Reacties op troonrede: "Laat iedereen meeprofiteren"

© ANP
PROVINCIE UTRECHT - Meer mensen in Nederland moeten concreet gaan merken dat het economisch goed gaat, 'thuis, op het werk en in de wijk'. Tegelijkertijd moet Nederland de gunstige trend aangrijpen om zich voor te bereiden op toekomstige economische schokken. Dat heeft koning Willem-Alexander gezegd in de troonrede.
Het was met 20 minuten een lange troonrede, de eerste van het kabinet-Rutte III. De positieve economische cijfers domineerden het verhaal van de koning. De economie groeit, de werkloosheid daalt net als de staatsschuld en er is opnieuw een overschot op de begroting.
De gevolgen komen onevenredig voor rekening van jongeren en mensen met lage inkomens.
Han Busker, voorzitter FNV

VAKBOND

Ondanks het over het algemeen rooskleurige financiële verhaal, is er veel kritiek op de inhoud. Het kabinet moet iedereen mee laten profiteren van de economische groei, zeggen de vakbonden FNV, CNV en De Unie in reactie op de uitgelekte plannen in de Miljoenennota.
Het kabinet laat de 'economisch mooie zomer' volledig voorbijgaan aan de hardwerkende Nederlander, zegt CNV-voorzitter Maurice Limmen. "Werkend Nederland schreeuwt om meer loon en fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden. Kabinet en werkgevers blijven echter roet in het eten gooien."
Volgens FNV gaat het al decennia zo dat bedrijven en kapitaalverstrekkers meer profiteren van de economische groei dan werkenden. "De gevolgen komen onevenredig voor rekening van jongeren en mensen met lage inkomens", zegt voorzitter Han Busker.
De Unie-voorzitter Reinier Castelein stelt vast dat het kabinet er vooral voor kiest de eigen kiezers tevreden te stellen. "Veel beter was het geweest een serieuze scholingsagenda voor werknemers te presenteren." De Unie mist ook een langetermijnvisie voor de energietransitie.
De bonden herhalen ook hun kritiek op het afschaffen van de dividendbelasting, een omstreden maatregel die in de troonrede specifiek werd genoemd. "Het is een gotspe dat de afschaffing van de dividendbelasting lijkt te worden doorgedrukt ten behoeve van enkele multinationals, zonder dat iemand nut en noodzaak kan uitleggen en de rekening bij de samenleving wordt gelegd", verwoordt FNV-voorman Busker de kritiek.

SENIOREN

De helft van alle Nederlanders zag volgens seniorenorganisatie ANBO in Woerden het afgelopen jaar zijn koopkracht opnieuw krimpen en voor komend jaar ziet het er niet veel rooskleuriger uit. Gepensioneerden worden veel te weinig gecompenseerd, waardoor de kloof tussen werkend en niet-werkend al jaren groeit, stelt ANBO in een reactie.
"De prijzen van boodschappen en energie stijgen al het hele jaar, en de verhoging van het lage btw-tarief komend jaar komt daar nog bovenop. De zorgpremies stijgen fors, en waarschijnlijk méér dan de geraamde 10 euro per maand. De huren worden snel hoger", aldus ANBO-directeur Liane den Haan.
Gepensioneerden en anderen met een inkomen tot 13.800 zullen volgens haar wel de lasten van de hogere btw dragen, maar niet profiteren van de lagere inkomstenbelasting. "Ik zie alleen maar jubelende ministers over de stand van het land. Maar veel mensen merken helemaal niets van economische voorspoed."
Veel mensen merken helemaal niets van economische voorspoed.
Liane den Haan, directeur ANBO

WERKGEVERS

De troonrede en de miljoenennota stemmen wel tot tevredenheid bij de werkgevers. Nederland staat er goed voor en 'er ligt een dijk van een bodem onder het Rijk', aldus voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW.
De koning ging in de troonrede in op de investeringen voor de toekomst. "Dat sprak mij zeer aan, dat zeggen wij ook, je moet het land nu klaarmaken voor volgende generaties", aldus De Boer.
Ook MKB-Nederland is voorzichtig positief. "Het kabinet is op de goede weg en heeft echt wel naar ons geluisterd. Maar we zijn er nog niet", zegt voorzitter Jacco Vonhof van de werkgeversorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf.
Voor ondernemers is het volgens MKB-Nederland ook belangrijk om te weten waar ze aan toe zijn. "Ze hebben daarvoor behoefte aan zekerheid en consistent overheidsbeleid op terreinen als de arbeidsmarkt, de energietransitie, noem maar op."
De economie groeit, maar onderwijs profiteert daar niet van mee
Liesbeth Verheggen, voorzitter AOb

ONDERWIJS

"In de troonrede vraagt onze koning zich af of wij en onze kinderen kunnen blijven rekenen op goed onderwijs. Het antwoord op die vraag staat in de Miljoenennota en is nee, stelt Liesbeth Verheggen, voorzitter van Algemene Onderwijsbond (AOb) in reactie op de begroting 2019.
"De economie groeit, maar onderwijs profiteert daar niet van mee", zegt Verheggen. "Een forse investering in het onderwijs, die hoognodig is, blijft uit. En dat terwijl scholen moeten overgaan op een vierdaagse lesweek omdat er geen leraren genoeg zijn."
Uit de macro-economische verkenningen van het CPB blijkt dat het percentage van onze welvaart dat naar onderwijs gaat, gestaag daalt. Van 5,2 procent in 2016 naar 5,0 in 2019. "De nood is hoog", zegt Verheggen. "Na de nullijn van de crisisjaren worden er af en toe wel stappen gezet, maar de echte inhaalslag blijft uit."

OPENBAAR VERVOER

Reizigersorganisatie Rover is teleurgesteld in de plannen van het kabinet. Er komen geen nieuwe investeringen in het openbaar vervoer, terwijl die wel nodig zijn om de groei van het aantal reizigers op te vangen, zegt de organisatie.
Volgens Rover zijn de grenzen van het huidige openbaarvervoernetwerk bereikt. Er is te weinig geld beschikbaar voor nieuwe lightraillijnen en bussen hebben niet genoeg vrije busbanen. Rover vindt ook dat de geplande verhoging van de btw niet door mag gaan. Die zou openbaar vervoer duurder maken.
De sector zelf deelt de kritiek. Er is meer geld nodig dan eenmalig 2 miljard euro, zegt de brancheorganisatie OV-NL. De koepel is ook bang dat openbaar vervoer minder aantrekkelijk wordt als de btw omhoog gaat. "De maatregel staat bovendien haaks op de keuze van dit kabinet om duurzaam vervoer te stimuleren, en werkt averechts op de klimaatdoelstellingen", verklaart OV-NL. De organisatie vraagt het kabinet om vervoerders en reizigers te compenseren, of om de opbrengsten in het openbaar vervoer te steken.
Ook de ANWB is kritisch. Om de files te bestrijden is 'fors meer geld' nodig dan het kabinet ervoor uittrekt, zegt de organisatie.

WONINGNOOD

Vereniging Eigen Huis (VEH) mist in de kabinetsplannen maatregelen om het woningtekort aan te pakken. Ook hekelt de vereniging van huizenbezitters dat de energierekening omhoog gaat door extra belasting, maar dat er nog geen afspraken zijn gemaakt over een overgang naar energieneutraal wonen waarbij de woonlasten gelijk blijven. Daarmee ondermijnt het kabinet volgens VEH het draagvlak voor de verduurzaming.
Dat er een woningtekort is en dat er de ambitie is om 75.000 woningen per jaar te bouwen, zijn volgens VEH bekende waarden. Volgens de vereniging van woningbezitters moet om dat doel te halen een extra inspanning worden geleverd. VEH noemt het dan ook 'een groot gemis' dat het kabinet dat in de op Prinsjesdag gepresenteerde plannen niet erkent.

TROONREDE

De welvaart moet ook bij iedereen terechtkomen, zei de koning vanochtend al. Het kabinet mag niet berusten in de vele eenzame ouderen, mensen met problematische schulden een toenemend aantal zwerfjongeren, zei de koning. Samen met provincies, gemeenten en lokale instanties moeten 'brede coalities' worden gevormd om deze groepen een nieuwe kans te geven.
Het huidig pensioenstelsel maakt volgens de koning de 'collectieve verwachtingen van mensen steeds minder waar'. Het stelsel heeft zijn kwetsbaarheden de afgelopen jaren getoond. Over een nieuw en pensioenstelsel wordt al lang met vakbonden en werkgevers gepraat. Dat nieuwe stelsel moet niet kwetsbaar zijn en 'tegelijkertijd sterke elementen als de collectieve uitvoering en risicodeling' handhaven.
"Mensen moeten ook weer voelen dat de politiek er voor iedereen is", zei de koning. "Er leven vragen: kunnen wij en onze kinderen blijven rekenen op goede zorg, een betaalbaar huis, een baan, goed onderwijs, een veilige buurt, een schone leefomgeving en een goed pensioen? En er is de vraag die niet in een rekenmachine past: leven we in Nederland wel voldoende met elkaar en niet te veel naast elkaar?"
Liane den Haan van de ANBO over de troonrede

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.