Veel gemeenten in moeilijkheden door zorgtaken: zo zit het in jouw gemeente

© Pixabay
PROVINCIE UTRECHT - Het nieuwe abonnementstarief in de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) zorgt in veel gemeenten voor grote kostenoverschrijdingen op de begroting. Omdat het voor veel mensen met een zorgindicatie ineens veel goedkoper is geworden om gebruik te maken van huishoudelijke hulp of een scootmobiel vanuit de Wmo, zien gemeenten een aanzuigend effect. Vergeleken met vorig jaar doen veel meer mensen een beroep op de wet.
Wethouder Brommersma van gemeente De Bilt zei vanavavond in UVandaag dat de de regeling afgeschaft moet worden, of dat gemeenten gecompenseerd moeten worden. Bijna alle gemeenten steunen haar hierin.
Wethouder Brommersma van gemeente De Bilt legt uit hoe de wet ervoor heeft gezorgd dat de gemeente veel meer kosten heeft.
Toch zijn er grote verschillen in de kosten zichtbaar in de provincie. Meerdere gemeenten hebben aangegeven dat deze kosten zullen leiden bezuinigen. Bekijk hieronder hoe jouw gemeente ervoor staat.

AMERSFOORT

Amersfoort heeft een tekort van 1 miljoen euro dat waarschijnlijk te verklaren is door de invoering van het nieuwe Wmo-tarief. "Het college neemt een aantal maatregelen om de uitgaven te beheersen, zodat Amersfoorters ook in de toekomst de goede zorg en ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. Dit doen we door de zorg anders en slimmer te organiseren", laat de gemeente weten.

BAARN

De gemeente Baarn ziet geen aanzuigende werking door het abonnementstarief. "We sluiten niet uit dat het op termijn wel gaat gebeuren. We voeren rondom iedere aanvraag een persoonlijk gesprek waarbij nut en noodzaak ter sprake komen", aldus de gemeente.

BUNNIK

De gemeente Bunnik laat weten dat de financiële gevolgen elders zal worden gecompenseerd : "We merken dat meer mensen naar het Centrum voor Elkaar komen maar we weten nog niet wat de oorzaak daarvan is. Er zijn hoe dan ook negatieve financiële gevolgen. Als blijkt dat er geld tekort komt, dan zal dat per definitie elders moeten worden gecompenseerd."

BUNSCHOTEN

In Bunschoten wordt een groter beroep op de zorg gedaan, maar de gemeente kan nog niet zeggen wat dat financieel voor de gemeente betekent. "Wij zien de grootste stijging door invoering van het abonnementstarief bij hulp bij het huishouden en in minder mate bij aanvragen voor hulpmiddelen", aldus de gemeente.

DE BILT

In De Bilt is er ongeveer één miljoen euro kostenoverschrijding toe te schrijven aan het abonnementstarief. De Bilt wil dat de landelijke overheid de gemeenten tegemoet komt. "Het abonnementstarief moet worden afgeschaft of Den Haag moet gemeentes gaan compenseren. Want dit speelt niet alleen in De Bilt."

DE RONDE VENEN

In de Ronde Venen komt de begroting niet in gevaar. "Het aantal toegekende voorzieningen hulp bij het huishouden is in de afgelopen twee jaar gestegen. Daarvoor was er een lichte daling te zien. Op basis van de nu beschikbare gegevens is nog geen directe relatie te leggen tussen de stijging en het abonnementstarief, omdat de stijging al voor 1 januari 2019 is ingezet. De gemeente De Ronde Venen is niet meer geld kwijt dan begroot, dat komt doordat we de inkomsten uit de eigen bijdrage al in onze begroting hadden verlaagd."

EEMNES

Geen cijfers aangeleverd.

HOUTEN

De gemeente Houten is 300.000 euro extra kwijt aan de Wmo, maar wijst er op dat dit niet alleen door het abonnementstarief komt. "Ook door vergrijzing en het langer thuis wonen van inwoners verwachten we een toename in noodzaak voor huishoudelijke ondersteuning. Dit zal oplopende tekorten tot gevolg hebben. De omvang van het tekort in de komende jaren is moeilijk in te schatten."

IJSSELSTEIN

IJsselstein ziet in 2019 een stijging in het aantal aanvragen voor zorg uit de Wmo en wil dat Den Haag de gemeente tegemoet komt. "Het kabinet heeft gemeend het abonnementstarief in te voeren om daarmee de administratieve lasten te verlichten. Het gevolg hiervan is echter dat dit goedkope tarief juist een stimulans is om zorg aan te vragen; voor veel mensen wordt het daardoor zelfs aantrekkelijk gemaakt om gebruik te maken van de mogelijkheden van de Wmo. Dat vinden wij een zeer onwenselijk effect."

LEUSDEN

In Leusden is de gemeente 350.000 euro meer kwijt aan de wet sinds de invoering van het abonnementstarief. De gemeente ziet ook meer stapeling van zorg. Bijvoorbeeld dat zorgvragers een scootmobiel én een traplift én een driewielfiets aanvragen, terwijl dat eerst om minder hulpmiddelen ging.

LOPIK

De aanzuigende werking lijkt in de gemeente Lopik in 2019 vooralsnog mee te vallen en sluit zich niet aan bij de oproep van De Bilt om het abonnementstarief af te schaffen. "Wel is ook de gemeente Lopik van mening dat veranderingen in rijksbeleid onvoldoende worden gecompenseerd met extra financiële middelen. Op meerdere terreinen zien we dat we wel extra uitgaven krijgen wegens gewijzigd rijksbeleid maar dat de extra kosten voor rekening van de gemeenten komen. Op de langere termijn zal dit zorgen voor stijgende lokale lasten en/of een lager voorzieningenniveau."

MONTFOORT

In Montfoort ziet de gemeente een kostenstijging van ongeveer 200.000 euro. Dat is voor een kleine gemeente heel veel geld. Ongeveer 30 procent van het totale bedrag.

NIEUWEGEIN

Nieuwegein ziet ook een stijging in de aanvragen. "De gemeente Nieuwegein ziet dat er ten opzichte van 2018 in 2019 ruim 8 procent meer Wmo aanvragen zijn behandeld. Er lijkt een logisch verband te kunnen worden gelegd met het abonnementstarief, de zogenaamde 'aanzuigende werking'. Omdat we dit zeker willen weten wordt dit nu onderzocht."

OUDEWATER

In Oudewater maken hebben ongeveer 15 mensen een extra aanvraag gedaan. Dat is een stijging van 10 procent. "Maar of dit een oorzaak is van de aanzuigende werking is onbekend."

RENSWOUDE

Geen cijfers aangeleverd.

RHENEN

In Rhenen stijgt het aantal meldingen voor huishoudelijke ondersteuning, maar het is voor de gemeente onduidelijk wat dit betekent voor de begroting.

SOEST

Soest ziet met name een stijging in het aantal aanvragen voor huishoudelijke hulp. Wat dat financieel betekent voor de gemeente is op dit moment nog onduidelijk. "Wij hebben de oproep om het abonnementstarief af te schaffen gesteund. Tegelijkertijd is het nu wel een feit. We gaan er overigens vanuit dat het Rijk ons niet laat zitten met de gevolgen ervan."

UTRECHT

In de grootste stad in de provincie is het onduidelijk of het abonnementstarief een aanzuigende werking heeft. "Het is te vroeg om nu al te duiden wat de effecten van de invoering van het abonnementstarief zijn. We hebben wel de volgende cijfers: In de periode van 1 januari tot 1 oktober 2019 is het aantal rechthebbenden met één of meer individuele Wmo-verstrekkingen toegenomen van 14044 naar 14289 en dit is een stijging van 1,7 procent. Deze stijging is iets sterker dan in geheel 2018, want in dat jaar nam het aantal rechthebbenden met één of meer individuele Wmo-verstrekkingen toe van 13796 naar 14044, ofwel een stijging van 1,8 procent. Binnen de individuele Wmo-verstrekkingen is in de periode van 1 januari tot 1 oktober 2019 het aantal rechthebbenden Hulp bij het huishouden (HBH) toegenomen met 3,0 procent (van 5407 naar 5571). Daar staat tegenover dat het aantal rechthebbenden HBH in 2018 al gestegen is met 8,5 procent (van 4983 naar 5407). We onderzoeken wat de oorzaak is voor deze stijging in 2018. In het algemeen zien we dat mensen langer thuis blijven wonen. In de periode van 1 januari tot 1 oktober 2019 is het aantal rechthebbenden met een rolstoelvoorziening gedaald met 1,6 procent, het aantal rechthebbenden met een vervoersvoorziening en woonvoorziening is respectievelijk gestegen met 1,0 procent en 0,2 procent."

UTRECHTSE HEUVELRUG

Geen cijfers aangeleverd.

VEENENDAAL

Veenendaal gaat pas in 2020 over op het abonnementstarief en kan daarom nog niet zeggen wat dit financieel betekent. "In 2019 is schoonmaakondersteuning (SO) in Veenendaal een algemene voorziening waar inwoners een klanttarief per uur voor betalen. Op het gebied van schoonmaakondersteuning is de situatie dit jaar nog niet gewijzigd. Op 1 januari 2020 valt deze dienst pas onder het abonnementstarief en gaan gebruikers het maandbedrag (abonnementstarief) van 19 euro betalen. Wat betreft de maatwerkvoorzieningen Wmo (begeleiding en hulpmiddelen) zien we wel een stijgende lijn in aantal klanten/uren/voorzieningen. Maar het is te vroeg om een uitspraak te doen of dit structureel tot meer kosten gaat leiden."

VIJFHEERENLANDEN

In de jongste gemeente van de provincie Utrecht is een duidelijke aanzuigende werking zichtbaar sinds de invoering van het abonnementstarief. Maar dat lijdt voor nu nog niet tot bezuiningingen. "In Leerdam was vooruitlopend op deze wijziging al een soort van een abonnementstarief in 2017 ingevoerd en verwerkt in de begroting. Voor Zederik en Vianen is dit in de begroting van 2019 verwerkt. Totale verlaging van ongeveer ?90.000. Dit is gecompenseerd door de bijdrage die vanuit het coalitie akkoord is gekomen."

WIJK BIJ DUURSTEDE

In Wijk bij Duurstede is een flinke kostenpost van ongeveer 480.000 euro ontstaan. "Tot dusverre hebben we 60 meer klanten op huishoudelijke ondersteuning erbij gekregen dit jaar en 16 extra aanvragen voor scootmobielen. Een deel van de aanvragers geeft duidelijk aan dat hun aanvraag direct verband houdt met de invoering van het abonnementstarief. Dat kost ook extra tijd voor ons wijkteam om al deze mensen te indiceren. Een bijkomend nadelig effect is dat er wachtlijsten dreigen, vooral bij huishoudelijke ondersteuning. De meeste aanbieders kampen met een personeelstekort. Erg kwetsbare inwoners die geen (financiële) mogelijkheden hebben om zelf iets te regelen, moeten nu langer wachten op hulp."

WOERDEN

In Woerden is een kostenstijging zichtbaar van vijf tot zeven ton. Dat wordt maar deels opgevangen door extra bijdragen vanuit het rijk. Het is nog onduidelijk waar de rest van het geld vandaan moet komen. "Dit is onderdeel van de komende begrotingsbehandeling. Woerden wil in ieder geval dat het rijk voldoende compenseert voor de stijging van de kosten."

WOUDENBERG

In Woudenberg is geen aanzuigende werking zichtbaar. Maar dat betekent niet dat er geen problemen onstaan. "Hoewel wij dus niet echt een stijging van het aantal aanvragen zien constateren wij wel een afname van de zogenaamde CAK-bijdragen die wij van de Wmo-gebruikers ontvangen. Hoewel wij de afgelopen jaren al met minder eigen bijdragen rekening hebben gehouden verwachten wij over 2019 nog maar ? 67.000 te ontvangen waar dat in 2016 nog ? 203.000 was."

ZEIST

In Zeist is forse stijging in de zorgkosten zichtbaar, maar het is niet duidelijk of dit komt door het abonnementstarief, door prijsstijgingen of door de vergrijzing. "In de begroting 2020 zijn de zorgbudgetten voor de Wmo ten opzichte van 2019 verhoogd, als gevolg van de toegenomen vraag, de hogere tarieven en het ingeschatte effect van het abonnementstarief. De verhoging is gedekt uit de reserve sociaal domein. Andere projecten zullen er niet direct onder lijden, maar de gemeente Zeist wordt bij een krapper budget wel gedwongen om keuzes te maken."

STICHTSE VECHT

In Stichtse Vecht is voor het jaar 2020 824.079 euro meer geraamd voor de Wmo dan in 2019. Er zijn meer aanvragen voor Wmo-ondersteuningstrajecten dan vorig jaar. Opvallend is dat de stijging van aanvragen voor Hulp bij het huishouden minder groot is dan verwacht.
"Wij steunen de oproep voor het afschaffen van abonnementstarief omdat het abonnementstarief ingaat tegen de uitgangspunten van de Wmo. Of indien blijkt dat gemeenten geconfronteerd worden met een kostenstijging, door de aanzuigende werking van het abonnementstarief, vinden wij dat gemeenten hiervoor volledig gecompenseerd moeten worden."
RTV Utrecht deed onderzoek bij alle gemeenten in de provincie

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.