Het leven van een kroongetuige: geschminkt verhoord en hopen op vergetelheid

De zwaarbeveiligde rechtbank 'De Bunker' in Amsterdam.
De zwaarbeveiligde rechtbank 'De Bunker' in Amsterdam. © RTV Utrecht
BREUKELEN - Uit de school klappen bij justitie, in het criminele circuit is dat hoogverraad. Toch koos Tony de G. (34) ervoor om een zogeheten kroongetuige te worden in de liquidatiezaak Jair Wessels, zo maakte het OM gisteren bekend. Het OM noemt het gebruik van een kroongetuige "een zeldzaam fenomeen", maar volgens De G.'s advocaat Onno de Jong is het niet meer zo bijzonder. "We zien het steeds vaker."
Zo stond De Jong eerder kroongetuige Fred Ros bij in het hoger beroep van het zogeheten Passageproces, een reeks liquidaties die met name plaatsvond in de Amsterdamse onderwereld. "Een kroongetuige is een verdachte of veroordeelde die in ruil voor het afleggen van verklaringen iets terugkrijgt", legt De Jong uit. "Dat kan een lagere strafeis of een stuk kwijtschelding van een straf die al is opgelegd zijn."
"De term kroongetuige kent de wet niet, maar het is een getuige die behandeld wordt volgens artikel 226 in het wetboek van strafvordering: een getuige met een speciale status", aldus de advocaat. "Wanneer iemand die status eenmaal bereikt heeft, wordt hij volledig afgeschermd. Verhoren zullen dan ook gebeuren op een manier waarop de kroongetuige niet herkenbaar is. Hij wordt onderdeel van een getuigenbeschermingsprogramma en dan is het belangrijk dat mensen hem niet meer herkennen."

GESCHMINKT

Vanochtend werd in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol duidelijk dat De G. verklaringen heeft afgelegd over meerdere moorden, pogingen daartoe en andere misdrijven, waaronder zaken als wapenbezit. Ook heeft hij informatie gedeeld over opdrachtgevers. Hij was zelf niet aanwezig bij de zitting, vanwege veiligheidsredenen.
Zowel zijn advocaat als het OM willen dat De G. "vermomd, geschminkt en onzichtbaar voor zijn medeverdachten" wordt verhoord. Het OM wil verder dat de kroongetuige niet te zien is door het publiek en de mede-verdachten. Hij zit op een plek in de rechtszaal waar alleen de rechter en de offcier van justitie hem kunnen zien, geschminkt en met een pruik. Want hoewel zijn medeverdachten natuurlijk wel weten wie hij is, zal hij door zijn status als kroongetuige bescherming van justitie krijgen. "Het is van belang dat zij zo snel mogelijk vergeten hoe hij eruit ziet, zodat dat beeld vervaagt", aldus De Jong.
Volgens het OM is "het fenomeen kroongetuige heel zeldzaam". "Wij maken daar alleen gebruik van in zaken die we niet op een andere op een andere manier kunnen oplossen en die toch heel ernstig zijn", aldus officier van justitie Natasja van Collenburg. "De verklaring van de kroongetuige moet onmisbaar zijn. En als je kijkt naar het type feite waar we het hier over hebben, dan zien we dat we nu gebruik moeten maken van dit middel."
Het Openbaar Ministerie legt meer uit over de zaak Jair Wessels.

STRAFKORTING

Als de verklaring van zo'n kroongetuige leidt tot de oplossing van een of meerdere ernstige feiten, kan het OM maximaal 50 procent strafkorting eisen. De Jong: "Het OM kan bijvoorbeeld zeggen: normaal zouden we dertig jaar celstraf eisen, maar omdat hij heeft meegewerkt, eisen we nog maar vijftien jaar. Uiteindelijk is het aan de rechter beoordelen of dat allemaal in verhouding is." Dat een rechter niet mee zou kunnen gaan is volgens De Jong niet waarschijnlijk. "Ik heb dat nog nooit meegemaakt."

BELANGRIJKE STAPPEN

Volgens misdaadverslaggever John van den Heuvel kun je niet meer zonder kroongetuigen als het gaat om de aanpak van de georganiseerde misdaad. "Fred Ros en Peter la Serpa waren natuurlijk kroongetuigen in de zaak Holleeder en Dino Soerel. Nu gaat het om een ander milieu, de mocromaffia, waarin nu dus al de tweede kroongetuige opstaat. Dan ga je belangrijke stappen maken in zo'n onderzoek", aldus de misdaadverslaggever in de Telegraaf.
Het is belangrijk dat er naast de verklaringen van kroongetuigen ook bewijs wordt gevonden die deze getuigenissen kunnen ondersteunen. Van den Heuvel: "Advocaten zullen er alles aan doen om zo'n kroongetuige neer te zetten als een fantast, als een onbetrouwbaar iemand. Aan het OM nu dus de taak om onderzoek te doen op basis van de verklaringen van De G.
OvJ Van Collenburg: "Dat levert vertraging op. Voor mensen die belang hebben in deze zaak, en dan denk ik in de eerste plaats aan de nabestaanden, is dat heel vervelend. Toch kiezen wij hiervoor, omdat het nog grotere belang is dat we deze hele zware feiten oplossen."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.