Steeds meer mensen halen de 100 jaar, maar hoe?

Dat blijkt uit cijfers van het CBS, per 1 januari 2019. In totaal woonden er op die dag 2189 mensen van zeker 100 jaar in Nederland. Vrouwen zijn ruim in de meerderheid, dat zijn er namelijk liefst 1850.

De afgelopen decennia is het aantal 100-plussers gestaag gegroeid, de cijfers zijn bijna verdubbeld ten opzichte van 20 jaar geleden. De laatste jaren blijft het aantal echter stabiel rond de 2200. Maar: "Na volgend jaar zal het aantal 100-plussers naar verwachting weer toenemen. Dit wordt mede veroorzaakt door een kleine baby-boom na de Eerste Wereldoorlog", aldus het CBS.

Professor geriatrie Mariëlle Emmelot-Vonk van het UMC Utrecht ziet ook dat mensen steeds ouder worden. "Ouderen hebben vaak niet één probleem waardoor ze ziek zijn, maar meerdere problemen die met elkaar te maken hebben. Daarvoor gebruiken ze ook weer meerdere medicijnen tegelijk. Maar vaak hebben ze ook problemen op het psychisch gebied, zoals dementie of stemmingswisselingen.''

''Daarnaast zie je vaak dat ze functionele stoornissen hebben. Ze gaan minder goed lopen en kunnen minder goed voor zichzelf zorgen. En ook hun sociale netwerk wordt vaak kleiner, dus ze hebben minder mensen die voor ze kunnen zorgen. Dat maakt de zorg voor ouderen complexer dan die voor een 50-jarige die al deze problemen niet heeft."

Daarmee somt Emmelot-Vonk meteen de zogenaamde 'vier assen' van de geriatrie op. Het gaat daarbij om de somatische (lichamelijke problemen), psychische (geheugenproblemen), functionele (bijv. motoriek) en de sociale as. "Wat we zien bij het ouder worden is dat meestal alle vier die domeinen aangedaan worden, waardoor mensen problemen krijgen op meerdere gebieden. Daardoor wordt het weer langzaam moeilijker om zelfstandig te kunnen blijven functioneren."

Maria Piël is 101 jaar oud en woont in een Utrechts zorgcentrum. Ook zij is bekend met de negatieve kanten van ouderdom. "Ik kan niet meer weg. Nou ja, ik kan zoveel niet meer. Maar van een margrietje in het gras hier in de tuin kan ik al genieten. En ik wil nog graag alles volgen. De maatschappij, de politiek, de kerk, het interesseert me nog erg veel. Ik kan niet meer goed lezen, maar dankzij een luisterboek geniet ik toch nog van boeken. De ongemakken neem ik er voor lief bij. Ik voel ze natuurlijk wel, maar het is er, dus ik moet er mee leven."

Die houding houdt Piël op de been. "Zoals ieder mens heb ik heel veel narigheid en negatieve dingen op me af zien komen. Daarbij heb ik altijd geprobeerd om het positieve eruit te halen. Bijvoorbeeld: als je door iemand gekwetst bent, kun je boos zijn op die andere persoon. Dan zou je die ander het liefst even uit je leven weghalen. Maar ik ging dan op zoek naar iets positiefs, wat die persoon ook moet hebben. Dat brengt je dan weer in evenwicht."

Haar geheim? Volgens de Utrechtse is het zeker niet haar fysieke gesteldheid. "Om gezondheidsredenen heb ik altijd vrij sober geleefd. Ik moest veel rusten. Ik zou niet oud worden, volgens de heren doktoren. Maar ik denk dat ik ondanks mijn slechte gezondheid toch zo oud ben geworden, door mijn levenswil. Volgens mijn huisarts ben ik geestelijk heel sterk. Dat is op mijn leeftijd iets waar ik enorm dankbaar voor ben."

Ook Emmelot-Vonk noemt mentale kracht als één van de sleutels van het oud worden. "We zien in het algemeen dat het heel belangrijk is als mensen nog iets willen bereiken. Of dat nou is: een zus in Maastricht bezoeken, een kleinkind geboren zien worden, of een reis ondernemen. Ook sociale verbondenheid is een heel belangrijke. Dat doel behouden kan daar een rol bij spelen. Het hebben van een geloof ook, omdat je dan vaak meer sociale cohesie hebt."

Maar het belangrijkste blijft zo gezond mogelijk leven, benadrukt ze. "En daar moet je dan al op jongere leeftijd mee beginnen. Veel bewegen, zorgen dat je goede voeding hebt, maar vooral ook niet te veel eten."

Voor Piël blijft haar geestelijke gezondheid toch het zwaarst wegen. "Als je als een tevreden, dankbaar mens leeft, doet dat je levensvreugde en levenswil toenemen. Dat houdt je op de been, gezond. Kijk, uiteraard zijn inmiddels al mijn familieleden overleden. Maar ik keer het om van Wilhelmina: ik ben alleen, maar niet eenzaam."

Bekijk het aantal 100-plussers per gemeente bij het CBS.