Europa op een rijtje: wat levert het op, hoeveel kost het, en op wie kan er gestemd worden?

Verkiezingsposters voor verkiezingen donderdag 23 mei.
Verkiezingsposters voor verkiezingen donderdag 23 mei. © Robin Utrecht, ANP
PROVINCIE UTRECHT - Met geld uit Europa zoeken UMC Utrecht-onderzoekers naar een geneesmiddel voor taaislijmziekte en kunnen boeren in Kockengen vechten tegen de bodemdaling. Maar hoeveel levert Europa nou precies op? Wat kost het? En op wie kan er gestemd worden? Allemaal handige dingen om te weten vóór Utrecht donderdag gaat stemmen op een nieuw Europees Parlement. RTV Utrecht zette wat feiten op een rij.
Geld is een belangrijke manier waarop Europa invloed heeft in de provincie Utrecht. Er komt namelijk best wat geld vanuit Brussel in de provincie terecht. Onderzoeksbureau ERAC Impact keek in opdracht van de provincie naar de periode van 2014 tot 2020 en concludeerde in een rapport (.pdf) dat Europa 378.408.587 euro in Utrecht had gestoken. Die 378 miljoen werd verdeeld onder 706 organisaties en dat zou weer geleid hebben tot investeringen van derden van 507,5 miljoen euro.

TOP DRIE

Het is wel zo dat de ene gemeente meer profiteert dan de ander. De top drie van gemeentes die de meeste euro's ontvingen, bestaat uit Utrecht (275 miljoen), De Bilt (32 miljoen) en Amersfoort (13 miljoen). Utrecht gebruikte het geld voor projecten als bijvoorbeeld een experimentele opvang van asielzoekers in Overvecht en een proef met plastic recyclen.
Oudewater (160.000 euro), Woudenberg (147.000 euro) en Eemnes (70.000 euro) ontvingen het minste geld.

ORGANISATIES

Europa stak niet alleen geld in gemeentes maar subsidieerde ook universiteiten, ziekenhuizen en wetenschappelijke instellingen. De Universiteit Utrecht kreeg 118 miljoen euro en was daarmee de grootste ontvanger. Dat geld ging naar beurzen voor mensen als Beatrice de Graaf, die de onveiligheid in Europa onderzoekt, of Maarten Kleinhaus, die de loop van rivieren bestudeert. Kleinhaus: "Onze voorspellingen helpen overstromingen te voorkomen."
Maar er was ook genoeg geld voor andere initiatieven. "We hebben met een aantal ondernemers, de universiteit en de hogeschool HKU de krachten gebundeld omdat we met elkaar willen kijken hoe we duurzaam kunnen bouwen. Utrecht staat voor een grote bouwopgave en de bouwsector is behoorlijk vervuilend. Dus we zijn nu aan het kijken hoe we zo duurzaam mogelijk kunnen bouwen", aldus Gabriëlle Muris, projectmanager Werkspoorkwartier. Op die locatie langs de A2 wordt gekeken wat er nu precies allemaal mogelijk is qua nieuwe ontwikkelingen.
Utrechtse organisaties maken dankbaar gebruik van Europees geld
Muris is heel dankbaar voor het Europese geld. "Het is heel belangrijk voor het gebied om samen met elkaar te leren over nieuwe bouwtechnieken. Studenten worden bij ons opgeleid en komen stage lopen. Ze doen onderzoek en leren met die nieuwe materialen werken want circulair bouwen staat nog in de kinderschoenen. Dus het is belangrijk om erover te leren."
Het UMC Utrecht gebruikte de bijna 50 miljoen euro die het ontving ook voor onderzoek. Zo werd vanuit Utrecht de strijd aangegaan met taaislijmziekte met behulp van een subsidie van bijna 7 miljoen euro van de Europese Commissie. Ook wetenschapsinstituut NWO, het RIVM in Bilthoven en het KNMI in De Bilt ontvingen tientallen miljoenen euro's aan subsidie.
"Europees geld is heel belangrijk voor een duurzame economie"

LANDBOUW

De EU geeft verdeeld over Europa veel subsidie aan boeren en ook in Utrecht ontvingen agrariërs geld. Voor het plattelandsontwikkelingsprogramma werd 8,7 miljoen euro beschikbaar gesteld. Dat ging bijvoorbeeld naar een project om kennis te delen over het voorkomen van bodemdaling in het veenweidegebied. Ook boeren die een nieuw systeem testten om verzakkingen in Kockengen tegen te gaan, vroegen Europese subsidies aan.
Boeren Kockengen vroegen Europese subsidies aan wegens bodemdaling
Boeren Kockengen vroegen Europese subsidies aan wegens bodemdaling © Peter Knieriem / RTV Utrecht

LENINGEN

Brussel injecteerde ook op minder vrijblijvende wijze geld in de Utrechtse economie. De Europese Investeringsbank verschafte bijvoorbeeld een lening van 150 miljoen euro aan Royal Friesland Campina in Amersfoort voor het ontwikkelen van nieuwe producten. De NS in Utrecht leende 100 miljoen euro voor treinen die nu nog in Polen worden gebouwd maar die vanaf 2021 in Nederland gaan rijden.
NS bouwt deze nieuwe intercity met Europees geld
NS bouwt deze nieuwe intercity met Europees geld © NS

KOSTEN

De Europese Unie kost ook geld. Elke Nederlander betaalt volgens de NOS ruim 400 euro per jaar, en dat bedrag kan in de toekomst nog met 100 euro per jaar oplopen. Dit omdat de EU meer wil investeren in terrorismebestrijding en er een gat in de Europese begroting opgevuld moet worden na het vertrek van Groot-Brittannië.
WELKE REGIOGENOTEN ZIJN VERKIESBAAR?
Ook regiogenoten maken dit jaar een kans om verkozen te worden. Er zijn 24 inwoners van de provincie die zich verkiesbaar hebben gesteld. De meeste kandidaten wonen in de stad Utrecht (11) maar er zijn ook kandidaat-parlementariërs uit gemeentes als Houten, Woerden, Veenendaal, Driebergen, Harmelen en Baarn. Voor het gemak staat onderaan dit artikel een overzicht van alle parlementariërs uit deze regio.
Sommige Utrechtse parlementariërs zoals Agnes Jongerius werden al eens verkozen maar gaan voor een tweede termijn. De afgelopen vijf jaar bevielen haar uitstekend. "Omdat ik gezien heb dat wanneer je er hard aan trekt, je nuttige zaken kan doen."
Volgens de politica kan Brussel een boel bereiken: "Dat collega's die uit Oost-Europa komen gelijk loon krijgen. Dus geen concurrentie om de laagste loonkosten. En dat jonge vaders straks betaald verlof krijgen."
WAAR EN WANNEER KAN ER GESTEMD WORDEN (EN HOE)?
Donderdag kan de hele dag gestemd worden. De meeste stembureau's zijn open van 7.30 tot 21.00 uur. Vroege stemmers kunnen ook terecht op Utrecht Centraal waar het stembureau al van 6.45 uur geopend is.
Omdat niet in alle landen op dezelfde dag wordt gestemd, is het altijd even wachten op de uitslag van de Europese verkiezingen. De Kiesraad verwacht enkele dagen na de stemming een voorlopige uitslag. De officiële uitslag volgt over ongeveer een week.
WAT HEEFT DE STEMMER NODIG?
Iedereen die mag stemmen, heeft een stempas thuisgekregen. De stempas is nodig voor het stemmen samen met een geldig paspoort, rijbewijs of id-kaart uit Nederland.
Op de stempas staat een adres van een stembureau. Daar kan gestemd worden maar dit hoeft niet altijd. In de gemeente Utrecht kan met een stempas op elk stembureau worden gestemd. Mensen die hun pas niet hebben ontvangen of hem zijn kwijtgeraakt, moeten zo snel mogelijk bij hun gemeente een nieuwe aanvragen. Dat kan alleen nog mondeling tot morgenmiddag 12.00 uur.
Onderaan dit artikel staat een kaartje met alle stemlocaties in de provincie Utrecht.
WAARVOOR WORDT GESTEMD?
De verkiezingen donderdag zijn voor de nieuwe leden van het Europees Parlement (EP). Dat bestaat uit 751 mensen uit 28 landen. Nederland kiest 26 parlementariërs. Het EP kan Europese richtlijnen aannemen, wijzigen of verwerpen. Ook moet het nieuwe wetten goedkeuren.
Een voorbeeld: in april nam het Europees Parlement een plan aan voor een openbare database met studies naar voedselveiligheid. Doel is ervoor te zorgen dat producenten die een vergunning willen hebben, geen ongunstige studies achterhouden. Aanleiding waren zorgen over de betrouwbaarheid van studies naar pesticiden als glyfosaat.
Het Europees Parlement kan niet zelf met een voorstel voor nieuwe wetten komen, zoals wel het geval is met bijvoorbeeld de Tweede Kamer. Nieuwe wetten worden voorgesteld door de Europese Commmissie. Die bestaat uit 28 leden die worden voorgedragen door de lidstaten. Op dit moment is de leider van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker.

OVERZICHT REGIOGENOTEN OP KIESLIJST

RTV Utrecht spitte de kieslijsten even door voor een overzicht van alle regiogenoten die verkiesbaar zijn voor het Europees Parlement. Hieronder hun namen, met daarachter de positie die ze hebben op de lijst (zodat duidelijk is of het bijvoorbeeld gaat om een lijsttrekker of -duwer) en hun woonplaats.

CDA

Chantal Hakbijl (6), Utrecht
Eveline Herben (9), Woerden
Karla Peijs (17), Harmelen

PVV

Ino van den Besselaar (5), Utrecht

VVD

Christiaan Zwart (20), Doorn

SP

Ad Meijer (10), Amersfoort
Nicole van Gemert (27), Utrecht
PVDA / EUROPESE SOCIAALDEMOCRATEN
Agnes Jongerius (2), Utrecht
CHRISTENUNIE-SGP
Peter van Dalen (1), Houten
Anne Strijker (4), Amersfoort
Simone Kennedy (8), Amersfoort
Henk Massink (15), Houten
Leonard den Boef (20), Houten
Maaike Niemeijer (21), Utrecht
Henri Krooneman (22), Veenendaal

GROENLINKS

Bas Eickhout (1), Utrecht
Mieke van der Vecht (14), Utrecht

PARTIJ VOOR DE DIEREN

Stephanie van Voorthuizen (6), Soest

50PLUS

Rob van den Hoek (15), Driebergen
Corrie van Brenk (24), Utrecht
VANDEREGIO & PIRATENPARTIJ
Jan Best (18), Baarn

VOLT NEDERLAND

Jasper Munnichs (13), Utrecht
Roos Habets (14), Utrecht
Marieke Koekkoek (22), Utrecht
D66, Jezus Leeft, DENK, De Groenen en Forum voor Democratie hebben niemand uit de provincie Utrecht op de kieslijst staan.

STEMWIJZER

Voor mensen die niet weten op wie ze moeten stemmen, kan een stemwijzer hulp bieden. Democratieclub ProDemos heeft er een online gezet. Die is te bezoeken via deze link.
Kandidatenlijst verkiezingen Europees Parlement
Kandidatenlijst verkiezingen Europees Parlement © RTV Utrecht / Joost Danvers

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.