Muzikanten brengen 'menselijke maat' terug op intensive care

Het optreden van de muzikanten is onderdeel van MuzIC, een proef met een medische achtergrond. In UMC Utrecht en in het Spaarneziekenhuis in Haarlem wordt muziek ingezet om de sfeer op de afdelingen intensieve zorg te veranderen. Minder klinisch, minder aandacht voor de piepjes van machines en wat meer positiviteit, is het idee. Stichting Family Centered Intensive Care, de initiatiefnemer achter MuzIC, hoopt dat het project na deze pilot landelijk navolging krijgt.

"De ervaring is dat live muziek meer binnenkomt dan een CD", zegt verpleegkundige Lorette Gijsbers die het project met onder meer medische collega's en musici heeft opgezet. "Dat heeft te maken met de uitstraling van de muzikant op de patiënt en omgekeerd. Die interactie is er heel duidelijk."

De eerste bevindingen zijn positief. Muziek helpt pijn en angst terug te dringen, wijst onderzoek uit en beïnvloedt bloeddruk, hartslag en ademhaling. Ook mevrouw Wollensdorf wordt er rustiger van; op een monitor is te zien dat haar hartslag daalt wanneer de violisten bij haar bed staan te spelen. Als het stuk klaar is schrijft ze met grote letters één woord op een notitieblok: "Geweldig."

Violist Suzanne Groot was bijna twintig jaar geleden zelf patiënt op een intensive care. Haar vader draaide daar muziek voor haar. "De een is wat verder weg dan de ander", vertelt ze, "maar mensen die daar met hun ogen dicht liggen krijgen meer mee dan je denkt, is mijn ervaring. "Je ziet dat ze rustiger worden en ook voor familieleden en zelfs voor IC-verpleegkundigen kan het heel mooi zijn. De intensive care is normaal de enige afdeling in een ziekenhuis waar je verstoken bent van muziek. De menselijke maat keert daar nu terug."

De muzikanten die bij MuzIC worden ingezet moeten tegen een stootje kunnen. "Het is heel anders dan op een podium voor een groot publiek", zegt violist en muziektherapeut Maria Eldering. "Bij een ziekenhuisbed kijk je hoe iemand reageert. Het is heftig, maar als je musiceert komt dat niet direct binnen. Pas als je thuis terugdenkt aan wat je allemaal hebt beleefd, wordt het wel emotioneel."

Gijsbers realiseert zich goed dat ze nogal wat van de musici vraagt. "Er kunnen op een IC plotseling heftige dingen gebeuren. Voor iemand die hier niet zo vaak komt kan dat behoorlijk indrukwekkend zijn. In Engeland, waar al ervaring met muziek op de intensieve zorg is opgedaan, is daar zelfs een hulplijn voor opgezet."

Violisten Suzanne en Maria zijn voorlopig onvermoeibaar. Een duo van Mozart staat op de lessenaar. Mevrouw Wollensdorf geniet.