Westbroek: 40 miljoen jaar oud beestje voorspelt klimaatverandering

"Het ruikt nog steeds naar de zee."
"Het ruikt nog steeds naar de zee." © RTV Utrecht / Boukje Jansen van Galen
UTRECHT - Warme zomers en extreme regenbuien. Allebei het gevolg van de klimaatverandering. Maar niet alleen nu warmt de aarde op. Miljoenen jaren geleden gebeurde dat ook. Henk gaat 40 miljoen jaar terug in de tijd. In Utrecht bestudeert klimaatonderzoeker Margot Cramwinckel aardlagen uit die tijd. Die zitten vol met fossielen. En als je naar die oeroude beestjes kijkt, kun je begrijpen hoe de klimaatveranderingen toen verliepen.
De aardlagen die Margot bestudeert, komen uit de zeebodem. In de loop van de tijd zijn steeds resten van planten en dieren naar de zeebodem gezakt. Zo ontstaan allemaal laagjes op elkaar. Hoe dieper je boort, hoe verder je het verleden in gaat.
Boorkern met aardlagen.
Boorkern met aardlagen. © RTV Utrecht / Chantal van Schie

DINOFLAGELLATEN

In de zeebodem zitten allerlei fossielen waaronder dinoflagellaten. Margot: "Dat zijn hele kleine zeediertjes. Op een gegeven moment verliezen ze hun omhulseltje en dat zinkt dan naar de zeebodem. Daar wordt het een fossiel. Henk: "Kun je zien in wat voor klimaat de dinoflagellaten leefden?" Margot: "Jazeker, er zijn namelijk soorten die graag in warm water leven en andere soorten die meer van koud water houden. De omhulsels, de fossieltjes dus van de dinoflagellaten zien er dan anders uit."
Er zijn in het verleden wel vaker klimaatveranderingen geweest maar die gingen wel veel langzamer dan die van nu. De snelste verandering die bekend is, is zeker 10 keer langzamer dat de huidige opwarming van de aarde.
Margot probeert te reconstrueren of de opwarming van 40 miljoen jaar geleden gold voor de hele aarde of alleen voor een deel van de aarde. Margot: "Als het overal warmer werd, kun je zeggen dat het waarschijnlijk door broeikasgassen kwam. Dat is namelijk de enige manier om de hele aarde op te warmen." Als een deel van de aarde opwarmt door een andere reden, zoals bijvoorbeeld veranderende oceaanstromingen, dan wordt een ander deel juist weer kouder. Dat heeft dan niets te maken met de broeikasgassen.
Na periodes van opwarming werd het ook altijd weer kouder. Margot: "We zien dat dat kouder worden echt honderdduizenden jaren duurde. Dat zegt wel wat over de toekomst."
Dus je gaat ervan uit dat beleidsmakers naar je luisteren.
Henk Westbroek
Als je naar vroegere periodes van totale opwarming kijkt, kun je de huidige beter begrijpen. Henk: "En als je het beter begrijpt, wat dan?" Margot: "Dan hopen we dat we de klimaatverandering beter kunnen voorspellen en met die kennis kan beleid daarop worden aangepast." Henk: "Dus je gaat ervan uit dat die beleidsmakers naar je luisteren." Margot: "Dat zou leuk zijn."
40 miljoen jaar oud beestje voorspelt klimaatverandering

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.