Waar wachten Wouter Weyers en zijn Utrechtse FvD op?

FvD-lijsttrekker Wouter Weyers (54) uit Zeist is goed bekend met de provinciale issues, lezen we op de website van Forum voor Democratie. Toch lijkt de partij zich vooral met landelijke standpunten op de kiezer te richten. Het gaat over immigratie, het gaat over de zelfstandigheid van Nederland, en de Klimaatwet moet wat FvD betreft direct van tafel. Maar wat wil de partij met Utrecht, en met de Utrechters? En wanneer komen de Utrechtse FvD-kandidaten aan het woord?

Het zijn vragen waar RTV Utrecht sinds het begin van de verkiezingscampagne nog geen antwoord op heeft gekregen. Pogingen om met de partij in contact te komen leveren tot nu toe weinig op. Woordvoerders van de partij hebben het druk en FvD heeft als enige niet gereageerd op de stellingen van het Utrechtse Kieskompas. Ook bij het schrijven van dit artikel slaagden we er, ondanks herhaaldelijke verzoeken om contact, niet in om FvD-lijsttrekker Weyers te interviewen.

Harmen Binnema, politicoloog aan de Universiteit Utrecht en Eerste Kamerlid voor GroenLinks, gelooft niet dat FvD veel te winnen heeft bij een campagne in de regio. "Volgens mij is er een redelijk overtuigde achterban die evengoed wel gaat stemmen en dat niet laat afhangen van hoe vaak de lijsttrekker bij RTV Utrecht te zien is geweest", zegt hij. "Uiteindelijk zijn toch Kamerleden Baudet en Hiddema de leidende figuren en de meest zichtbare mensen."

"Ik vind het een spookpartij", zegt PvdA-lijsttrekker Rob van Muilekom uit Amersfoort. "Onzichtbaar, niet aanwezig. Ik ken ze niet en ik weet niets van ze. Ik weet alleen dat ze hebben gezegd dat ze meedoen aan de verkiezingen. Ik heb al vijf of zes debatten gehad en ik heb ze nog niet gezien."

Lijsttrekker André van Schie van de VVD heeft ook nog geen beeld bij wat nieuwkomer FvD te bieden heeft. "We kennen het Forum vooral van de landelijke standpunten, maar die hebben weinig raakvlakken met de provinciale politiek", zegt de Utrechter. "Wij gebruiken de campagne liever om elkaar inhoudelijk uit te horen, en alvast persoonlijk een band op te bouwen."

(Het artikel gaat verder onder de foto.)

Een band opbouwen is voor zowel Van Schie als Van Muilekom nu al belangrijk. De verkiezingsdatum 20 maart is niet het einde van de campagne, maar het begin van een nieuwe bestuursperiode, waarin politieke partijen met elkaar compromissen zullen moeten sluiten. Verkiezingsdebatten gaan volgens beide lijsttrekkers niet alleen om het bestrijden van elkaars standpunten, maar ook om het opbouwen van een vertrouwensbasis.

Coalities worden nu eenmaal niet pas na de stembusresultaten gevormd. Al in de aanloop naar de verkiezingen bepalen kandidaten met wie ze eventueel verder kunnen. "Je ziet elkaar, eet en drinkt eens wat, maakt grapjes met elkaar", aldus Van Schie. "Je leert elkaars karakters kennen. Dat speelt allemaal mee bij het bepalen of en hoe je straks met elkaar kunt samenwerken."

KABINET-RUTTE
Overigens is FvD niet de enige partij die haar landelijke standpunten probeert om te zetten in provinciale verkiezingswinst, zegt politicoloog Binnema. "Je hebt partijen die in hun campagne gewoon zeggen dat dit dé gelegenheid is om het kabinet-Rutte weg te sturen of juist een meerderheid in de Eerste Kamer te geven. Het landelijke aspect wordt heel sterk benadrukt om mensen op te roepen te gaan stemmen."

VVD'er Van Schie sluit zich daarbij aan. "Als kiezers zich aangesproken voelen door algemene thema's en daarom op FvD gaan stemmen, dan heb ik dat profijt ook, omdat de VVD landelijk een succesvolle en verantwoordelijke partij is. Elke landelijke partij die meedoet aan lokale, provinciale of waterschapsverkiezingen lift mee op de merkwaarde van die partij."

PvdA-voorman Van Muilekom zou liever zien dat provinciale politici op 20 maart worden beoordeeld op wat ze voor Utrecht hebben bereikt. Toch vreest hij dat dat allang niet meer de realiteit is.

"Ik ben actief geweest in de gemeenteraad van Amersfoort, en nu vier jaar in de provincie", zegt hij. "Het frustrerende is: of je nou je stinkende best doet of niet, je wordt er bijna niet op afgerekend. Het landelijke beeld bepaalt voor veel mensen hoe ze stemmen."

Wat Van Muilekom steekt is dat FvD vooral bezig lijkt om via de provincies de senaat te bestormen. De nieuwe Statenleden kiezen straks de 75 leden van de Eerste Kamer. "Ze hebben zich alleen maar ingeschreven om daar een zeteltje binnen te halen", aldus de sociaal-democraat.

"Als ik de landelijke peiling mag geloven doen ze het beter dan de PvdA. Hoe groot is mijn frustratie als ze straks meer zetels halen? En wat moeten we dan met een Statenlid dat er alleen maar zit omdat er stemmen in de Eerste Kamer moesten komen?"

Van Schie van de VVD is wat milder over de intenties van FvD en het ontbreken van typisch Utrechtse standpunten. "Het zegt meer iets over de organisatiegraad en dat ze vrij laat op gang zijn gekomen om dat soort dingen allemaal voor elkaar te krijgen", zegt hij. "Het is veel werk. Ik leid er niet uit af dat ze niet geïnteresseerd zijn of geen mening hebben, maar dat ze gewoon nog niet zo erg georganiseerd zijn."

Ook politicoloog Binnema denkt dat een gebrek aan capaciteit een belangrijke oorzaak is voor de afwezigheid van FvD op de regionale campagnepodia. "Hun standpunten zijn herkenbaar omdat ze afgeleid zijn van wat de partij landelijk inbrengt, maar ik zie niet dat ze in Drenthe nou iets heel anders naar voren brengen dan in Noord-Holland of Limburg. Ze hebben nog geen tijd gehad voor standpunten in alle provincies. Het kan ook gewoon komen doordat het een jonge partij is en dat men nu gewoon andere prioriteiten heeft dan zich heel erg in al die provinciale thema's te verdiepen."

Zou het uitblijven van een echte provinciecampagne misschien ook juist in het voordeel van FvD kunnen werken? Binnema ziet daar best kansen voor. "Je moet je als nieuwkomer ook wel een beetje afwijkend van de rest kunnen presenteren. Als een van de belangrijkste stellingen is dat 'het partijkartel' doorbroken moet worden, dan is netjes naar alle debatten komen, media te woord staan en een Kieskompas invullen nou typisch wat alle gevestigde partijen al doen. Dat kan voor Forum een mooie manier zijn om zich te onderscheiden."

"Als ze puur op landelijke bekendheid zetels willen halen hoeven ze verder niet zoveel te doen", redeneert VVD-leider Van Schie. "Maar wij gebruiken de periode rond de verkiezingen om in gesprek te gaan met de kiezer en om gewapend met achtergronden en motieven het provinciaal beleid vorm te gaan geven. Misschien is FvD dat wat minder van plan dan wij, dat kan. Maar ik hoop toch dat na 20 maart het Forum voor 'De-mo-cra-tie' ook dat democratisch proces van je verstaan en verhouden tot de kiezer gaat invullen. Dat is essentieel bij het politieke handwerk.

Wouter Weyers en zijn Utrechtse partijgenoten hebben nog anderhalve week om zichzelf bij de kiezer bekend te maken. "Ik zou het chic vinden als Forum voor Democratie mee gaat doen aan debatten, zichzelf presenteert, iets vertelt over waar het voor staat", zegt PvdA-lijsttrekker Van Muilekom. "Misschien hebben ze wel zulke goede ideeën dat ik denk: dat is een partij waar we zaken mee kunnen doen. Maar onbekend maakt onbemind."

VVD'er Van Schie is nog steeds bereid om FvD het voordeel van de twijfel te geven. Hij hoopt Weyers binnenkort de hand te drukken. "Ik heb via Whatsapp een principeafspraak met hem, dus wij gaan in elk geval een keer koffiedrinken en kennismaken. Die communicatie gaat goed. Het is alleen nog niet gelukt om elkaar face to face te zien."