Vernietigend rapport: Uithoflijn duurder en fors vertraagd door geruzie stad en provincie
Foto: RTV Utrecht / Roel Breet
Roel Breet
Marc van Rossum du Chattel
Sinds de start van het tramproject in 2012 falen de gemeente en provincie Utrecht als samenwerkingspartners op allerlei fronten, net als de directieraad, aannemer en projectorganisatie. Dat blijkt uit het onderzoek 'Samen Sturen'.
De informatievoorziening voor de gemeenteraad en Provinciale Staten was zwaar onvoldoende. Zo vielen de kosten zonder hun medeweten tientallen miljoenen euro's hoger uit. Ook was de verstandhouding tussen de gemeente en provincie slecht.
De tekst gaat verder onder deze video.
KOSTEN
Vanwege de chaos rond de tramlijn vroegen de gemeenteraad en Provinciale Staten om het onderzoek. De aanleg kostte in eerste instantie 321 miljoen euro. Daar kwamen in de loop der jaren tientallen miljoenen bovenop. Begin dit jaar werd nog eens een flinke uitschieter bekend 84 miljoen euro.
In het rapport van de Rekenkamers blijkt zelfs dat extra bedrag onvoldoende. De meerkosten van het project zijn inmiddels opgelopen tot 102 miljoen euro, ervan uitgaande dat de tram rijdt in december 2019. De kosten komen daarmee bijna aan een half miljard. Maar nog steeds is onduidelijk of de tram op tijd en voor dat geld kan gaan rijden.
De forse kostenoverschrijding en vertraging die het project heeft opgelopen zijn volgens de Rekenkamers het gevolg van de beroerde samenwerking tussen de gemeente en provincie, maar hoeveel euro's en tijd dat heeft gekost is niet te zeggen. "Maar dat het van invloed is geweest, is ontegenzeggelijk", zegt directeur-generaal van de Randstedelijke Rekenkamer Ans Hoenderdos.
VERANTWOORDELIJKHEID
De uitkomsten van de Rekenkamers tonen veel gelijkenissen met een rapport dat begin dit jaar openbaar werd gemaakt. Vooral de provincie kreeg toen een flinke veeg uit de pan, omdat er niet geleerd leek van de lessen uit het verleden. Toenmalig gedeputeerde Verbeek-Nijhof stapte op en ook de provinciesecretaris moest het veld ruimen.
Het budgetrecht van de raad is geschaad"
Dit nieuwe rapport van de Rekenkamers benadrukt dat de samenwerking van zowel de provincie als de gemeente ernstig tekortschoot. De politieke verantwoordelijkheid voor de gemaakte fouten is door de provincie begin dit jaar genomen. De vraag is nu wat de gemeente Utrecht en wethouder Lot van Hooijdonk doen nu er in dit laatste rapport nieuwe feiten aan het licht zijn gekomen over hun rol.
GESCHAAD BUDGETRECHT
Omdat de kosten vanaf de start van het project onduidelijk waren, had de gemeenteraad van Utrecht geen goed beeld van de daadwerkelijke prijs van de Uithoflijn. "Het budgetrecht van de raad is geschaad", zo stelt het rapport. De gemeente geeft in een eerste reactie aan het oneens te zijn met die bevinding.
"Onvoorziene kosten voor dit soort projecten zijn niet ongebruikelijk, maar voor dit project zijn ze wel ongebruikelijk hoog", schrijven de Rekenkamers. Daar is onvoldoende rekening mee gehouden. Door onvolledige berekeningen is er te krap begroot en zat er te weinig geld in een potje voor onvoorzien kosten.
COMMUNICATIE BEROERD
Niet alleen informatie aan de raad was onvoldoende. Ook kwamen adviezen vaak niet op de juiste plekken terecht. De Rekenkamer benadrukt dat er 19 (ongevraagde) adviezen zijn geweest waar weinig tot niets mee is gedaan. "Een beperkt lerend vermogen", zo staat in het rapport over de samenwerking tussen provincie en gemeente. "Hierdoor bleef de onduidelijkheid over de rollen en verantwoordelijkheden en de gebrekkige samenwerking onnodig lang voortbestaan."
Wat de aanleg van de Uithoflijn moeilijker heeft gemaakt is dat het stationsgebied bij Utrecht Centraal wordt uitgebreid. Op het moment dat daar problemen ontstonden werd niet duidelijk gemaakt welke gevolgen dat had voor de oplevering van de tram. Ook het Utrecht Science Park is zo'n complex gebied waar veel veranderingen zijn en niet goed op is geanticipeerd. De Rekenkamers noemen dat een waterbedeffect.
Er was onduidelijkheid over de rollen en verantwoordelijkheden, waardoor de gebrekkige samenwerking onnodig lang bleef voortbestaan"
Het gevolg was dat investeringen om de planning te halen werden gedaan op de verkeerde plek, namelijk bij projecten die niet voor vertraging zorgden. "Er is onvoldoende rekening gehouden met nevenactiviteiten buiten het project", zo oordelen de Rekenkamers.
BELANG VAN HET PROJECT
Al met al is de conclusie dat iedereen met elkaar zodanig overhoop lag dat er niet altijd werd gekozen voor het belang om de tram tijdig en binnen budget te laten rijden. Dit wordt alle betrokken partijen zwaar aangerekend, stellen de Rekenkamers.
"De gemeente Utrecht en de provincie Utrecht hebben bij de gezamenlijke aansturing van het project Uithoflijn onvoldoende invulling gegeven aan het beste voor het project-principe", vermeldt het rapport als een van de eerste conclusies. "Alle betrokkenen moeten zich de komende tijd stevig inzetten om de beoogde verbeteringen daadwerkelijk te realiseren. Met als doel dat de Uithoflijn daadwerkelijk volgens planning kan gaan rijden."
VERBETERINGEN
Veel van de aanbevelingen in het rapport zijn inmiddels doorgevoerd. Provincie en gemeente benadrukken in een reactie dat de samenwerking inmiddels een stuk beter loopt.
Wat er het afgelopen jaar allemaal mis is gegaan rond de Uithoflijn kan je teruglezen in de RTV Utrecht-tijdlijn.
Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.
Nieuwsoverzicht
Vannacht code geel: dichte mist zorgt voor gevaarlijke rijomstandigheden
Het KNMI heeft voor de nacht van zaterdag op zondag code geel afgegeven. Het weerinstituut waar...
Man met nepwapen aangehouden in Utrechts park
In het Utrechtse Majellapark is een man aangehouden met een nepwapen. "Hij is meegenomen naar h...
Pijnlijke nederlaag FC Utrecht tegen hekkensluiter FC Emmen
Een onherkenbaar FC Utrecht heeft in Stadion Galgenwaard een pijnlijke nederlaag geleden. Hekke...
RIVM meldt 334 nieuwe coronabesmettingen in provincie Utrecht
In de provincie Utrecht zijn het afgelopen etmaal 334 nieuwe besmettingen geregistreerd bij het...
Gewonden bij ongeluk met scooter en auto in Kanaleneiland
In de Utrechtse wijk Kanaleneiland zijn vanmiddag twee personen op een scooter gewond geraakt b...
Beschonken automobilist botst tegen stoptrein op spoorwegovergang in Baarn
Een automobilist die op de Luitenant Generaal van Heutzlaan in Baarn een gesloten spoorwegoverg...
Sportscholen voeren actie voor heropening: 'Veiligheid staat voorop, maar ook het belang van lekker bewegen'
Honderden sportschoolhouders zijn van plan om vandaag sportlessen te geven in de buitenlucht. H...
Grote kater voor onherkenbaar FC Utrecht: 'Het was slecht wat wij hebben getoond'
Na de 0-1 nederlaag tegen FC Emmen zijn de spelers van FC Utrecht hard voor zichzelf. Verdedige...
LIVEBLOG: FC Utrecht verliest in eigen huis van FC Emmen
FC Utrecht behaalde in de laatste zes wedstrijden maar liefst zestien punten. Sinds het debacle...
Bewoners Amersfoortse woonvoorziening komen al jaar niet meer samen, hoop is gevestigd op nieuwe tuin
Een deel van de bewoners van de 'Otheense Kreek' in Amersfoort vormt een bijzondere groep. Ze w...
Jan-Jorch (19) jongste Tweede Kamer-kandidaat: 'Tijd voor meer frisse wind'
Met zijn 19 jaar zit hij ver onder de gemiddelde leeftijd van de huidige Tweede Kamerleden. Maa...
Café-eigenaar zet grafsteen op bekende Utrechtse voetgangersrotonde
"De voetgangersrotonde staat er nu eenmaal, maar kan het misschien wat aantrekkelijker voo...
Baarn kiest voor planten om 'lelijk' stroomhuisje te camoufleren
Op verzoek van ruim 400 Baarnaars wordt een stroomhuisje in het centrum van Baarn achter een st...
EDO wil bouw trainingscomplex FC Utrecht stoppen, maar die is al begonnen
Voetbalvereniging EDO wil dat de werkzaamheden aan het nieuwe trainingscomplex van FC Utrecht i...
Politie grijpt in bij 'Lenterebellie' van Extinction Rebellion, 100 actievoerders gearresteerd
De politie heeft vanochtend ingegrepen bij een actie van klimaatactiegroep Extinction Rebellion...
Actie tegen sluiproute in Soest na doodrijden Katy: 'Nu is het nog een kat, straks een mens'
De 'racebaan' voor zijn bedrijf in Soest is Wybren Nauta al langer een doorn in het oog, de doo...
Flink meer coronabesmettingen, Giphart reikt liefdesverhaal uit aan medewerkers Diakonessenhuis
Morgen is het precies één jaar geleden dat in Nederland voor het eerst het corona...
Marieke Lucas Rijneveld gaat speech van Amanda Gorman toch niet vertalen na ophef
De Utrechtse schrijver Marieke Lucas Rijneveld vertaalt toch niet de veelbesproken speech van A...
Mark van der Maarel tot 2023 bij FC Utrecht: 'Ik heb Ton de Kruyk nu in het vizier'
Ruim 300 wedstrijden speelde hij al voor FC Utrecht. En daar gaan er, mits hij fit blijft, nog ...
Politie onderzoekt vondst van mogelijk drugsafval in Kockengen
Langs de Bosdijk bij Kockengen is mogelijk drugsafval aangetroffen. De politie bevestigt de von...
Niet nek omdraaien maar vangen: dierenorganisaties in de bres voor overlast gevende hanen Zuilen
Dierenorganisaties springen in de bres voor de loslopende kippen en hanen in de Utrechtse wijk ...
Houtens zwembad schreeuwt om zwemles: 'Kinderen moeten straks naar de kant kunnen komen'
Het kan echt niet langer meer duren of er gebeuren ongelukken, zegt zwembad De Startsprong in H...
'Schietincident' in Nieuwegein, politie doet buurtonderzoek
Bewoners van de Ruiterstede in Nieuwegein werden afgelopen nacht opgeschrikt door een knal. Get...
Grote woonwinkels niet blij met winkelen op afspraak: 'Vrijblijvend kijken kan niet'
Natuurlijk, er is iets van blijdschap te bespeuren nu er weer gewinkeld mag worden. Maar er zij...
Sportscholen komen ook in verzet met buitenlessen: 'Bewegen beste medicijn tegen corona'
Naast horeca-eigenaren en marktkooplieden komen nu ook sportschoolhouders in verzet tegen de co...
80 jaar februaristaking Utrecht: 'Dat was wel iets anders dan met een fluitje naar het Malieveld'
Tachtig jaar geleden legden fabrieksarbeiders het werk neer uit protest tegen de jodenvervolgin...
Besmet afval van coronateststraten vaak niet goed afgevoerd
Bij vier testraten van de GGD is afval dat mogelijk besmet is met corona op een verkeerde manie...
Zes miljoen euro nodig voor herstel trambaan Uithoflijn
De gecombineerde tram- en busbaan in universiteitswijk De Uithof gaat deze zomer ingrijpend op ...
Willem Janssen verlengt contract en legt toekomst bij FC Utrecht vast
Aanvoerder Willem Janssen heeft zijn contract bij FC Utrecht met een jaar verlengd. Hij tekende...
