Spanning om sproeiverbod: "Ik kan de helft van mijn omzet mislopen"

Heemskerk kweekt crocosmia's, een vooral in Engeland populaire bloemsoort die zijn oorsprong vindt in Zuid-Afrika. Zijn kwekerij verhandelt de crocosmia's onder de slogan 'zomergoud in border en boeket'. Maar gaan de elegante bloemen het dit jaar wel redden nu ze niet beregend mogen worden? "Het is afwachten wat ik overhoud om te rooien. Het kan nog zo zijn dat het straks zes weken flink gaat regenen."

Boeren die hun land en gewassen niet mogen besproeien vanwege de droogte, krijgen inderdaad te maken met een mindere oogst, beaamt landbouworganisatie LTO. "Het wordt spannend nu", zegt een woordvoerster. De financiële schade van de droogte is volgens LTO nog moeilijk in te schatten. Als het totale aanbod van hun producten kleiner wordt, kunnen de prijzen voor landbouwproducten als groente en fruit stijgen waardoor de omzetderving uiteindelijk meevalt.

Gisteren stelde het waterschap Vallei en Veluwe een zogenoemd onttrekkingsverbod in vanwege de aanhoudende droogte. Het betekent dat er geen water uit sloten, beken en kanalen mag worden gepompt. Heemskerk is daar normaal gesproken juist afhankelijk van, maar nu is hij aangewezen op tankwagens. Die voeren water aan dat hij vervolgens moet oppompen uit een bron. Ideaal is dat zeker niet. "Het is nu echt een kwestie van de schade beperken." De gevolgen van een mislukte oogst zijn Heemskerk bekend. In 2006 was hij ook flink gedupeerd. "Toen heeft het me twee ton gekost."

Uit een rondgang van RTV Utrecht blijkt dat er ook nog veel boerenbedrijven zijn tussen het Valleikanaal en de Utrechtse Heuvelrug die geen last hebben van het beregeningsverbod. Zo zijn onttrekkingen vanuit het Valleikanaal, de Heiligenbergerbeek, de Woudenbergse Grift, de Eem, de Arkervaart en de Zijdewetering/Krakerswijk nu nog toegestaan.

Ook maken veel boerenbedrijven gebruik van grondwater uit een put. Van Ginkel Fruitteelt in Achterveld doet dat bijvoorbeeld en verschillende bedrijven in het Valleigebied. Maar voor bollenkweker Heemskerk in Woudenberg is dat geen optie. "Het grondwater is te koud voor het gewas. Dat is voor de bloembollen hetzelfde effect als dat je onder een koude douche gaat staan. Dan moet je je adem in houden."

Heemskerk is kritisch op het waterschap. "Ze zeggen: het is overmacht. Maar ik vind dat er sprake is van nalatigheid. We hebben voor het derde jaar op rij droogte en de waterschappen zijn verantwoordelijk. Ze moeten maatregelen nemen om te zorgen dat er meer buffering komt of meer water beschikbaar is. Dat betekent: minder water naar de Noordzee sturen. Maar goed, dan kunnen de schepen er niet in bij Rotterdam. En daar hebben ze meer te vertellen dan ik als bloembollenkweker. Zo werkt dat. Maar goed, ik kan niks aan de droogte veranderen. Ik kan het echt niet tegenhouden. Dat is nou eenmaal niet aan ons, hahaha."

Waterschap Vallei en Veluwe, waar ook het oosten van de provincie Utrecht onder valt, zit enorm met de droogte in zijn maag. "Het hakt er behoorlijk in en het begint nijpend te worden", zegt woordvoerder Dirk-Siert Schoonman. Het watertekort in de grond is volgens het waterschap al goed te merken. "'s Ochtends staat maïs er nog fris en groen bij, maar 's avonds trekken de bladeren krom", vertelt Schoonman. 

Met het sproeiverbod wil het waterschap voorkomen dat er permanente schade ontstaat aan de natuur. "Dat kan gebeuren als beken droog dreigen te vallen." Het sproeiverbod geldt voor tien weken. Een lange periode. "Als we het korter hadden gedaan, zouden we binnenkort een nieuw sproeiverbod moeten instellen. We vinden het dan duidelijk om gelijk tien weken te doen."

Hier vind je de details over het onttrekkingsverbod van het Waterschap en Veluwe. En op deze kaart zie je de gebieden waar nog geen sproeiverbod geldt.

Waterschap Rivierenland heeft minder stress, vertelt woordvoerder Lotte Kaatee. "Het voordeel is dat wij drie grote rivieren in ons gebied hebben. Maar voorlopig zijn de problemen bij ons nog te overzien." Waterschap Rivierenland zit vooral in de provincies Gelderland en Brabant, maar is ook de baas qua water in het Utrechtse gebied ten zuiden van de Lek: de gemeente Vianen.

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, in het westen van de provincie Utrecht, is gestart met het beregenen van de dijken langs de Grecht, de Wierickes, de Bijleveld, de Grote Heicop en de Geer. Dit gebeurt preventief om te voorkomen dat mogelijke schade ontstaat door het uitdrogen van dijken of de schade verergert. De dijken worden voorlopig twee keer per week beregend, afhankelijk van de weersomstandigheden.

Op dit moment zijn er volgens De Stichtse Rijnlanden geen problemen met de waterkwantiteit. Het waterschap weet voldoende water in sloten en kanalen te krijgen en te houden. "Via de Lek kan nog voldoende water worden ingelaten." Door de hitte warmt het water in de sloten wel steeds verder op. Het eerste geval van blauwalg is inmiddels geconstateerd in plas De Eend bij Kockengen.