Strijd voor vrouwenkiesrecht wordt herdacht op stadhuis Utrecht

Volgens de initiatiefnemers is het stadhuis de perfecte plek voor de steen, want het wordt ook wel het huis van de democratie genoemd. "Utrecht is nu uniek, er is maar één gevelsteen voor honderd jaar algemeen kiesrecht en die is in Utrecht", zegt Marjet Douze van het Utrechtse Geveltekenfonds. Volgens haar is het belangrijk dat vrouwenkiesrecht onder de aandacht blijft.

Het lijkt heel normaal dat iedere burger vanaf achttien jaar mag stemmen in Nederland, maar nog niet zo heel lang geleden mocht een groot deel van de bevolking helemaal niet stemmen. In september 1919 werd het algemeen kiesrecht ingevoerd in Nederland. Pas vanaf dit moment mochten vrouwen stemmen.

"Het is zo belangrijk om je te realiseren hoe hard er gestreden is om het vrouwenkiesrecht te krijgen", vertelt Douze. "Dat is niet uit de lucht komen vallen, daar is ontzettend veel voor gedaan. Demonstraties, petities, allemaal promotiemateriaal hebben ze ontwikkeld om politici te beïnvloeden en medestanders te vinden. Dat kun je je haast niet meer voorstellen, dat vrouwen uitgesloten waren voor alles."

In 1893 werd de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht opgericht. De beweging begon met debatten in kleine zaaltjes die steeds uitgebreider werden, totdat de vrouwen ook de straat op wilden. In die tijd kwamen publieke demonstraties nauwelijks voor, omdat dat als 'onvrouwelijk' werd gezien. In Utrecht waren ook demonstraties, zelfs al voor 1916.

Burgemeester Jan van Zanen onthulde de steen aan het stadhuis. "Voor ons is het zo vanzelfsprekend dat mannen en vrouwen stemrecht hebben in dit land. Maar dat is lang niet altijd zo geweest, en lang niet overal."

"Het is zo goed dat er precies honderd jaar geleden algemeen stemrecht kwam. Dat we dat erkennen op deze plek in het huis van de democratie, dat vind ik niet meer dan normaal. Dus ik heb er graag aan bijgedragen."

Raadslid Hester Assen (PvdA) vindt het ondenkbaar dat als zij honderd jaar eerder had geleefd, zij niet had mogen stemmen of in de politiek had mogen werken. "Wat ik ook zo onvoorstelbaar vind is dat het veel korter geleden is dat we hier een vrouwelijke wethouder kregen in 1974, en in mijn geboortejaar de eerste vrouwelijke burgemeester."

"Dus het is dan wel honderd jaar geleden dat er officieel veel positief veranderde. Maar toen was het niet zo dat er in de praktijk heel veel vrouwen de politiek in konden, dat was nog steeds heel moeilijk. In de top van bedrijven en organisaties is er nog steeds helemaal geen gelijke vertegenwoordiging en er is nog steeds een hele grote loonkloof tussen man en vrouw. Dus de strijd is nog lang niet gestreden."

Douze wilt dat iedereen blijft stemmen: "Ik denk dat mensen te makkelijk denken: Ik hoef niet te stemmen. Terwijl het zo belangrijk is dat iedereen betrokken blijft bij de maatschappij en de politiek. Het aantal vrouwen in de politiek is nog steeds heel laag, nog maar 35 procent. Als je je bedenkt dat de helft van de bevolking vrouw is, zou het mooi zijn als ook de helft van de politiek vrouw zou zijn."