49 verzetsmensen voor het eerst herdacht: 'Het is moeilijk en het is zo onterecht'

LEUSDEN - In Kamp Amersfoort zijn vandaag de 49 verzetsmensen herdacht die er op 8 maart 1945 zijn gefusilleerd. Ze werden vermoord als wraak voor de onbedoelde aanslag op SS-chef Hanns Rauter.
Kinderen, kleinkinderen, broers, zussen: samen lopen ze over de Schietbaan naar de plek waar het 75 jaar geleden is gebeurd. Hun vader, hun opa, hun broer, vonden hier de dood. Zo'n 300 mensen waren vandaag in Leusden om de mannen die er stierven te herdenken. Het besef dat ze precies dezelfde meters lopen, wekt zichtbaar emotie op. De Schietbaan, 320 meter lang, is uitgegraven door de gevangenen van Kamp Amersfoort zelf.
Herdenking in Kamp Amersfoort
Het waren vooral verzetsmensen, de meeste nog jong. Sommige hadden al kinderen, anderen kregen nooit de mogelijkheid om een nageslacht achter te laten. De verzetsmensen waren al opgepakt en de meesten zaten in het Oranjehotel in Scheveningen. Ze zouden vanuit Scheveningen naar Kamp Amersfoort worden gebracht, om daar op transport te gaan naar werkkampen in Duitsland.

AANSLAG

In de nacht van 6 op 7 maart gaat er iets gruwelijk mis. Het verzet had gehoord dat een Duitse vrachtwagen drieduizend kilo vlees zou gaan halen in Epe. Het was hongerwinter, dus dit vlees was hard nodig om de vele monden te vullen. De actie mislukte compleet. Door het donker en doordat SS-chef Hanns Rauter de uitlaat van een vrachtwagen onder zijn auto had laten plaatsen, koos het verzet het verkeerde voertuig. Rauter overleefde het en de actie had grote gevolgen.

WRAAK

263 verzetsmannen werden vermoord als wraak. Het is daarmee de grootste massaexecutie tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Op meerdere plaatsen in ons land werden mensen om het leven gebracht. De 49 mannen in Kamp Amersfoort stierven 's ochtends vroeg op 8 maart.

DE STENEN MAN

De groep nabestaanden zoekt deze ochtend een plekje rondom het monument dat in de volksmond De Stenen Man wordt genoemd. Allemaal dragen ze een naamplaatje met daarop hun familienaam. Als de namen worden voorgelezen, is dat een emotioneel moment. "Jan Wuijster", klinkt het. De dochter van Jan vertrekt even haar gezicht. Ze is vandaag speciaal uit België naar Kamp Amersfoort gekomen om haar vader te herdenken.
Jan Wuijster had drie kinderen, waarvan Anna de middelste is. "Ik weet nog dat ik met mijn vader en broer op straat liep en dat twee mannen van de Gestapo mijn vader ineens meenamen," vertelt Anna. Pas na de bevrijding komt de familie erachter dat Jan is overleden. "Zonder vader opgroeien is moeilijk. En helemaal op deze manier, zo onterecht."

ANTWOORDEN

Sommige nabestaanden weten pas sinds kort hoe hun geliefde is overleden. Gids in Kamp Amersfoort Edie Brouwer heeft de herdenking georganiseerd en alle nabestaanden opgespoord. Zijn telefoontje voor de uitnodiging kwam er in sommige gevallen op neer dat er eindelijk antwoorden kwamen. "Het is belangrijk voor de nabestaanden dat ze erkenning krijgen voor deze gebeurtenis. En het publiek moet weten dat deze mannen zijn gevallen en om welke reden."
Edie Brouwer heeft de herdenking georganiseerd
Ook voor Anna is dit een belangrijk moment. De familie moest zichzelf maar zien te redden na de oorlog. Zonder man had de moeder van Anna het extra zwaar. Er was niets en het gezin leefde in armoede. Omdat niet aangetoond kon worden dat vader Jan bij een verzetsgroep zat en wellicht per ongeluk tussen de verzetsmensen terecht was gekomen, kreeg het gezin geen vergoeding. Voor Anna heeft dit tot op de dag van vandaag gevolgen. Door de armoede werd ze door schoolgenootjes vaak met de nek aangekeken en dat doet nog steeds veel met haar. Inmiddels woont de 83-jarige vrouw al jaren in België.
Gearmd lopen de nabestaanden langs De Stenen Man. Sommige leggen bloemen neer. Dan gaat de groep terug naar het bezoekerscentrum voor een kopje koffie en om alles te laten bezinken. Het was de eerste keer dat deze groep van 49 verzetsmensen is herdacht.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.