Werknemers staken steeds vaker: "Het werkt én het is nodig"

November is pas halverwege en in onze provincie is al meerdere keren gestaakt, of op z'n minst daarmee gedreigd. Vorige week wilden monteurs van autogarage Stern in Nieuwegein het werk neerleggen. In de metaalsector was het raak bij bedrijven in Bunschoten, Nieuwegein en IJsselstein. Daar bovenop komt vandaag dat de vakbonden een ultimatum hebben neergelegd bij Douwe Egberts. Ze willen een betere cao en wanneer dat niet gebeurt kan een staking volgen.

Tel bij al deze relatief kleine stakingen nog eens op dat eerder ook al agenten, postbezorgers, leraren en buschauffeurs het werk neerlegden. Het lijkt erop dat er steeds meer wordt gestaakt. En de laatste cijfers van vakbond FNV geven aan dat dat ook klopt. Volgens woordvoerder José Kager wordt dit jaar nog meer gestaakt dan vorig jaar. "Terwijl vorig jaar al een record was."

Een belangrijke reden van de actiebereidheid lijkt de economische voorspoed te zijn. "Werknemers hebben het gevoel dat ze te weinig meedelen in economische groei", zegt Kager. "Dat ze daarvan te weinig terugzien in hun eigen portemonnee. Veel werkgevers houden hun hand op de knip, ook al gaat het voorspoedig."

Barend Barentsen is hoogleraar sociaal recht en herkent zich daar wel in. "Er valt wat te onderhandelen. In zekere zin is het dus logisch. De loonontwikkeling loopt iets achter bij de ontwikkeling van de bedrijfsresultaten."

Toch benadrukt hij dat het allemaal best wel meevalt met het aantal stakingen in Nederland. "De cijfers zijn er, er wordt meer gestaakt dan de afgelopen paar jaar. Maar als je het internationaal bekijkt stelt het écht niets voor." Zo wordt in landen als Frankrijk en België heel veel meer gestaakt.

Heeft het eigenlijk zin om te staken? Het antwoord lijkt simpel: ja. "Stakers krijgen misschien niet alles wat ze willen", zegt Barentsen. "Maar vaak wel meer dan het initiële cao-bod. Kijk naar de stakingen in het openbaar vervoer: uiteindelijk is een flink deel van hun wensenlijstje ingewilligd. Het primair onderwijs kreeg niet de gewenste 1,5 miljard loonsverhoging, maar wel 750 miljoen."

Zelfs dreigen met een staking kan al succesvol zijn. "Dat deed de politie succesvol. De minister is toen snel gaan onderhandelen met een nieuwe cao als resultaat."

Ook José Kager van de FNV is positief. "Over het algemeen is het een goed middel om de werkgever onder druk te zetten. Soms duurt het best lang, maar staken helpt wel. Ook dreigen helpt. Wij sturen natuurlijk eerst een ultimatum uit. Er is een aantal werkgevers waar we dan toch weer mee aan tafel komen."

Of de koffiemakers van Douwe Egberts (hoofdkantoor in Utrecht) binnenkort ook het werk neerleggen, wordt snel duidelijk. Als het bedrijf niet voor donderdag 12.00 uur ingaat op de eisen voor een betere cao, dan volgen acties. Staken kan dan een optie zijn.