Hoe moet de culturele sector verder in coronacrisis? 'Het is een surrealistische tijd'

"Het is afschuwelijk", zegt Ab Hooijer van de Stadsschouwburg Utrecht. "Normaal zijn we zeven dagen per weer open en ontvangen we duizenden mensen. Nu is het gebouw leeg."

Het kantoorpersoneel van de Stadsschouwburg Utrecht werkt door vanuit huis en de programmeurs hebben het misschien nog wel drukker dan anders. "Het programma voor volgend jaar was net af, maar de vraag is wat er daarvan door kan gaan. Alles staat op losse schroeven, de gezelschappen weten zelf ook nog niet wat wel kan en wat niet. Dat is een gigantische puzzel, want elk theater moet zijn programmering herzien." Voor ander personeel, zoals horecamedewerkers en het evenement gebonden personeel, zoals technici, is er nu geen werk.

Voor de schouwburg zelf valt de financiële klap mee. "Het wegvallen van de ticket-omzet is voor ons geen heel groot probleem, omdat 80 procent van de ticket-opbrengst bestemd is voor de optredende gezelschappen. Wij krijgen subsidie van de gemeente voor personeel en het in stand houden van het gebouw."

Anders is dat voor theater De Flint in Amersfoort. "De impact is groot. Sinds 12 maart hebben we geen omzet meer", vertelt directeur Harold Warmelink. Het theater doet een beroep op een landelijk taskforce, die culturele instellingen financieel ondersteunt. "We zijn en blijven positief en verwachten deze periode ook financieel goed door te komen. Er wordt vanuit huis hard gewerkt aan de voorbereidingen van het nieuwe theaterseizoen."

Ook musea in Amersfoort zijn manieren aan het bedenken om de kosten te drukken, vertelt Paul Baltus, directeur van meerdere musea in Amersfoort (Flehite, Mondriaanhuis en Kunsthal KAdE). "Het personeel blijft gewoon in dienst, maar er is wel werktijdverkorting aangevraagd. Op gemeentelijk niveau wordt er vanmiddag vergaderd over de consequenties en wordt er onder meer gesproken over het verstrekken van kredieten en bijvoorbeeld uitstel van de huur."

Ook het Centraal Museum in Utrecht voorziet financiële gevolgen van de coronacrisis, maar weet nog niet wat het precies gaat betekenen. "Wat heel jammer is, is dat onze tentoonstelling Tranen van Eros net vier weken open was. Een publiekstrekker, en die inkomsten lopen we nu mis", zegt zakelijk directeur Marco Grob. "De tentoonstelling zou lopen tot eind mei. We proberen dat nu tentoonstelling te verlengen tot half augustus. Of dat lukt hangt af van de bruikleengevers, of ze hun stukken nog langer ter beschikking willen stellen."

Net als de Amersfoortse musea, gaat het Centraal Museum werktijdverkorting aanvragen voor bepaald personeel. "Dan moet je denken aan de horeca, de mensen van de winkel en beveiligers." Gelukkig is er ook nog iets positiefs te melden: "Voor de rest geldt dat we ons in no-time het video-vergaderen eigen hebben gemaakt. Wij hebben het lastig, maar er zijn andere instellingen die nog veel meer te lijden hebben onder deze crisis."

Ook Jasper Coenen, organisator van onder meer het afgelaste Utrechtse festival Soenda, relativeert de eigen pijn. "Het is een surrealistische tijd. Voor ons staat gezondheid voorop, het is het ergst dat er mensen sterven of in het ziekenhuis belanden. Maar er worden daarnaast inderdaad veel branches economisch getroffen en de evenementenbranche misschien nog wel het hardst. Bij ons ligt de focus op de lente en de zomer, dan moeten we de inkomsten genereren. Dat lukt nu niet. En dat geldt ook voor de festivals later in het seizoen, zoals Smeerboel en De Leuke. Niemand koopt nu een kaartje, omdat alles nog zo onzeker is."

Dat heeft niet alleen gevolgen voor de organisatoren, benadrukt hij. "De hele keten ligt plat: leveranciers, locaties, artiesten, zzp-personeel. Voor iedereen is dit een ramp."

Hij wil dan ook een beroep doen op het saamhorigheidsgevoel van de festivalbezoekers. "We moeten het echt samen doen in deze tijden en daarom vragen wij aan hen: als je het kunt missen, vraag dan niet het geld terug van je kaartje, maar behoud deze voor volgend jaar. Zo kun je je lievelingsfestival supporten. Het risico is anders dat sommige festivals helemaal niet meer kunnen bestaan, en dat zou eeuwig zonde zijn."