2018: het jaar waarin we Vijfheerenlanden omarmen

Naar de stembus voor de eerste raad van Vijfheerenlanden.
Naar de stembus voor de eerste raad van Vijfheerenlanden. © RTV Utrecht / Jiri Glaap
VIJFHEERENLANDEN - Dit jaar krijgt de gemeente Vijfheerenlanden écht vorm. Al jaren werd er over gesproken; de fusie tussen Vianen, Leerdam en Zederik. In april van dit jaar spreekt de Tweede Kamer zich positief uit over de fusie. En vooral omdat zij vinden dat een herindeling vanuit de gemeentes zelf moeten komen. Als afgelopen zomer ook de Eerste Kamer groen licht geeft voor de fusie staat niets Vijfheerenlanden meer in de weg.
Inmiddels is de informateur met een mogelijke coalitie aan het werk om te zorgen dat op 2 januari 2019 de eerste gemeenteraad van Vijfheerenlanden geïnstalleerd kan worden. En half december is Jan Pieter Lokker benoemd tot waarnemend burgemeester.

DISCUSSIE

De weg naar de fusie gaat niet zonder slag of stoot. In 2017 is nog discussie over de provinciekeuze. Vijfheerenlanden gaat óf bij Zuid-Holland óf bij Utrecht horen. Vooral inwoners van Zederik spreken zich uit tegen Utrecht.
Zederikse petitie is 1400 keer ondertekend
Zederikse petitie is 1400 keer ondertekend © RTV Utrecht
De gemeenteraad in Zederik stemt met een nipte meerderheid voor Zuid-Holland. De drie gemeentes komen er onderling niet uit en uiteindelijk moet een onderzoek onder leiding van de Provincie Utrecht de doorslag geven. De voorkeur voor Utrecht wordt uitgesproken en het Rijk stemt met deze keuze in.

DE WEEK VAN VIJFHEERENLANDEN

RTV Utrecht omarmt dit jaar de nieuwe gemeente alvast in september. We trekken het nieuwe Utrechtse grondgebied in en maken kennis met de negen nieuwe dorpen en twee steden die de provincie erbij krijgt.
We leren het gebied kennen met Vijfheerenlanden-vlogs van de kernen en reportages over belangrijke onderwerpen die spelen in het gebied. Onderwerpen zoals de koopzondag en de komst van nieuwe ambulanceposten worden behandeld. We nodigen gasten in de studio uit en maken zo kennis met de nieuwe Utrechters. Andersom leren inwoners van Zederik en Leerdam hierdoor RTV Utrecht kennen.
Nieuwe ambulanceposten in Vijfheerenlanden
Nieuwe ambulanceposten in Vijfheerenlanden © RTV Utrecht

BURGEMEESTERSREL

Dat een samenvoeging van drie gemeentes best ingewikkeld is blijkt niet alleen uit de provinciekeuze. Een paar dagen voor de verkiezingen gaat het mis. Het gaat namelijk ineens niet meer over standpunten van de partijen of de campagnes, maar ontstaat er een heuse 'burgemeestersrel'. In Vianen is Wim Groeneweg burgemeester. Hij heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij een rol voor zichzelf als burgemeester voor de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden wel weggelegd ziet. Tjerk Bruinsma, burgemeester van Leerdam en André Bonthuis van Zederik hebben eerder al aangegeven niet verder te willen gaan als burgemeester van Vijfheerenlanden.
De fractievoorzitters van de partijen hebben in de aanloop naar de fusie al gesprekken met elkaar en met de griffier. In die gesprekken is gesproken over een 'profielschets' voor de burgemeester van de nieuwe gemeente. De voorkeur gaat in die schets uit naar een onafhankelijke burgemeesterskandidaat. Dan zou Wim Groeneweg dus al geen kans maken. Als die 'profielschets' uitlekt omdat de Viaanse wethouder Harry van Tilburg het hiermee oneens is en het naar buiten brengt, reageren veel inwoners van Vianen negatief op het 'buitenspel zetten' van hun burgemeester.
Een burgemeester moet in verkiezingstijd onzichtbaar zijn. Nu ben ik juist prominent in het nieuws en dat is treurig. Mijn vrouw is met mij verdrietig over de gang van zaken.
Wim Groeneweg, burgemeester Vianen
Ook de partijen betreuren de gang van zaken en zijn vooral niet blij dat iets wat 'vertrouwelijk' is, naar buiten is gebracht. Maria de Jong-Middelkoop van het CDA zegt: "Wij hadden die profielschets nooit moeten opstellen, daarmee hebben we voor onze beurt gepraat."
Ook Hanneke van der Leun van de VVD is niet trots op de gang van zaken. "We zagen het als input voor het gesprek met de commissaris van de koning na de verkiezingen", zegt van der Leun. "Een voorbereiding, zodat het proces sneller zou verlopen. Dit had niet naar buiten mogen komen en het verdient allemaal niet de schoonheidsprijs."
Uiteindelijk zet VHL Lokaal Harry van Tilburg door de rel uit de partij. Van Tilburg is als tweede man op de lijst van VHL Lokaal in de verkiezingen gekozen als raadslid in Vijfheerenlanden. Het is nog onbekend of hij verder wil als zelfstandig raadslid, zich aansluit bij een andere partij of zijn zetel opgeeft.
Uiteindelijk besluit commissaris van de Koning Willibrord van Beek om Jan Pieter Lokker te benoemen tot waarnemend burgemeester. Hij begint op 2 januari.

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

Met de keuze voor een provincie, goedkeuring van de Tweede én Eerste Kamer wordt de herindeling steeds concreter. Met de gemeenteraadsverkiezingen in Leerdam, Zederik en Vianen op 21 november komt de fusie nóg een stap dichterbij.
Op 27 stembureaus brengen de inwoners van de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden hun stem uit op acht partijen: CDA, VVD, D66, SGP, VHL Lokaal, PvdA, ChristenUnie en GroenLinks.
Stemmen in Leerdam voor de gemeenteraadsverkiezingen
Stemmen in Leerdam voor de gemeenteraadsverkiezingen © RTV Utrecht / Caroline Geijsman
In de aanloop naar de verkiezingen en de fusie hebben de afdelingen van de partijen in de drie aparte gemeentes al de samenwerking met elkaar opgezocht. Volgens de partijen is dat allemaal op een goede manier gegaan. Omdat de aanloop voor de raadsleden al een paar jaar duurt hebben zij vooral veel zin om eindelijk aan de slag te gaan in de nieuwe gemeente.
We zitten vol enthousiasme om er een mooi resultaat van te maken. We hopen dat we na de verkiezingen mee kunnen praten en mee kunnen denken in de mogelijke coalitie.
Tirtsa Kamstra, ChristenUnie
De uitslag van de verkiezing is dat het CDA de grootste partij wordt met zeven zetels. SGP is de tweede partij met vijf zetels. Toch blijkt uit coalitieonderhandelingen dat er wordt gekeken naar een coalitie zonder de SGP.
Uiteindelijk vormen CDA, ChristenUnie, VVD, PvdA en D66 een brede coalitie. Ze hebben bij elkaar 20 van de 31 zetels. Ad de Regt, informateur van Vijfheerenlanden, laat tijdens de onderhandelingen de partijen al praten over de zondagsopenstelling. Dat is een potentieel breekpunt waar het afgelopen jaar al vaak over is gegaan in de drie afzonderlijke gemeentes.
Uit de gesprekken komt dat er over de zondagsopenstelling een enquête gehouden moet in de kernen van de gemeente. Als de opkomst minimaal 33 procent is en een meerderheid voor verruiming van de openingstijden, dan kunnen de winkels op zondag open.

HERTELLING

De gemeente Vijfheerenlanden doet mee met een proef van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en telt de stemmen van de gemeenteraadsverkiezingen centraal. Dat betekent dat op de dag van de verkiezingen de stemmen geteld worden van de partijen. De dag erna worden de voorkeursstemmen pas geteld en weet je dus wie er in de gemeenteraad komen.
Centraal tellen de dag na de verkiezingen in Het Dak in Leerdam
Centraal tellen de dag na de verkiezingen in Het Dak in Leerdam © RTV Utrecht / Caroline Geijsman
Dit centraal tellen moet fouten tegengaan die er weleens insluipen omdat er na een lange dag van verkiezingen een team tot laat bezig is met het tellen van de voorkeursstemmen. Door vermoeidheid kunnen er fouten gemaakt worden. Toch is het systeem in Vijfheerenlanden niet waterdicht gebleken.
Twee kandidaten hadden op zichzelf gestemd of wisten dat er mensen waren op bepaalde stembureaus die op hen hadden gestemd. Maar toen de stemmen waren geteld, stonden zij op die stembureaus op nul. De kandidaten trekken aan de bel nadat de verkiezingsuitslag definitief is en dus stemt men in met een hertelling van de stemmen op die twee stembureaus. Daaruit moet blijken waar en of er fouten zijn gemaakt.
Voor Hans van den Berg van VHL Lokaal en André van der Leest van de VVD is de hertelling spannend omdat hun raadszetel in het geding kan komen. Met voorkeursstemmen zouden andere raadsleden op hun zetel terecht kunnen komen. En dat gebeurt ook in het geval van de VVD. Van der Leest moet zijn plek afstaan aan Nald Rietbergen.

2 JANUARI

Tijdens de eerste raadsvergadering van de nieuwe gemeente op 2 januari 2019 is het de bedoeling dat de nieuwe burgemeester, een college én een nieuwe gemeenteraad worden geïnstalleerd.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.