We vinden menselijke robots eng en daarom zijn ze (nog) niet effectief
UTRECHT - Robots die op mensen lijken, worden als griezelig ervaren en zijn daardoor niet bevorderlijk voor de interactie tussen mens en robot. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Utrecht, dat is gepupliceerd in het online tijdschrift Frontiers in Psychology. Het is de eerste studie naar robots die zijn ontwikkeld voor interactie met mensen.
Er worden diverse soorten robots ontwikkeld. De zorgrobot is bijvoorbeeld een kleine, plastic pop die lacht en praat met ouderen. Hij is bedoeld als fijn gezelschap. Er zijn technologiebedrijven die een paar stappen verder gaan en kunstmatig intelligente robots op de markt brengen die nauwelijks te onderscheiden zijn van de mens.
ROBOTGEZICHTEN
Experimenteel psycholoog Marnix Naber toont in zijn onderzoek, dat hij uitvoerde met medewerking van de studenten Anne Reuten en Maureen van Dam, aan dat bijna-menselijk niet genoeg is voor de acceptatie van kunstmatige intelligentie in ons dagelijks leven. Hij liet mensen kijken naar plaatjes van robotgezichten, die in mate van menselijkheid van elkaar verschilden. Deelnemers aan het onderzoek kregen bijvoorbeeld de iCat van Philips zien, die niet op een mens maar op een kat uit een tekenfilm lijkt.
De bijna-menselijke robot wordt als griezelig ervaren, alsof er iets mis mee is.
GRIEZELIG
De Utrechtse onderzoeker schotelde de deelnemers ook Saya voor, een zeer menselijke robot die ontwikkeld is aan de Universiteit van Tokyo. "Hoe meer de robot op een mens lijkt, hoe normaler de mens reageert op de robot", zegt Naber. Maar er zit een addertje onder het gras. "Als een robot er bijna, maar nét niet precies als een mens uitziet, gebeurt er iets vreemds. De bijna-menselijke robot wordt dan als griezelig ervaren, alsof er iets mis mee is. Dit griezelige onderbuikgevoel werd bevestigd door een afwijkende verandering in de pupilreactie die wij bij deelnemers maten."
Dit is robot Saya. Toegegeven...het is even wennen.
Wetenschappers voorspelden al eerder dat bijna-menselijke robots als griezelig ervaren kunnen worden. Dit fenomeen wordt de 'uncanny valley hypothese' genoemd. Nabers onderzoek bevestigt deze hypothese.
BETER GEEN MENSELIJKE ROBOT
De Utrechtse onderzoeker suggereert dat, als we succesvolle interactie met robots willen, toekomstige robots in hun ontwerp niet te onderscheiden moeten zijn van echte mensen. "Er is nog een lange weg te gaan voordat we menselijke robots accepteren. Om het ontwikkelproces te versnellen, zouden robotontwerpers de pupilreactie van mensen kunnen gebruiken als objectieve test voor succesvolle interactie met robots. Tot die tijd kunnen bedrijven die de interactie tussen mens en robot als doel hebben beter niet-menselijke robots op de markt brengen."