OM eist anderhalf jaar cel en taakstraf tegen vermeende zorgfraudeurs Fundament

© Tekenaar Nicole van den Hout
UTRECHT/HOUTEN - Als het aan het Openbaar Ministerie ligt, gaat Frank P. anderhalf jaar de gevangenis in. Tegen zijn dochter Marieke O. werd vandaag een taakstraf van 240 uur geëist. De twee zouden een paar miljoen euro aan zorggeld achterover hebben gedrukt, en stonden daarom vandaag als verdachte voor de rechtbank.
Ook zorgverzekeraar Zilveren Kruis verdenkt de twee van fraude. Ze zouden ten onrechte drie miljoen euro aan Persoonsgebonden Budgetten (PGB's) hebben gedeclareerd.
De eis van anderhalf jaar gevangenisstraf voor vader Frank is onvoorwaardelijk. Ook wil het OM dat dochter Marieke drie jaar lang geen zorgtaken uitvoert. Het Openbaar Ministerie verwijt vader en dochter valsheid in geschrifte. Er zouden veel meer uren zorg gedeclareerd zijn dan er aan zorg verleend is. De verdediging vindt de verdachten onschuldig en pleit voor vrijspraak.

FUNDAMENT DRAGERS IN ZORG

Het verhaal draait om Fundament Dragers in Zorg, een instelling die op basis van PGB's zorg verleende aan vooral mensen met een verstandelijke handicap. Rond 2013 had Fundament zo'n 80 cliënten.
Maar de instelling deed meer. Zo was vader Frank ook bewindvoerder voor deze cliënten. Hij beheerde hun financiën en vroeg zelf de PGB's voor ze aan. Waarschuwingen van zijn juridisch medewerker, dat er sprake zou kunnen zijn van belangenverstrengeling, sloeg hij in de wind.

VERDUISTERING

Tijdens de rechtszaak werd er meer duidelijk. Zo was er een cliënt die zogenaamd in een huis van Fundament een kamer huurde. Maar hij was er nooit, en ook toen hij op papier van Houten naar Utrecht verhuisde, verbleef hij nooit op zijn nieuwe adres. Toch werd er maandelijks een vergoeding van zijn rekening geschreven. "Verduistering", zegt de officier van justitie. "Een vergissing", zegt vader Frank.
Het was wel de bedoeling dat hij daar ging wonen, maar de cliënt bleef liever bij zijn moeder. Dat het huurbedrag wel maandelijks werd afgeschreven zou een vergissing van de boekhouder zijn geweest. Die had niet gezien dat dat maandelijks in rekening werd gebracht. "Maar," zo wilde de rechter weten, "het bedrag is gedurende de looptijd aangepast, van 500 euro naar 400 euro. Bovendien is er een keer een betaling gedaan voor een paar maanden ineens. Hoe zit dat dan?" Het antwoord van de verdachte is voor een leek niet meer te volgen, en ook de rechter lijkt er moeite mee te hebben.

DOCHTER MARIEKE

Ook dochter Marieke komt aan het woord. Zij leest een verklaring voor. Ze zegt dat Zilveren Kruis haar het leven zuur maakt. Marieke is een nieuwe instelling begonnen, Matthias Zorg in Amersfoort. Alleen blijkt Zilveren Kruis weinig vertrouwen in Matthias Zorg te hebben, zolang Marieke daar de directeur is.
Marieke betoogt dat ze door Zilveren Kruis gedwongen is haar positie binnen Matthias Zorg op te geven. Opvallend is dat de huidige leiding van Matthias Zorg ook een rol speelt in het dossier van Fundament. De huidige directeur zorg van Matthias Zorg vervulde een belangrijke functie bij Fundament. Ook is de broer van Marieke, Joep P., nu financieel directeur van Matthias Zorg. Joep was ook verdachte in de zaak Fundament, maar het OM heeft de zaak tegen hem geseponeerd, omdat de verdenkingen tegen hem onterecht waren.

MISVERSTAND

Vader Frank vindt dat alles gebaseerd is op een misverstand. Hij verleende 24 uur per dag zorg aan zijn cliënten. Hij werkte met een zogenoemd abonnementsysteem. Cliënten gaven hun volledige PGB aan Fundament, hij verleende zorg op maat. Had een cliënt weinig zorg nodig, dan kreeg hij weinig zorg. Iemand die vaak een beroep deed, kreeg veel zorg.
We stuurden op gevoel in plaats van op cijfers
Vader Frank
Vader Frank: "We stuurden op gevoel, in plaats van op cijfers." Dat ging goed, totdat Zilveren Kruis in 2014 een urenverantwoording vroeg over de jaren 2012 en 2013. Die was er niet, geeft vader Frank ruiterlijk toe. Want zo werkte hij niet. "Een urenverantwoording hebben we geprobeerd, maar dat was niet zo'n succes." Die urenverantwoording is er alsnog gekomen. Maar daar namen Zilveren Kruis en het OM geen genoegen mee.
Ook telefonistes en administratief medewerkers bleken ineens zorg te verlenen. "Dat klopt", zegt vader Frank. "Ze namen de telefoon op en stonden cliënten te woord en dat is ook zorg."
Uit getuigenverhoor blijkt dat de medewerkers daar zelf anders over denken, betoogt het OM. De medewerkers verklaarden bij de politie dat ze helemaal nooit zorg verleenden. Daarnaast waren er medewerkers die tien tot twaalf uur op een dag declareerden, en er was er zelfs eentje die 39 uur in een etmaal gewerkt had. Een getuige verklaarde: "Een werkdag van elf uur of meer? Dat gebeurde echt nooit."

PAPIEREN AGENDA

Ziveren Kruis heeft uitgerekend dat het aantal gedeclareerde uren onmogelijk gewerkt kan zijn, met het aantal werknemers dat Fundament in dienst had. En dus is er sprake van valsheid in geschrifte, betoogt de officier. Die zegt dat er slechts 34 procent van de gedeclareerde uren daadwerkelijk zorg door Fundament is verleend.
Vader Frank legde uit dat er fouten in de urenstaten kunnen staan, omdat die later zijn samengesteld op basis van persoonlijke documenten, zoals agenda's, al dan niet van papier. Dat soort foutjes kunnen er dan insluipen. Ook zegt hij dat het mogelijk is dat de betreffende medewerker uren van een aantal dagen heeft opgeteld.
Het leven van de verdachten staat sindsdien stil
Arjan de Haan (advocaat)
Ondertussen probeert dochter Marieke haar rol in de hele zaak te minimaliseren. Ze was misschien dan wel manager van Fundament, ze had het helemaal niet voor het zeggen. En overwicht op het personeel had ze naar eigen zeggen al helemaal niet. "Ik wil nog wel even zeggen," begon ze tegen de rechter, "dat ik talloze adviezen (aan begeleiders, red.) gegeven heb die niet zijn opgevolgd." Ook daar denkt het OM heel anders over. De officier citeerden diverse ex-werknemers die Marieke wel degelijk als baas benoemden.

ONROEREND GOED

Vader Frank gaf zich zelf geen loon. Maar hij deed zijn privé uitgaven via de bankrekening van Fundament, dezelfde rekening waar de PGB's op gestort werden. Ook deed hij grote investeringen in nieuwe woonvoorzieningen uit de pot met PGB-gelden. Uit de reactie van de man valt op te maken dat hij daar nog steeds helemaal geen kwaad in ziet. Het was immers het geld van zijn bedrijf, en dat kon hij vrij besteden, meent hij.
Zo kocht hij vijf huizen in Nederland en eentje in Duitsland. Die stonden op naam van hem en zijn vrouw, maar de rente en aflossing van de hypotheek kwam van de zorgrekening van Fundament.

OPENBAAR MINISTERIE

De verdediging is boos over de beschuldigingen van het Openbaar Ministerie. De verdediging pleit daarom voor vrijspraak. Advocaat Arjan de Haan noemt de hele gang van zaken een tragedie. Hij geeft aan dat het OM de zaak framet. Het OM heeft volgens hem een eenzijdige kijk.
Hij maakt zich ook boos over het feit dat er getuigenverklaringen op één hoop zijn gegooid en dat het OM geen rekening houdt met hoe zaken destijds geadministreerd dienden te worden. Ook stoort hij zich aan het feit dat het inmiddels 2020 is, terwijl de zaak speelde in 2012 en 2013. "Het leven van de verdachten staat sindsdien stil", aldus de advocaat.

NAUWELIJKS CONTROLE

Zilveren Kruis kreeg van het Openbaar Ministerie ook nog een veeg uit de pan. Officier Annemarie Fellinger vindt dat Zilveren Kruis fouten heeft gemaakt. "Het zorgkantoor heeft het voor de verdachten te gemakkelijk gemaakt om over de schreef te gaan." Ze doelt daarmee op het gebrek aan controle dat het zorgkantoor uitoefende. Zij stelt dan ook dat vader en dochter geen doorgewinterde fraudeurs zijn, maar meer gebruik gemaakt hebben van de mogelijkheden. Ze noemt dat nog steeds erg.
Zilveren Kruis is zich wat dat betreft van geen kwaad bewust. Het zorgkantoor wil graag het bedrag dat - in hun ogen ten onrechte - is uitgekeerd, terug. Het gaat volgens Zilveren Kruis om een bedrag van drie miljoen euro. Daarvoor dient er een aparte civiele zaak in maart voor de rechtbank. De strafzaak gaat woensdagmorgen verder.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.