Utrecht maakte begrijpelijke keuzes na tramaanslag, maar communicatie kon beter

UTRECHT - De burgemeester, politie en jusitie in Utrecht handelden na de tramaanslag op het 24 Oktoberplein snel en maakten begrijpelijke keuzes, maar de communicatie had beter gekund. Ook Utrecht eerder moeten opschalen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het COT (Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement) dat onderzoek deed naar het handelen van de crisisorganisatie op de dag van de aanslag.
De crisisorganisatie wordt gevormd door de zogenoemde driehoek: de burgemeester, politie en justitie. Ze hadden bij de tramaanslag in maart van dit jaar sneller moeten opschalen naar GRIP 3. GRIP is een schaal om de ernst van incidenten mee aan te duiden. Door eerder op te schalen zou sneller duidelijk zijn geworden wat de impact op de maatschappelij was en zouden de uitdagingen en dilemma's beter in beeld zijn gebracht.
De belangrijkste les is, volgens Van Zanen, wat een burgemeester moet doen bij dreigingsniveau 5. Bij de tramaanslag werd dit niveau voor het eerst afgekondigd. Als burgemeester neem je daarna beslissingen en die hebben ook gevolgen voor andere gemeenten, vertelde Van Zanen.
Van Zanen over zijn belangrijkste advies aan andere burgemeesters
In het evaluatierapport staat verder dat de communicatie beter had gemoeten. Volgens het COT is het begrijpelijk dat er eerst overleg was binnen de driehoek, maar had tegelijkertijd alvast kunnen worden opgeschaald. Op die manier hadden andere diensten en gemeenten meer gelegenheid gehad zich te organiseren en 'mee' kunnen groeien met het incident.
De drie hoofdrolspelers zitten vanavond in UVandaag op RTV Utrecht om te praten over de evaluatie. Het gaat om burgemeester Jan van Zanen, hoofdofficier van justitie Rutger Jeuken en politiechef Rob van Bree.
De Utrechtse crisisorganisatie trekt meer lessen uit het rapport. Zo had het advies om binnen te blijven beter uitgelegd kunnen worden. De gemeente had duidelijker moeten maken waar dit advies gold, voor hoelang en waarom het noodzakelijk is. Van Zanen erkent dit ook tijdens de persconferentie.
Van Zanen over het advies om binnen te blijven

COMMUNICATIE

Het COT adviseert een duidelijkere regie bij de communicatie naar de buitenwereld. De communicatie verliep op verschillende manieren, waarbij verschillende bewoordingen werden gebruikt. "Juist de verschillen en nuances in berichtgeving vallen snel publiekelijk op waardoor kritiek ontstond op de communicatie. Dit is echter mede het gevolg van de wens om snel en transparant te communiceren wat de samenleving verwacht."
Van Zanen zou graag een manier willen krijgen om nepnieuws te onderscheiden van echte gebeurtenissen:
Van Zanen wil een middel hebben om nepnieuws te controleren
Ook de communicatie tussen de verschillende crisisteams kon beter. Het delen van informatie tussen bijvoorbeeld politie en de gemeente gebeurt op basis van honderd procent gecontroleerde feiten. Dit maakte de samenwerking soms lastig.
In totaal verschijnen er vijf rapporten over de aanslag. Begin 2020 worden er nog twee evaluaties verwacht. Die gaan over het strafrechtelijk verleden van de verdachte en de opvolging van signalen waaruit had kunnen blijken dat de verdachte mogelijk was geradicaliseerd.
Bekijk hier de hele persconferentie over de evaluatie van de tramaanslag

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.