Hoe een schimmel mieren verandert in zombies
UTRECHT - Het klinkt een beetje als een sciencefiction film, maar het bestaat echt: mieren die veranderen in levende zombies. De oorzaak is een schimmel en onderzoekers hebben nu ontdekt hoe dat in zijn werk gaat. De Utrechtse microbioloog Robin Ohm heeft daar samen met Amerikaanse en Duitse collega's een onderzoek over gepubliceerd.
Ophiocordyceps camponoti-floridani. Dat is de naam van de schimmel die mieren in zombies verandert. Een mier die geïnfecteerd wordt, klimt naar een hoog punt, bijt zichzelf daar vast en sterft. Daarna groeien er langwerpige steeltjes uit de mier. Dat zijn vruchtlichamen waarmee de schimmel zijn sporen verspreidt.
Het fenomeen van de zombiemier was al langer bekend, maar het was nog onduidelijk wat er zich nou in de mier afspeelt. Daarom is daar in het laboratorium verder onderzoek naar gedaan. Wat bleek: de schimmel produceert toxines zoals enterotoxines, aflatrem en andere toxische verbindingen, en verstoort het eetgedrag van de mieren.
"In de mieren zien we dat genen die betrokken zijn bij neurobiologie, geurwaarneming en de biologische klok worden aangetast tijdens de interactie met de schimmel", vertelt Robin Ohm die als schimmelonderzoeker verbonden is aan de Universiteit Utrecht. Hij legt uit dat dat verklaart waarom de mieren zich ineens anders gaan gedragen en op zombies beginnen te lijken.
Volgens de onderzoekers leveren hun bevindingen aanknopingspunten op voor 'evolutionaire inzichten' over dit soort moleculaire mechanismen.
