Gevolgen van de droogte van afgelopen zomer nog steeds merkbaar

Stuwen en duikers - de onderdoorgangen onder wegen - worden daarom ingezet om de waterpeilen zo veel mogelijk hoog te houden. "Zo wordt het water niet versneld afgevoerd en dus kan het in het gebied zelf vastgehouden worden. Op die manier proberen wij het grondwater weer aan te vullen."

En daar is ook enigszins haast bij, want begin april begint het groeiseizoen en het is de vraag of er dan voldoende bodemvoorraad is. "Dat is nu nog een beetje koffiedikkijken, maar het herstel is traag en we maken ons daar wel degelijk zorgen over."

Bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is het waterpeil inmiddels weer op orde, maar dat heeft wel even geduurd. "Dat is eigenlijk pas sinds 1 februari", zegt Clarion Wegerif van het waterschap. "Dat is dus wel zo'n drie maanden later dan gebruikelijk." Ook werkt Stichtse Rijnlanden nog altijd aan het herstel van dijken met droogteschade. Daar zijn scheuren in ontstaan, die hersteld moeten worden. In maart worden bijvoorbeeld nog de dijken van de Dubbele Wiericke aangepakt.

Waterschap Rivierenland zegt minder last gehad te hebben van de droogte dankzij de constante aanvoer van water via de rivieren. Het grondwaterpeil is daar dan ook weer op orde. Toch werkt ook dit waterschap nog her en der aan het herstel van droogteschade.

Bij waterschap Amstel, Gooi en Vecht is het juist omgekeerd. Daar was het een drukke zomer. "Toen was het alle hens aan dek." De inzet draaide vooral om het voorkomen dat zoutwater het zoetwatergebied in zou stromen. Maar tot schade leidde het niet.

Niko Wanders is hydroloog bij de Universiteit van Utrecht en een expert op dit gebied. Hij zegt dat er in Utrecht grote verschillen zijn. "In het westen van de provincie ziet het er goed uit. Die gebieden liggen relatief laag en daar kunnen we water invoeren vanuit de Rijn bijvoorbeeld."

Maar in het oosten, zoals de zandgebieden bij de Utrechtse Heuvelrug, zijn ze vooral afhankelijk van regenwater. "Ook al voelt het op dit moment alsof het elke dag regent, qua totale hoeveelheden valt het mee. Je ziet dan ook dat daar op sommige plekken nog niet alles volledig hersteld is."

Afgelopen zomer was de droogte overal goed merkbaar. Gras kleurde geel, vennetjes droogden op en schepen kwamen in de problemen door lage waterstanden. Ook mochten boeren tijdelijk geen water oppompen uit sloten, beken en kanalen.

Er moet volgens Niko Wanders van de Universiteit Utrecht daarom meer aandacht komen voor droogtebestrijding. "Nederland is een land dat gewend is het water snel af te voeren. Wij zijn gewend aan overstromingen en wateroverschot. Dat krijg je natuurlijk als je dicht bij de zee ligt. Wat een deel van onze mentaliteit zou moeten zijn, is om meer van dat water vast te houden."

"Het probleem is natuurlijk dat je niet van te voren weet of het een extreem droog of een extreem natte zomer gaat worden." Maar volgens Wanders kun je beter te veel dan te weinig water hebben. "Vaak kun je wat stuwtjes of gemalen extra aanzetten op het moment dat het lijkt dat het toch wel erg nat wordt. Terwijl het heel lastig is om water te krijgen, als het niet meer uit de hemel valt."

De waterschappen beamen dat. Volgens Schoonman van waterschap Vallei en Veluwe wordt er al vele jaren over gepraat en leidde dat al bijvoorbeeld tot het laten meanderen van water, waardoor het langer in het gebied vastgehouden wordt. Ook wordt nagedacht over methodes om de bodem meer als een spons te laten werken.

Maar hij erkent dat er nog werk aan de winkel is. "Klimaatverandering wordt mede door 2018 heel zichtbaar. Het gaat niet alleen over wateroverlast, maar dus ook over droogte. En dus moeten we met z'n allen nadenken over hoe we Nederland klimaat-robuuster kunnen indelen."