dinsdag 2 juli 2019, 19.38 uur

Overlast eikenprocessierups kan de hele zomer duren: bekijk hoe groot de problemen zijn in jouw gemeente

Foto: Inge van Os

Zo wordt de eikenprocessierups bestreden

1/2

PROVINCIE UTRECHT - "We zijn waarschijnlijk nog tot september bezig met het verwijderen van nesten", de gemeente Utrecht is niet de enige, gemeenten komen handen tekort om de nesten van de eikenprocessierups uit bomen te halen. RTV Utrecht heeft alle gemeenten benaderd en gevraagd naar de ernst van de problemen. Op onze kaart kunt zien in welke gemeenten de overlast van de eikenprocessierups het grootst is. Onder de kaart leest u wat ons opvalt.

De ene gemeente zegt veel meer last te hebben van de eikenprocessierups dan de andere. Vooral in de zuidwesthoek van de provincie lijkt het allemaal wel mee te vallen met die jeukrups. In Oudewater bijvoorbeeld: een "bescheiden aantal" dat volgens de gemeente simpel te verhelpen is. Bij de buren in Lopik is de overlast tot nu toe zelfs minder dan vorig jaar. Zestig besmette eiken werden er gevonden, vorig jaar was dat aantal 82.

Richting het noorden en noordoosten lijken meer rupsen actief. Dat is niet heel verwonderlijk: de eikenprocessierupes heeft nou eenmaal eikenbomen nodig om zich te voeden. In het zuidwesten van Utrecht liggen veel weilanden, zonder bomen. In de beboste gebieden rond de Utrechtse Heuvelrug en de gemeenten ten oosten van Utrecht zijn meer bomen te vinden en die gemeenten hebben dan ook meer last van de rupsen.

Bijvoorbeeld in De Bilt: daar zijn de nesten groter dan vorig jaar en is het aantal verdubbeld. Of neem Rhenen, op de flank van de Utrechtse Heuvelrug. Tweederde van de bomen daar zijn eiken en de eikenprocessierups zit op bijna alle eiken. "De overlast is heel groot", laat Rhenen dan ook weten.

De klimatologische omstandigheden spelen ook een rol, zegt Bastiaan Meerburg van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD). "Je hebt plekken waar ze graag voorkomen en plekken waar ze minder graag voorkomen. Het microklimaat speelt daar een rol bij. Ook verspreiden ze zich op de ene plek makkelijker dan op de andere plek."

MAATREGELEN

De gemeenten spelen zelf een grote rol in de mate van overlast. Volgens het KAD nemen sommige gemeenten direct actie bij meldingen of ze nemen preventieve maatregelen. "�f ze zijn wat lakser", zegt Meerburg, "met een enorme plaag als resultaat."

Stichtse Vecht is zo'n gemeente die w�l preventief heeft gehandeld. De gemeente gebruikte nematoden, kleine wormpjes. "Zij hebben hun werk goed gegaan. We zien dat er dit jaar op die locaties minder nesten terug zijn gekomen. De nematoden eten de rupsen al in een vroeg stadium op, zo vermindert het aantal rupsen in de nesten."

In totaal laten tien gemeenten laten weten dat zij (een deel van) de eiken preventief hebben behandeld. Het meerendeel van die gemeenten is tevreden met die keuze. Voorkomen van het plaaginsect is een stap te ver, maar op de plaatsen waar op voorhand is behandeld zijn de nesten kleiner en makkelijker te verwijderen. (Tekst loopt door onder de video)

Zo wordt de eikenprocessierups bestreden

In Lopik worden gevonden nesten weggebrand, de rest van de gemeenten laat de gevonden nesten opzuigen. Wethouder Kees Kraanen van Amersfoort zei onlangs al dringend meer gekwalificeerde rupsenbestrijders nodig te hebben. Hij sprak zelfs over maatschappelijke onrust. In zijn stad gaat de rupsenstofzuiger van straat tot straat. Maar door de harde wind van de afgelopen maand was de ene straat net schoongemaakt, of de rups en haar irriterende brandhaartjes waaide uit andere bomen zo weer terug.

Dat is de reden dat andere gemeenten ervoor kiezen om prioriteiten te stellen. Utrecht bijvoorbeeld geeft prioriteit aan zwembaden, kinderdagverblijven en scholen, sportparken, fietsroutes en terrassen. Prioriteiten is nodig. De rupsen zijn een plaag door heel het land, er zijn niet genoeg bestrijdingsteams. Dat merken ze in Bunnik ook, daar gaat de bestrijding minder snel dan gewenst "omdat de aannemers het momenteel niet aankunnen."

KOSTEN

Behalve eikenblaadjes vreet de rups ook geld. In Utrecht kostte de bestrijding vorig jaar 120.000 euro, dit jaar wordt dat waarschijnlijk nog iets meer. Dat lijkt wel de grootste uitschieter, de overige gemeenten die al iets konden zeggen over wat de rupsenplaag kost zeggen niet meer dan enkele duizenden tot tienduizenden euro's kwijt te zijn. In Amersfoort kunnen ze zich daar nog niet druk over maken: "Nog geen idee van de kosten. Onze prioriteit ligt bij de bestrijding van de rups en het waar mogelijk beperken van de overlast."

dan kunnen zij het beste, met handschoenen aan, bespoten worden met haarlak of lijmspray."
Montfoort over rupsen in huis

Gemeenten zijn in principe verantwoordelijk voor de bomen in de openbare ruimte. Bij rupsennesten op priv�terreinen en bij bedrijven moeten eigenaren zelf zorgen dat ze de van de beesten afkomen. Veel gemeenten hameren erop omdat vooral door kundige bestrijders te laten doen. Al hebben ze in Montfoort nog wel een tip voor de rupsen die het huis binnendringen: [...]"dan kunnen zij het beste, met handschoenen aan, bespoten worden met haarlak of lijmspray. Trap of sla ze niet dood. Elke rups heeft minstens 700.000 brandharen die loslaten en zich verspreiden als de rups ge�rriteerd raakt. De rupsen die ingespoten zijn, gaan dood en moeten in de tuin worden begraven."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.