Gestreste student krijgt hulp van universiteit en gemeente Utrecht

Het is een van de manieren waarop de universiteit problemen als stress, depressie en burn-outklachten wil aanpakken. Steeds meer studenten zoeken hulp, merkt ook Hoofd Studentenzaken Marieke de Bakker. "Studenten geven aan dat ze tegenwoordig veel last hebben van ongezonde stress en dat ze prestatiedruk ervaren. De arbeidsmarkt is natuurlijk ook veranderd. Je moet je onderscheiden en dus veel dingen naast je studie doen. Dat leidt tot problemen."

De Bakker ziet dat de druk op studenten toeneemt. "Niet alleen vanuit de maatschappij. Ze vergelijken zichzelf met andere studenten via sociale media, waar iedereen succesvol lijkt. In werkelijkheid merken we dat studenten juist minder lekker in hun vel zitten en sneller een beroep doen op begeleiding."

De universiteit heeft voor wie geestelijke hulp kan gebruiken medewerkers aangesteld. "Een studentenpsycholoog biedt kortdurende hulp", legt De Bakker uit. "Die houdt een intake, bekijkt of het een studiegerelateerd probleem is en bepaalt of hij in een traject van ongeveer vijf sessies iemand weer aan het studeren kan krijgen. Daar is een studentenpsycholoog voor bedoeld. Is er iets ernstigers aan de hand, zoals een eetstoornis of een depressie, dan moet je doorverwezen worden naar de specialistische GGZ."

Een ander middel waar de universiteit mee aan de slag gaat is online hulp. Studenten kunnen via hun computerscherm praten over bijvoorbeeld slaapproblemen of alcoholgebruik. Psychologiestudenten aan de andere kant bieden coaching.

"De ervaring leert dat dat effect heeft en dat studenten daardoor minder snel naar een psycholoog of een andere begeleider hoeven te stappen", zegt De Bakker. "Op deze manier kunnen ze zelf iets aan hun problemen doen. Het lijkt ons een mooie aanvulling op de begeleiding die we al bieden. We zijn heel benieuwd hoe dat ervaren wordt door studenten."

Dat studenten tegenwoordig vaker stress voelen is niet alleen de universiteit opgevallen. Studentenorganisaties vragen al langer om aandacht voor psycho-sociale problemen en ook de gemeenteraad van Utrecht heeft het onderwerp op de agenda gezet. Volgende week laten raadsleden zich erover bijpraten.

Raadslid Eva Oosters van Student & Starter, zelf student Utrecht Law College en Geschiedenis, vindt dat de studentenbegeleiders en -psychologen in Utrecht het niet alleen hoeven op te lossen. "Er zijn daar relatief korte wachttijden, volgens mij hooguit twee weken", zegt ze. "Maar dan nog is er maar een bepaald traject dat die studenten kunnen volgen. Daarna moeten ze doorverwezen worden naar de tweedelijnszorg. Heel erg goed dat onderwijsinstellingen er al mee bezig zijn, maar het is niet de enige oplossing. Ook de gemeente en de huisartsen in Utrecht moeten daar hun verantwoordelijkheid in kunnen nemen, zodat we het met zijn allen kunnen aanpakken."

De raadsinformatiebijeenkomst in Utrecht is op 7 maart in het Stadskantoor met studentenvertegenwoordigers, huisartsen, hulpverleners en andere mensen die bij studentenwelzijn betrokken zijn. Oosters denkt dat de gemeente bijvoorbeeld meer kan doen om studenten zich sneller te laten inschrijven bij een huisarts in de stad. De fractie van Student & Starter pleit ook voor een buurtteam op universiteitsterrein de Uithof, waar hulpverleners zich direct op studenten kunnen richten. Volgens raadslid Oosters blijven veel van de problemen nu namelijk nog verborgen.

"Studenten durven vaak niet naar een huisarts te stappen of zijn bang dat hun klachten niet ernstig genoeg zijn", zegt ze. "Dan kan het uitmonden in veel ergere dingen dan stress eigenlijk zou hoeven te zijn. In Utrecht willen we dat aanpakken door taboes weg te halen. Door een stichting als Utrecht Oost GEZond zouden we de drempel om hulp te zoeken kunnen verlagen. Ook kan de gemeente organisaties dichter bij elkaar brengen."

Hoofd Studentenzaken Marieke de Bakker van de Universiteit Utrecht betwijfelt of de politiek nog veel kan toevoegen voor de studenten in de stad. "Ik weet niet of er een raadsbesluit nodig is om partijen te laten samenwerken. Ik heb het idee dat dat al best goed op gang is gekomen."

Volgens De Bakker is het beter om de oplossing binnen de muren van de onderwijsinstellingen te zoeken. "We weten dat je het zo dicht mogelijk bij de studenten zelf moet organiseren. Wij nodigen partijen uit die iets te bieden hebben, zoals de verslavingszorg van Jellinek of buurtteams, om iets te presenteren, zodat studenten daar vervolgens makkelijker naartoe stappen."

Een probleem dat De Bakker wel ziet is dat landelijk geestelijke gezondheid de laatste jaren een forse bezuinigingspost is geweest. "Ik hoorde onlangs over een student die op een wachtlijst van anderhalf jaar kwam. Dan verwijst een studentenpsycholoog maar door naar de huisarts. Buiten de universiteit zit het systeem op slot. We zijn zelf in de eerste plaats een onderwijsinstelling. Je mag je in je eigen tempo ontwikkelen en fouten maken, dat hoort ook bij de leeftijd. We helpen daarbij, maar het gaat bij ons wel over studeren en je diploma halen."

Dat is volgens raadslid Oosters dan ook waarom de gemeente een rol moet spelen. "Als mensen geestelijk niet gezond zijn kunnen de studieprestaties eronder lijden, maar natuurlijk ook hun hele leven. Dat is wat we moeten voorkomen bij studenten op mbo-, hbo- en universiteitniveau, het talent van onze stad."

De universiteit houdt in mei en november speciale welzijnsweken om studenten te wijzen op het belang van onder meer gezond leven, rust en ontspanning. Dat idee komt, net als de online hulpverlening en andere ideeën, voort uit een speciale 'taskforce' van studenten en docenten. Die boog zich afgelopen jaar over de vraag waar studenten behoefte aan hebben als het om geestelijke gezondheid gaat.

Andere aanbevelingen van de werkgroep zijn onder meer een website over het aanpakken van mentale problemen en een bewustwordingscampagne via sociale media. De Universiteit Utrecht wil de aanpak volgens nieuwssite DUB de komende jaren met 320.000 euro steunen.