Ton stopt na 50 jaar als tuinman op de Uithof: "Ik ben Jezus niet, maar ik kan behoorlijk wat voor elkaar krijgen."

UTRECHT - Tuinman Ton Werensteijn (65) is al vijftig jaar een bekend gezicht in de Botanische Tuinen op de Uithof in Utrecht. Maar het werk zit erop, hij mag met pensioen. Ton blikt terug op de tijd waarin hij met zijn kruiwagen de tuin heeft vormgegeven tot wat het nu is.

PASSIE VOOR PLANTEN

Op 15-jarige leeftijd, in 1969, begon Ton aan zijn eerste werkzaamheden bij de Botanische Tuinen, die destijds nog op landgoed Sandwijck in De Bilt lagen. Hij volgde een opleiding aan de tuinbouwschool en liep er stage. In 1970 kon Ton als parttimer beginnen op de Uithof-locatie, die al vanaf de jaren zestig in aanbouw was. Uiteindelijk kreeg hij er in 1972 een fulltime baan aangeboden. Ton heeft nooit in zijn leven hoeven solliciteren.
Ton was zelfs jonger dan vijftien toen hij al met de handen in de aarde zat. Wijzend naar een paar oude lindebomen zegt hij: "Toen ik tien jaar was hadden we op school een bomenplantdag in de Botanische Tuinen. Daar staan nog een paar linden die we toen hebben geplant. Dat waren toen nog stekjes."
Een passie voor planten had Ton al als 6-jarig jongetje. "Ik wilde eigenlijk boer worden. Maar vanwege de arbeidsomstandigheden mocht dat niet van mijn vader. Zo vroeg opstaan om de koeien te melken had ik zelf geen zin in. Uiteindelijk dacht ik dat ik mijn passie had gevonden in de bloementeelt. Totdat ik me realiseerde dat ik liever buiten werkte. Zo ben ik in de tuinbouw beland."

BOUWKUNDIGE

Vanaf het eerste moment dat Ton op de Uithof-locatie begon, is hij bij een groot aandeel van de bouw betrokken geweest. Dat ging er toen heel anders aan toe dan nu. "In de jaren zeventig hadden we nog geen trekkers. Dat bestond nog niet. We spanden een kar achter een grasmaaier en daarmee tufte je het terrein over. Daarnaast was de kruiwagen je beste gereedschap."
De bouw- en tuinierkunsten van Ton zijn door de hele tuin te bewonderen. Zo heeft hij meegeholpen aan het afbouwen van de rotstuin, heeft hij de systeemtuin ontworpen en gebouwd, de vlindertuin en het interieur van de kantine ontworpen en kantoorruimtes gebouwd. Dit alles is slechts een topje van de ijsberg.
Ton heeft dit allemaal geleerd door het gewoon te doen. "Je moet me geen handleiding geven. Daar begrijp ik niks van. Verder had de universiteit niet altijd tijd om dingen te repareren of te bouwen. Toen nam ik die verantwoordelijkheid maar op me en ben ik ermee aan de slag gegaan."
Niet alleen de tuin zelf is door de jaren heen veranderd. Ook de bebouwing in en rond de Uithof is niet altijd zo geweest zoals we het nu kennen. "Er liepen koeien over de Leuvenlaan van de afdeling dierengeneeskunde. Er was destijds amper verkeer, zo vervoerden ze de koeien naar de omliggende weilanden."
© RTV Utrecht / Maxime le Cotey

ALLROUND

Ton is een alleskunner. "Dat komt omdat ik allround ben opgeleid. De jongens van tegenwoordig zijn dat niet meer. Ze bellen liever een mannetje. Laat maar een aannemer komen, is de instelling." Ton is minder enthousiast over het inschakelen van een specialist. "Het kost meer geld en via een officiële bron duurt het gewoonweg langer. Als in de zomer de grasmaaier kapot gaat en de handyman is op vakantie, dan neem ik die maaier mee naar huis en repareer ik hem zelf. Kijk, ik ben Jezus niet, maar ik kan behoorlijk wat voor elkaar krijgen."
© RTV Utrecht / Maxime le Cotey
Het lijkt erop dat alles wat Ton aanraakt een geslaagd project is. Ton moet diep nadenken. "Nee, ik heb nog nooit een fout gemaakt of iemand het ziekenhuis in geholpen. Wel heb ik ooit met zaagwerk de nek van een hond gebroken. Hij liep onder een boom door en had niet los mogen lopen. Dat was wel een van de mindere dingen." De hond heeft het ongeluk niet overleefd.

ONDERHOUD

Los van de bouwwerken is ook het onderhoud van de Botanische Tuinen met de jaren veranderd en met de tijd meegegaan. "Gifstoffen en bestrijdingsmiddelen waar je vroeger alleen wat voor moest uitkijken, werden later verboden toen er een doodshoofd op de fles kwam. We werkten ook gewoon met asbestplaten. Je wist niet beter. Verder bespoten we jaren geleden alleen selectief het onkruid. Tegenwoordig moet alles op de ouderwetse manier met de hand worden weggehaald. Daar gaat veel tijd in zitten."
Een ander onderdeel van het onderhoud was dat er één keer per jaar grond voor dennenbomen gehaald moest worden met de trekker. "In de jaren zeventig reden we met een trekker gevuld met aarde over de Utrechtseweg. We jakkerden daar met twintig kilometer per uur over de autoweg waar je tachtig mag. Ik vond het heerlijk om de automobilisten zo op te naaien."

TON ZONDER TUIN

Er is nog geen opvolger voor de tuinman. Er wordt zoveel mogelijk geprobeerd om intern de gaten op te vullen. "Ik heb mijn steentje de afgelopen vijftig jaar bijgedragen. Nu is het hun pakkie-an. Ik hoop dat mijn tips bij de nieuwe generatie zijn blijven hangen."
Vijftig jaar is een lange tijd, maar Ton weet nog niet of hij het werk gaat missen. "Ik heb zelf een tuin van twee bij vier meter. Vol met tegels. Wel heb ik ergens een groentetuin waar ik nog in kan tuinieren. "Ik ga eerst even een paar weken niks doen. Ik doe vrijwilligerswerk bij de scouting en ik heb nu alle tijd voor mijn kleinkinderen."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.