donderdag 6 augustus 2020, 06.00 uur

Waterplanten verpesten Eemmeer: 'Over een paar jaar geen toerisme meer'

Geschreven door

Jordi de Jong

BUNSCHOTEN-SPAKENBURG - De Stichting Gastvrije Randmeren luidt de noodklok om de overlast die de waterplanten in onder andere het Eemmeer bij Bunschoten-Spakenburg veroorzaken. "Fonteinkruid is de grootste vijand voor de plezier- en recreatievloot", stelt voorzitter Egge Jan de Jonge.

Degene die daar alles van weet, is Evert de Graaf. Hij is de eigenaar van botter BU17 en vaart er het liefst elke dag op uit, maar heeft iedere zomer last van het hardnekkige fonteinkruid. "Weg ermee, maaien!", zegt hij. "Als het verkeerd gaat, kan dat spul in je roer komen zitten en kun je de keerkoppeling van je motor krijgen. Dan is-ie dus stuk en lig je hier te drijven."

De waterplant fonteinkruid zorgt voor grote overlast op het Eemmeer

'Hele grote schade'
De botterschippers uit Bunschoten worden dit jaar extra hard geraakt door de problemen. "De beplanting is niet de enige bedreiging die we hebben; de historische vloot wordt ook bedreigd door corona", vertelt wethouder Peter van Asselt. De schippers lagen maandenlang stil, omdat er nog geen goedgekeurd protocol was om te kunnen varen.

"Veel ondernemers genereren hun inkomsten in de zomer door te varen met gasten. Met die inkomsten gaan ze in de winter onderhoud plegen", vervolgt wethouder Peter van Asselt. "Dat is een hele grote schade die dit jaar niet meer ingehaald wordt."

Twee keer maaien
Daarom is het extra belangrijk dat het verguisde fonteinkruid wordt aangepakt. De waterplant groeit zo weeldig door de gunstige waterkwaliteit en gemiddelde diepte van twee meter van het Eemmeer. De zon komt zo gemakkelijk bij het fonteinkruid, waardoor de planten als paddenstoelen uit de grond schieten.

Het is dat ik in Spakenburg woon, anders was ik in een andere haven gaan liggen"
Evert de Graaf, botterschipper

Om die groei een beetje in toom te houden, besloot de gemeente Bunschoten vorig jaar 28.000 euro uit te trekken om twee keer in het seizoen te kunnen maaien. "Vorig jaar was het ook dramatisch. De gemeenteraad heeft besloten dit door te zetten en ook voor het jaar 2021 is besloten extra geld beschikbaar te stellen", vertelt Van Asselt.

'Dertig centimeter per dag'
De eerste maaironde van het Eemmeer vond ongeveer anderhalve maand geleden plaats. Deze week is de tweede ronde van start gegaan. "Je kunt nu overal zien dat het alweer aan de oppervlakte staat of net daaronder", stelt Van Asselt.

Maar het gaat vaak nog sneller. "Soms ben je ergens aan het maaien en staat het binnen een paar dagen weer aan de oppervlakte. Het kan soms wel dertig centimeter per dag groeien", vertelt voorzitter van stichting Gastvrije Randmeren Egge Jan de Jonge. De stichting is ieder jaar druk met het in kaart brengen van fonteinkruid en het maaien ervan.

Kranswier
Schipper Henk Timmer maait al twintig jaar waterplanten en ziet ook vooral problemen in het Eemmeer. "We zijn ooit richting Elburg, Harderwijk en Nijkerk begonnen, maar in Harderwijk hebben we nu heel weinig gemaaid en in Elburg helemaal niet", vertelt hij. "Daar zie je kranswier wel de kop op steken, maar hier is dat nog niet echt aanwezig."

Kranswier is een bodembedekkende waterplant die fonteinkruid in toom kan houden. De Jonge: "We kijken of we fonteinkruid te vervangen met kranswier, maar dat gaat hier lastig. Misschien gaan we verdiepen waardoor de zon niet op de bodem komt en er dus geen fonteinkruid kan ontstaan."

Een hoop gemaaid fonteinkruid op de maaiboot | Foto: RTV Utrecht / Jordi de Jong

Verdiepen
De stichting heeft een diepte van vier meter voor ogen. Daarmee zou het fonteinkruid te weinig licht krijgen en verdwijnen. Maar dat heeft ook gevolgen voor de biodiversiteit: vissen houden van de waterplant en vogels op hun beurt van de vissen, die het daardoor ook moeilijk zouden kunnen krijgen.

Om het gebied ecologisch niet teveel te verstoren, zou de baggerspecie die bij het verharken van de bodem vrijkomt aan de oevers gestort kunnen worden. Daarmee zou daar een ondiepte ontstaan waar het kruid verder kan groeien en vissen en vogels zich kunnen nestelen.

Kamervragen
"Het is een enorme operatie", vertelt De Jonge. "Gelukkig hebben we in december een convenant met Rijkswaterstaat en partners in het gebied getekend om te kijken naar een structurele oplossing."

"Het moet op rijksniveau worden ge�nitieerd", vult wethouder Van Asselt aan. "Het kan niet alleen met de Randmeergemeenten en provincies." Begin vorige maand stelde CDA-Kamerlid Jaco Geurts nog Kamervragen over de aanpak van waterplanten door het kabinet, die minister Van Nieuwenhuizen zo snel mogelijk beloofd te beantwoorden.

De maaiboot op het Eemmeer | Foto: RTV Utrecht / Jordi de Jong

Economisch belang
Voor de gemeente Bunschoten is het zaak dat de botters en andere recreatieboten zoveel mogelijk kunnen blijven varen. "Er zijn ook eigenaren van schepen die zeggen dat als het zo blijft in het Eemmeer, dan gaan we een andere haven opzoeken. Dat is natuurlijk voor de ondernemers in onze regio heel slecht. Dus het is ook van economisch belang dat hier snel iets gaat gebeuren."

Ook botterschipper Evert de Graaf geeft toe weleens met de gedachte te flirten zijn botter te verhuizen. "Het is dat ik in Spakenburg woon, anders was ik in een andere haven gaan liggen", vertelt hij. "Het liefst heb ik dat al het zeegras morgen al weg is, maar dat kan niet. Maar ik hoop dat in de toekomst die verdieping doorgaat."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.