Ook GGZ maakt zich op voor nieuwe normaal: 'Beeldbellen wordt niet dé nieuwe behandelmanier'

© Pixabay
UTRECHT - Basisscholen zijn weer open, we kunnen weer naar de kapper en binnenkort hoort ook een terrasje misschien weer tot de mogelijkheden. Nederland krijgt weer een beetje terug van wat we voor de intelligente lockdown als zo vanzelfsprekend beschouwden. Ook in de GGZ wordt nu gekeken hoe er weer langzaam wat routine kan terugkeren.
Ineens mochten behandelaren de cliënten niet meer in het echt zien. Dat vroeg om maatregelen en creativiteit. Therapiesessies houden via Zoom en Discord was wegens privacyredenen geen optie, dus hadden de behandelaren van de GGZ-instelling Max Ernst Utrecht telefoongesprekken met de cliënten. "Het voelt langer, maar eigenlijk hebben we maar twee dagen gebeld als sessie. Daarna was de beveiligde omgeving al beschikbaar om te beeldbellen met cliënten," vertelt Marrigje De Leede, behandelaar bij Max Ernst GGZ.

PRAATJE BIJ DE KOFFIEAUTOMAAT

Ook bij verslavingszorginstelling Jellinek zijn ze snel omgeschakeld naar online therapiesessies. Dit geldt voor individuele sessies, maar ook groepstherapieën kunnen via deze weg gewoon doorgaan. Ze zien dat er genoeg interactie is tussen cliënten om een goede behandeling te geven, maar het is wel anders dan wanneer je met zijn allen in een kamer zit. "Het informele contact dat er in een groep heerst, of het praatje bij de koffieautomaat, ontbreekt nu," zegt Linda Heintzbergen.
De Leede merkt wel dat het uitmaakt of de cliënten beeldbellen met een telefoon of met een laptop. Het voelt volgens haar door de grootte van een laptopscherm meer alsof je tegenover elkaar zit. "Daarbij komt dat beeldbellen met een telefoon heel bewegelijk is. Als ik de hele tijd het beeld zie bewegen, ben ik me er continu van bewust dat we niet bij elkaar in een ruimte zitten." Sinds kort kunnen ze bij Max Ernst ook het beeldscherm delen met de cliënt, zodat er samen gekeken kan worden naar behandelplannen. "Ook dit is voor de cliënt natuurlijk veel beter te zien op een laptop dan op telefoon," aldus De Leede.
EMDR-THERAPIE
Naast groepssessies, wordt er zelfs EMDR, een manier van traumaverwerking, via beeldbellen gegeven. Bij dit soort sessies volgt de cliënt met zijn ogen een beweging; bijvoorbeeld de vingers van een therapeut. "Ik was er eerst nogal sceptisch over," zegt de Leede, "maar we doen het nu een tijdje en het is tot nu toe even effectief als in de behandelkamer".
Maar niet voor elke behandeling is het beeldbellen een optie, merkt De Leede nu. "Als we iemand bijvoorbeeld testen op autisme, moeten we die persoon echt face-to-face zien. Op het scherm kan je namelijk niet goed beoordelen hoe iemand beweegt, hoe de lichaamshouding is of beoordelen of iemand oogcontact maakt. Allemaal dingen die in de loop der tijd de kop opsteken."
Voor sommige cliënten is de wegvallende reistijd een positief punt aan deze situatie. Maar helaas merken ze bij Jellinek dat ze niet elke cliënt bereiken. Want voor beeldbellen heb je natuurlijk een telefoon of laptop nodig, mét internet. "Voor de cliënten die hier niet over beschikken hebben we natuurlijk wel alternatieven bedacht. Met hen hebben we bijvoorbeeld intensiever telefonisch contact, maar ze kunnen niet mee doen met de oorspronkelijke groepstherapie."

VEILIGE RUIMTE

Een ander belangrijk punt is dat cliënten thuis moeten beschikken over een veilige ruimte waar ze openlijk durven te praten. Niet iedereen heeft daar de juiste ruimte voor. Aan de andere kant horen zowel Heintzbergen als De Leede van sommige cliënten terug dat ze het ook intiemer vinden om vanuit huis de sessie te doen. "De cliënten zitten in hun eigen woonomgeving, maar ook wij als behandelaars zitten thuis. Je ziet toch een stukje van elkaars leven", zegt Heintzbergen.
De coronacrisis vraagt veel van de behandelaar en cliënten. En ondanks dat het verrassend goed verloopt verwacht De Leede niet dat dit dé manier van behandelen zal worden. Ze merkt dat de meeste cliënten toch een voorkeur hebben voor face-to-face contact. "De meesten vinden het beeldbellen nu prima, omdat ze de keus hebben tussen beeldbellen of geen therapie, dan kiezen ze toch voor beeldbellen. Al zit er een enkeling tussen die dan liever wacht met de behandeling," zegt De Leede. Bij Jellinek verwachten ze ook niet dat het dé manier wordt, al zijn er wel cliënten die, ook na de crisis, liever blijven beeldbellen. Jellinek begint daarom deze week met het maken van een plan over hoe ze voor een deel van de clienten op korte termijn weer face-to-face behandeling kunnen opstarten en langzaam weer terug kunnen naar de normale manier van behandelen.
Ook bij Max Ernst zien ze wel mogelijkheden voor de toekomst. "Het heeft ons ook wel laten inzien dat er veel meer mogelijk is dan we zelf dachten. Als er nu een cliënt zou zijn die liever online therapie wil, kunnen we moeilijk zeggen dat dat niet mogelijk is", lacht De Leede.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.