMBER 2011

Er rijzen twijfels over de motieven om de kazerne in Doorn in te ruilen voor een duur nieuwbouwcomplex in Vlissingen. D66 vraagt in de Tweede Kamer om een vergelijkend onderzoek naar de kosten. Burgemeester Frits Naafs betoogt dat minister Hillen een persoonlijke voorkeur heeft voor Vlissingen. VVD-Kamerlid Ybeltje Berckmoes schrijft later in haar memoires dat Hillen haar in 2011 vertelde dat de verhuizing "toch zo leuk zou zijn voor Karla". CDA-politica Karla Peijs kreeg volgens Berckmoes een afscheidscadeautje van partijgenoot Hillen.

MEI 2012

Hoewel een verhuizing naar Vlissingen 60 miljoen euro duurder blijkt dan het aanpassen van de kazerne in Doorn, houdt minister Hillen voet bij stuk. Zelfs de val van het kabinet Rutte-I kan het proces niet meer stoppen. De Tweede Kamer oordeelt dat de het onderwerp niet 'controversieel' is.

DECEMBER 2012

Politiek Den Haag maakt zich zorgen over de kosten van een verhuizing. Het bouwen van een nieuwe kazerne in Vlissingen kost 192 miljoen euro. Hoewel minister Hillen steeds heeft volgehouden dat verhuizen goedkoper is dan een renovatie in Doorn twijfelt de Rekenkamer er sterk aan of het Rijk wel geld bespaart met het verplaatsen van de mariniers. De operatie die in 2017 afgerond had moeten zijn loopt vertraging op.

FEBRUARI 2013

De Tweede Kamer stemt in met het vastgoedplan van Defensie en daarmee wordt de bouw van een nieuwe kazerne in Vlissingen vastgesteld. De mariniers moeten naar Vlissingen, tot groot verdriet van hun gezinnen. In Doorn overheerst teleurstelling en gaan stemmen op voor een blijvend monument.

SEPTEMBER 2013

Defensie maakt bekend dat de verhuizing van de mariniers opnieuw vertraging oploopt. Utrechtse Heuvelrug denkt intussen na over de toekomst van het kazerneterrein in Doorn. Maar nu de mariniers daar nog zeker zes jaar blijven, eist de vakbond dat de verouderde Van Braam Houckgeestkazerne alsnog een opknapbeurt krijgt.

MAART 2014

Minister van Defensie Jeanine Hennis bezoekt Doorn om campagne te voeren voor de VVD. Ze krijgt daar kritische vragen over de verhuizing en benadrukt dat Defensie mee blijft denken over wat er in Doorn gebeurt nadat de mariniers zijn vertrokken.

DECEMBER 2015

Het Nederlandse Korps Mariniers, een van de oudste marinierskorpsen ter wereld, viert het 350 jarig bestaan met een groot defilé in Rotterdam. Ook mariniers uit Doorn nemen deel. Intussen spreken gemeente, provincie en rijk af om samen naar een nieuwe bestemming te zoeken voor de Van Braam Houckgeestkazerne.
Mannen van Doorn - Anita Sara Nederlof mee op trainingsmissie in Schotland

MEI 2016

Er blijft een mist hangen over de verhuisoperatie en de toekomst van het kazerneterrein. Wanneer vertrekken de militairen daadwerkelijk en wanneer komt het gebied vrij? Het is voor Utrechtse Heuvelrug lastig om concrete plannen te maken. Voor het COA is het huisvesten van asielzoekers in elk geval geen optie. Het orgaan zegt na onderzoek dat de ontwikkelingen rond Van Braam Houckgeestkazerne te veel onzekerheden met zich meebrengen.
Het is nooit te laat om de stekker eruit te trekken
Minister Hennis

FEBRUARI 2017

De bouw van de nieuwe kazerne in Vlissingen wordt aanbesteed. Minister Hennis zaait onbedoeld verwarring door bij de feestelijke start te zeggen dat het nooit te laat is om de stekker eruit te trekken. Het leidt tot bestuurlijke paniek in Zeeland. Een week later kalmeert Hennis Zeeuwse afgevaardigden door te stellen dat de bouw niet in gevaar is.

APRIL 2017

In Doorn worden vier scenario's gepresenteerd voor de toekomst van het kazerneterrein. Utrechtse Heuvelrug stelde die samen uit zo'n tweehonderd ideeën van belangstellenden. De gemeente wil er enkele honderden huizen laten bouwen. Intussen groeit onder de mariniers en hun gezinnen de verwarring en onzekerheid, want nog altijd is niet duidelijk wanneer ze moeten vertrekken en hoe hun nieuwe onderkomen eruit komt te zien.

JANUARI 2018

Militaire vakbond AFMP trekt aan de bel. Sector Arjen van Rozendal zegt tegen RTV Utrecht dat vrijwel geen enkele marinier staat te springen om het sociale leven in de provincie Utrecht op te zeggen en naar Vlissingen te verhuizen. Ook betwijfelt hij of de nieuwe opleverdatum in 2022 wel gehaald zal worden. Bovendien krijgen de mariniers in Vlissingen volgens hem veel minder faciliteiten dan hen was beloofd.
Mariniers noemen de verhuizing de doodsteek voor het korps
Vakbond AFMP

MAART 2018

Vakbond VBM sluit zich aan bij de kritiek van de AFMP en stelt dat de vestiging in Vlissingen een leegloop bij het Korps Mariniers veroorzaakt. Veel militairen vragen zich af of hun partners in Zeeland wel een baan kunnen vinden. Ook ligt de kazerne erg afgelegen en zijn de voorzieningen niet zoals ze waren voorgespiegeld.
De medezeggenschapscommissie van het Korps Mariniers bevestigt dat het aantal dienstverlaters sterk toeneemt. De AFMP roep minister van Defensie Ank Bijleveld op om de verhuizing helemaal te schrappen. De mariniers zouden de overplaatsing "de doodsteek voor het korps" noemen.
Intussen slaat bij de politiek in Utrechtse Heuvelrug de twijfel toe. Bewoners maken zich onder meer zorgen over het aantal huizen dat op het kazerneterrein moet komen en over wat dat betekent voor het verkeer. De gemeente stelt de toekomstplannen uit.

APRIL 2018

Geruchten dat minister Bijleveld alsnog kiest voor het moderniseren van de Van Braam Houckgeestkazerne nemen toe. Defensie zou steeds meer benadrukken dat er nog geen onomkeerbare stappen zijn gezet. De minister zou dat binnenkort antwoorden op vragen van de PVV. GroenLinks wil een Kamerdebat over de leegloop bij het Korps Mariniers.
Een bezorgde inwoner van Doorn is een petitie gestart om de mariniers op de Heuvelrug te houden. De PVV wil dat de commissaris van de koning in Utrecht zich ook inzet tegen de overplaatsing van de mariniers. Die motie is niet aangenomen.
In mariniersblad Qua Patet Orbis spreekt zelfs korpscommandant brigadegeneraal Jeff Mac Mootry zich tegen de verhuizing uit. Het is zeer opmerkelijk dat zo'n hoge militair zich mengt in een politieke discussie.
De mars van de mariniers naar Zeeland, een overzicht
In Utrechtse Heuvelrug roept de mogelijke draai van Defensie gemengde reacties op. Veel inwoners zouden blij zijn als de militairen in Doorn blijven. Maar nu de gemeente al jaren plannen maakt voor het kazerneterrein is de verrassing groot. Een rondgang langs de partijen leert dat veel lokale politici zich inmiddels hebben verzoend met het vertrek van de mariniers en dat ze liever huizen bouwen.
De ophef is verbazingwekkend. Mijn besluit van destijds is goed doordacht en dat er nu zeven jaar na dato weer over gesproken wordt, is wel wat laat.
Oud-minister Hillen
Staatssecretaris van Defensie Barbara Visser, die het dossier pas een paar maanden geleden van haar voorganger heeft overgenomen, staat voor een ingewikkelde en kostbare beslissing. Oud-minister Hans Hillen pleit nog altijd voor de verhuizing. "De ophef is verbazingwekkend", zei hij op 17 april tegen RTV Utrecht. Mijn besluit van destijds is goed doordacht en dat er nu zeven jaar na dato weer over gesproken wordt, is wel wat laat."

MEI 2018

Tientallen Zeeuwse bedrijven en organisaties pleiten bij de Tweede Kamer voor de komst van de marinierskazerne. Volgens Omroep Zeeland gaat het om "grote bedrijven en instellingen in de industrie, onderwijs en gezondheidszorg in Zeeland", die de politiek erop wijzen dat door het vertrek van de Belastingdienst en de rechtbank in Zeeland al veel overheidsbanen uit de provincie verdwenen zijn.
Van de 229 jonge officieren denken er 209 na over een vertrek. De veiligheid komt daardoor in het geding. Een ervaren officier weet of hij het paadje links of het paadje rechts moet lopen.
Korpscommandant Mac Mootry
Zo'n tweehonderd jonge officeren van het Korps Mariniers vragen in een brandbrief aan de minister en staatssecretaris van Defensie om af te zien van de verhuizing. "Van de 229 jonge officieren, denken er 209 na over een vertrek", zegt korpscommandant Mac Mootry twee dagen later in een gesprek met Tweede Kamerleden. "De veiligheid komt daardoor in het geding. Een ervaren officier weet of hij het paadje links of het paadje rechts moet lopen."
Intussen dreigt voor de bouw van de kazerne in Vlissingen opnieuw vertraging. Binnen de Marine is onenigheid over de normen die aan het nieuwe onderkomen worden gesteld. Mariniers willen "centraal" in ons land zitten. Kamp Zeist is ook een optie, mocht Doorn niet doorgaan. De petitie van Miriam Appels uit Driebergen is intussen ook in Den Haag geland met bijna 13.000 handtekeningen.

JUNI 2018

Er zijn twijfels over de financiële onderbouwing, want die rommelt volgens journalisten van FTM. De staatssecretaris geeft tot nog toe weinig prijs over de kosten. Bovendien, zo blijkt uit een geschil tussen de medezeggenschap en de hoogste commandant van de marine, wordt de nieuwe kazerne niet 'fit for purpose'. Er zijn volgens de mariniers zestig redenen om daaraan te twijfelen. In Doorn blijven, of uitwijken naar Kamp Zeist lijken ineens ook nog haalbare opties.
In een Kamerdebat op 21 juni geeft staatssecretaris Visser aan dat dit hoe dan ook niet het moment is om pas op de plaats te maken. Of de kazerne wordt zoals hij was voorgespiegeld, wat de kosten worden en of de uitstroom van mariniers reden voor paniek is wordt nog altijd onderzocht. Zelf verwacht ze dat juli 2019 het moment is waarop de Tweede Kamer definitief ja of nee kan zeggen. Toch ligt het in de lijn van de verwachting dat Kamerleden de kwestie na de zomer al weer zullen opwerpen. Dan is alle informatie over het enorme project beschikbaar.

JULI 2018

Een nieuw probleem in Vlissingen: de grond onder de nieuw te bouwen kazerne blijkt ernstig vervuild. Tweede Kamerleden eisen opheldering, want het ministerie van Defensie en de provincie Zeeland zouden dat al sinds 2011 weten, maar daarover hebben gezwegen.
Daarbij komt dat bij het aanbesteden van de kazerne niet alleen ontwerp, bouw en financiering aan een marktpartij worden gegund, maar ook het onderhoud en de exploitatie. Volgens de overheid is dat goedkoper en efficiënter, maar de mariniers denken dat ze er minder flexibel van worden. Toekomstige aanpassingen aan de kazerne of aan het contract voor ICT, schoonmaak en beveiliging zouden wel eens heel duur kunnen uitpakken.

AUGUSTUS 2018

Een geschillencommissie buigt zich intussen over de vraag welke klachten de medezeggenschap precies met de marineleiding mag bespreken. Duidelijk is na de zitting al wel dat Defensie veel beter had moeten luisteren naar de grieven van de mariniers.

SEPTEMBER 2018

Ondertussen vertrekken steeds meer mariniers bij het Korps. De uitstroom over heel 2018 tot aan september is hoger dan het hele jaar ervoor. Daardoor moet een eenheid het werk neerleggen. Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat het eerdere verhaal van minister Hans Hillen dat de uitbreidingsplannen voor Doorn "mosterd na de maaltijd" waren, niet waar.

OKTOBER 2018

Defensie en de mariniers zijn nog steeds in gesprek over de toekomst. Mochten die gesprekken op niets uitlopen, stappen ze naar de rechter. Dat blijkt uit een bezwaar dat op het bureau van de staatssecretaris ligt.
Uit een door ons opgevraagde enquête blijkt eind oktober dat 1 op de 3 mariniers aangeeft te vertrekken bij het Korps, als de verhuizing doorgaat. D66 vindt de cijfers "zeer ernstig". De PVV in de Tweede Kamer stelt Kamervragen over de cijfers.

DECEMBER 2018

De verhuizing van de marinierskazerne van Doorn naar Vlissingen loopt opnieuw vertraging op. Het gaat om minstens zes maanden.
Het ministerie praat met vertegenwoordigers van het personeel over de voorgenomen verhuizing. Omdat dit overleg nog niet is afgerond wordt de gunning van de bouw-voorbereidende werkzaamheden zoals de sanering van grond opgeschort tot 1 juli, staat in een brief aan de Tweede Kamer.

JANUARI 2019

Intussen gaat het verval van de marinierskazerne in Doorn verder. Lekkages, kapotte vloeren en gevels moeten worden aangepakt. Waarom is er eigenlijk nooit naar Vliegbasis Soesterberg gekeken, vraagt een defensie-econoom zich af.
Maarten van Rossem en de geschiedenis van de mariniers in Doorn

APRIL 2019

Utrechtse Heuvelrug wordt ongeduldig. De gemeente heeft zich al neergelegd bij het vertrek van de mariniers en wil het kazerneterrein omzetten in bouwgrond. Maar de bouw van de kazerne in Vlissingen loopt opnieuw vertraging op en voorlopig blijft een deel van de militairen sowieso in Doorn gelegerd.
Dat nieuws leidt tot veel reacties in Zeeland en op de Heuvelrug. Zeeland zegt zelfs 140 miljoen euro mis te lopen door alle vertraging.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.