"Staatsbosbeheer pleegt roofbouw op Utrechtse Heuvelrug"

Van Beusekom heeft twee grote bezwaren bij de bomenkap van Staatsbosbeheer. "Een multifunctioneel bos, daar is ruimte voor houtproductie, natuur én recreatie. Maar de houtproductie wordt steeds meer op de eerste plek gesteld. Niet duurzaam, maar op de antieke manier. Waarbij je bossen kapt, de vrijgekomen bodem bewerkt en dan helemaal van voren af aan begint. Die bossen worden dan een soort roulerende plantage. Er wordt gekozen voor snel groeiende houtsoorten, waar de houthandel om vraagt. Dat is vooral naaldhout, dus loofhout verdwijnt. Op de langere termijn krijg je dan een ongelofelijk saai bos."

Een ander belangrijk punt is de bodemdegradatie, aldus Van Beusekom. "Bij dat kaalkappen komt een hele boel CO2 vrij, dat als organische stof opgeslagen zit in de bomen. Dat gaat allemaal de lucht in. Ook produceert zo'n ingreep heel veel zuur. Dat lekt de bodem in en lost mineralen op. De bodem verzuurt en verarmt, dat is volstrekt funest. Het bos wat er later weer op moet gaan groeien, wordt een stuk slechter dan het oude."

De voormalig directeur spreekt van kortetermijnbeleid. "Niemand praat over de vooruitgeschoven kosten. Als je de oude bossen kapt, dan levert dat natuurlijk aardig wat hout op. Dat is geld in de kas. Maar wat er voor in de plaats komt is piepjong bos. Dat moet 'opgeleid' worden tot volwassen bos, dat duurt tientallen jaren. De mensen die er nu voor verantwoordelijk zijn, zitten er dan allang niet meer. De opvolgers kunnen dan puin gaan ruimen. Dat nieuwe bos staat qua esthetische kwaliteit, biodiversiteit en milieukwaliteit in geen verhouding tot het bos wat er al was."

In de jaren '70, toen hij zelf over het natuurbehoud ging, stond het beheer van de terreinen centraal, aldus de klager. "De mensen werkten voor een kwalitatief goed bos. Het hele idee van ondernemerschap was niet aan de orde. Sinds staatssecretaris Henk Bleker is Staatsbosbeheer verplicht zich ook als ondernemer te gedragen. Dat betekent dat het financiële aspect heel sterk voorop komt te staan. Mensen die vroeger bezig waren met de kwaliteit van het beheer, zijn nu bezig met de centen die op tafel moeten komen."

De niet-duurzame kap is op de lange termijn verschrikkelijk voor het bos, aldus Van Beusekom. "Zo'n kale plek kan na één of twee jaar best aantrekkelijk zijn, als het weer een beetje groen wordt. Maar je moet je niet verkijken op wat je nu ziet, maar even doordenken over wat het straks wordt. Die open ruimtes zijn binnen vijf of zes jaar dichtgegroeid, met staakjes die naast elkaar staan. Daar kun je niet meer door- of overheen kijken. Die fase duurt dertig tot vijftig jaar, voordat het weer een beetje echt bos begint te worden. Je kunt het op het terrein al zien, want er zijn verschillende plekken waar ze twintig jaar geleden kaalkap hebben gepleegd. Dat is nu superonaantrekkelijk bos, voor de wandelaar én voor de natuur. Het wordt gewoon heel lelijk."

Een woordvoerder laat namens Staatsbosbeheer weten dat de organisatie goed begrijpt dat niet iedereen zich kan vinden in de keuzes die worden gemaakt, zeker wanneer de houtoogst in de eigen omgeving plaatsvindt. "Daarom leggen we altijd contact met de omgeving en organiseert de boswachter bijvoorbeeld excursies om uitleg te geven over de werkzaamheden. Staatsbosbeheer is ook altijd bereid tot gesprekken met betrokken omwonenden."

"De basis van ons bosbeheer is dat bos bos blijft en dat we werken aan steeds rijkere en mooiere bossen. Staatsbosbeheer werkt vanuit de drieledige opdracht: beschermen, beleven en benutten van natuur. Door regelmatig te dunnen en te verjongen zorgen we ervoor dat het bos zich in de gewenste richting ontwikkelt, maar ook dat toekomstige generaties kwaliteitshout uit het bos kunnen blijven oogsten. Staatsbosbeheer weegt steeds zorgvuldig af welke bomen geoogst worden. De boswerkzaamheden combineren het oogsten van hout met het stimuleren van de natuurlijke ontwikkeling van aantrekkelijke bossen."

"Niet alles kan overal", vervolgt de woordvoerder. "Daarom legt Staatsbosbeheer per bosgebied accenten zonder hierbij de combinatie natuur, recreatie, houtproductie uit het oog te verliezen. Ruim één derde van de bossen beheren we vanwege de bijzondere en unieke waarde voor de Nederlandse natuur en cultuurhistorie. Dit zijn de bijzondere parels, waar natuur en cultuur voorop staan. De andere bossen beheren we multifunctioneel voor natuur, hout en recreatie. Wel kunnen er lokaal accenten gelegd worden."