Klagers over SAVE vinden steun in onderzoek Hogeschool Utrecht

© RTV Utrecht
UTRECHT - Onderzoekers van de Hogeschool Utrecht hebben een kritisch rapport geschreven over Samen Veilig Midden Nederland (SAVE). Met het rapport worden veel klachten bevestigd van cliënten van SAVE. Het onderzoek moet antwoord geven op de vraag hoe SAVE sinds 2015 in de praktijk functioneert. Een team van het Kenniscentrum Sociale Innovatie heeft twee jaar gedaan over het onderzoek.
Samen Veilig Midden Nederland biedt jeugdbescherming in de provincie Utrecht. Onderdeel van de organisatie is Veilig Thuis, een fusie van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en het Meldpunt Huiselijk geweld. De onderzoekers werkten samen met SAVE, en doen een groot aantal aanbevelingen.
Uit het onderzoek blijkt onder andere dat een deel van de SAVE-medewerkers het niet zo nauw nemen met het zorgvuldig invullen van controlelijsten. De onderzoekers schrijven: "Uit de gesprekken met de professionals bleek dat de (verplichte) SAVE-veiligheidschecklist door een deel van hen geen actieve rol speelt in het beslisproces. Zij vullen deze in omdat het moet. Meer aandacht voor de relevantie van instrumentarium en hoe dit te gebruiken is wenselijk." De onderzoekers hebben niet onderzocht wat hiervan de consequenties zijn voor het dossier.
Het afgelopen jaar kreeg RTV Utrecht ongeveer tweehonderd klachten over SAVE en Veilig Thuis. Veel van die klachten gaan over onvolledige dossiers, of dossiers met onwaarheden. Ook externe en onafhankelijke zorgverleners melden aan RTV Utrecht dat dossiers van SAVE aangepast zijn. En ook de rechter heeft onzorgvuldigheden in rapporten vastgesteld.

ONDERZOEK

De onderzoekers stellen verder onder andere vast dat de medewerkers van SAVE moeilijk feiten en meningen van elkaar kunnen onderscheiden. Veel ouders hebben de kritiek dat in dossiers meningen als feit worden gepresenteerd. De onderzoekers schrijven: "SAVE-professionals moeten zo goed mogelijk proberen om feiten en meningen te scheiden om tot een concreet onderbouwd oordeel en besluit te komen. In zowel de interviews, vignettenstudie als het dossieronderzoek blijkt dat dit in de praktijk niet altijd lukt."
Daarnaast stellen de onderzoekers vast dat de hulpmiddelen die SAVE-medewerkers hebben niet voldoende zijn toegerust om meningen te toetsen. "Veel professionals geven aan dat de op dit moment gebruikte checklists te weinig ondersteuning bieden, en onvoldoende helpen om het eigen subjectieve oordeel te objectiveren." Ook hier hebben de onderzoekers niet gekeken naar de consequenties voor de dossiers.
Professionals varen vaak te veel op hun eigen ervaringen en opvattingen.
Rapport Hogeschool Utrecht over SAVE

KRITIEK

Al ruim tien jaar zijn er zorgen, onder andere in de Tweede Kamer maar ook in de rechtsspraak, over het vermengen van feiten en meningen door de jeugdzorg. Marianne Vlaming is jurist en orthopedagoog. Zij ondersteunt families die te maken krijgen met SAVE. Zij is blij met het de conclusies van de Hogeschool Utrecht. "Het rapport constateert dat hulpverleners moeite hebben met het verzamelen van feiten die van invloed zijn op de veiligheidssituatie in gezinnen. Dit zijn ook ervaringen van de gezinnen die ik begeleid en blijkt uit de dossiers die ik heb gezien. Dit is een groot probleem in de jeugdzorg."
De onderzoekers zijn ook kritisch over de optreden van de SAVE-medewerkers. De medewerkers vertrouwen teveel op hun eigen mening. Het rapport zegt daarover: "Professionals varen vaak te veel op hun eigen ervaringen en opvattingen. Ook in dit onderzoek zagen we dat bij de professionals." Deze kritiek werd in het verleden ook geuit door de familie Gregorius uit Houten, waar een vertrouwensarts, teveel haar eigen mening opdrong aan anderen.

HULPVERLENERS

De onderzoekers schrijven verder dat het niet goed gaat in de samenwerking tussen verschillende hulpverleners. Daarnaast constateren ze dat er onvoldoende structuur is in de besluitvorming. Bij tuchtzaken en tegen RTV Utrecht verdedigen Veilig Thuis en Samen Veilig zich door te zeggen dat beslissingen tot stand komen in zogenoemde multidisciplinaire groepen. Dat wil zeggen, een aantal deskundigen met verschillende achtergrond bij elkaar. De onderzoekers stellen dat dit geen garanties geeft voor juiste besluiten. De onderzoekers adviseren SAVE daarom om de besluitvorming goed te structureren.
Veel ouders met klachten, melden dat ze steeds met nieuwe hulpverleners te maken krijgen. Daardoor gaan verhalen die over het gezin bestaan, een nieuw leven leiden. De ouders constateren dat de overdracht van dossiers in dit soort gevallen hen schade berokkent. Het onderzoek ondersteunt deze klacht. "Gezinnen kunnen te maken krijgen met steeds nieuwe hulpverleners, waarbij de regie overgedragen wordt van de ene naar de andere hulpverlener, bijvoorbeeld van het lokale team naar een SAVE-professional en weer terug (indien vrijwillige begeleiding tijdelijk overgaat in een maatregel), maar ook door wisselingen van medewerkers binnen een organisatie. (...) Behalve dat er vaak veel professionals bij een zaak zijn betrokken, komt het ook veelvuldig voor dat een zaak wordt overgedragen naar een collega van de eigen of een andere organisatie. Het gebrek aan continuïteit dat daardoor kan ontstaan gaat volgens een deel van de professionals ten koste van de samenwerking met de ouders, en is nadelig voor de geboden hulp.(...) Professionals in een workshop geven aan dat met de overdracht soms ook relevante informatie verloren gaat..."
Orthopedagoog Marianne Vlaming: "Ik zie veel gezinnen waarin het prima gaat, maar waarin de medewerkers van SAVE of Veilig Thuis een verkeerde inschatting maken van de situatie omdat ze op veel te grote afstand staan. Een kind dat extra hulp nodig heeft, wordt al snel als complex gezien. Maar er zijn heel veel ouders die daar prima mee kunnen omgaan en die hun kind een prima thuis kunnen bieden. Ik zie ook gezinnen die hulp nodig hebben, maar de hulp niet krijgen en niet voor zichzelf op kunnen komen."

REACTIE SAVE

In een reactie laat Samen Veilig weten te werken aan verbeteringen. SAVE ontkent dat het invullen van controlelijsten 'omdat het moet' leidt tot een slechte beoordeling of besluitvorming. Woordvoerder Florine Lengkeek: "Desalniettemin zullen wij, mede op basis van de onderzoeksresultaten, gerichte aandacht hebben voor het versterken van het gebruik van het risicotaxatie instrument bij besluitvorming. In 2019 en 2020 heeft het aanscherpen van de methode integer werken prioriteit voor Samen Veilig Midden-Nederland." Lengkeek geeft aan dat ze dit onderzoek is opgezet om de werkwijze van SAVE-medewerkers te evalueren. "Samen Veilig Midden-Nederland herkent de conclusies en realiseert zich dat de ambities van de transitie in de keten nog niet bereikt zijn."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.