"Balans tussen geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg is volledig zoek"

Tine (39) uit Nieuwegein heeft complexe posttraumatische-stressstoornis (PTSS) en als gevolg daarvan een chronische depressie en een eetstoornis. Op dit moment zit ze al drie maanden op een acute opnameplek bij het Willem Arntsz Huis in Utrecht. Uitzonderlijk, want er wordt momenteel veel bezuinigd op de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en bedden op acute opnameplekken zijn zeldzaam.

Haar grootste pijnpunt is dat ze niet haar eigen behandelaar kan kiezen, "maar gedwongen wordt tot grote instellingen". Op dit moment wordt ze behandeld door een vrij gevestigde behandelaar, waarbij ze zich prettig voelt, maar daar moet ze weg. "Ik zou er juist veel meer gebaat bij zou zijn als er samengewerkt zou worden tussen de verschillende behandelaren. Dat mag nu niet van de verzekeraars. Ik word nu gedwongen om het vertrouwde los te laten en een voor mij weer onbekende stap te zetten. Terwijl vertrouwen voor mij iets heel moeilijks is, wat ik vanuit mijn basis nooit geleerd heb."

De nieuwe werkwijze van Menzis is niet op Tine van toepassing. Het gaat namelijk om patiënten die een behandeling van een jaar nodig hebben, en niet - in tegenstelling tot Tine - chronisch depressief zijn. Volgens een woordvoerder is het niet zo dat de zorgverzekeraar "helemaal niet meer gaat betalen voor behandeling zonder resultaat", maar wordt een ggz-instelling extra beloond op het moment dat de resultaten voor de patiënt beter worden.

Toch is niet iedereen enthousiast over het plan van Menzis. Zo noemde hoogleraar klinische psychologie Pim Cuijpers het plan in de Volkskrant "onzalig". "Het is niet of nauwelijks te zeggen of een patiënt opknapt door een behandeling. Veel mensen knappen spontaan op. Als therapieën worden vergoed op basis van het resultaat, bestaat het gevaar dat alleen nog de behandeling wordt vergoed van 'gemakkelijke' patiënten, die vaak ook spontaan herstellen", vreest hij.

Bart Groeneweg is ervaringsdeskundige en werkzaam als bestuurslid van de Depressie Vereniging in Amersfoort. Hij is niet per definitie tegen het plan van Menzis "als het leidt tot verbetering van de kwaliteit in de behandeling van mensen met een depressie of angststoornis", maar denkt wel dat depressie een lastige aandoening is om dit project op los te laten.

"We weten dat een behandeling - vaak de combinatie van medicatie en therapie - grote kans op succes heeft, maar dat ongeveer 10 procent van de mensen met een depressie niet beter worden van zo'n behandeltraject. In ieder geval niet in een jaar. Ook voor die mensen moet er natuurlijk passende behandeling komen - en ook worden vergoed."

Groeneweg kampte zelf met depressies en weet dat de ziekte bij iedereen anders is. "Het is een heel individueel iets, als je het gaat aanpakken. Bij mij werkt het ene medicijn wel en het andere niet. Het is een trial on error. Het is een zoektocht, maar een zoektocht kun je absoluut niet gebruiken als je zo ziek bent."

Ook hij ziet dagelijks de problemen waar mensen zoals Tine mee te maken hebben. "Er zijn in de ggz behoorlijke wachtlijsten. Ik denk ook dat er nog heel veel verbeterd kan worden in de behandeling van depressie en dan heb ik het nog niet eens over voorkomen, want dat zou natuurlijk het allermooiste zijn. Met name bij jongeren valt nog veel winst te behalen. De twintigers van nu hebben het erg moeilijk en die depressie komt echt veel te vaak voor."

En juist onder datzelfde motto 'voorkomen is beter dan genezen' denkt Tine dat er vanuit Den Haag meer geld moet naar de psychiatrie. "Verzekeraars kunnen momenteel wel geld steken in hulp bij stoppen met roken en begeleiding bij afvallen. Dat is natuurlijk hartstikke goed, maar bijvoorbeeld suïcidaal zijn is net zo goed dodelijk als roken. Iemand die te horen krijgt dat hij kanker heeft, laten ze niet eerst een halfjaar wachten voordat hij geholpen wordt, maar iemand met een ernstige eetstoornis staat gerust een halfjaar tot een jaar op een wachtlijst. De balans tussen het psychisch en lichamelijk ziek zijn is volledig zoek."