Dit is hoe we in de provincie meer zon- en windenergie moeten gaan opwekken







Een concept-pakket met eerste ideeën voor groene opwek wordt door alle Utrechtse gemeenten, samengesteld in drie regio's, naar Den Haag gestuurd. Het plan staat ook wel bekend als de RES, de Regionale Energie Strategie.
Energieneutraal
Met deze RES ligt er naast potentiële wind- en zonlocaties ook een ambitieuze belofte op tafel: zo goed als de helft van de energie die in de provincie Utrecht wordt opgewekt is in het jaar 2030 groen. Die doelstelling geldt overigens voor heel Nederland. De provincie Utrecht kent nog geen grote successen op het gebied van groene energie. Hoe gaan alle bestuurders in Utrecht er dit keer voor zorgen dat de energieplannen slagen?
"Het is niet de vraag óf we zonnevelden en windmolens krijgen, maar het is een feit: er gáán meer windmolens komen en zonnevelden komen." Huib van Essen is als GroenLinks-gedeputeerde energietransitie vastberaden dat met het opsturen van de plannen er een nieuwe tijd aanbreekt in het eeuwenoude getouwtrek voor nieuwe locaties van windmolens en zonnepanelen. Hij weet goed dat Utrecht al jaren achter de feiten aanloopt op met die doelstellingen. "Die oude discussie gaan we echt achter ons laten."
Als gedeputeerde werkt Van Essen samen met drie Utrechtse regio's om nieuwe locaties voor groene energie politiek vast te leggen: de U16, de regio Amersfoort en een deel van de regio FoodValley. Iedere regio legt deze belofte vast door een aantal terawattuur (TWh, een miljard kilowattuur) op te wekken. Nagenoeg elke gemeenteraad heeft met Provinciale Staten binnen dit samenwerkingsverband een klap op die afspraak gegeven. "Ik zie dat de gemeentes er hard mee bezig zijn en heb daar alle vertrouwen in", aldus Van Essen.

Leusderheide
Hoe dat in de praktijk uitpakt wordt duidelijk op de Leusderheide. Titia Cnossen is naast burgemeester van Woudenberg ook voorzitter van de RES-regio Amersfoort. Hoewel er nog geen enkele locatie vast hoeft te liggen is er een kaart van het Eemland uitgerold en keek Cnossen met een landschapsbureau naar waar molens en zonnepanelen mogelijk kunnen komen. "Mijn stelling is: eerst moet je je gewoon uitspreken en dan krijg je vanzelf die discussie", aldus Cnossen. "En dat is ook prima."
Meerdere natuurorganisaties maakten van die uitnodiging gebruik toen de Leusderheide als zoekgebied werd aangewezen voor 14 windmolens. "Wij vinden dit echt de meest onlogische locatie in de regio Amersfoort vanuit de kwetsbare soorten die hier zijn", zo stelt Joris Hogenboom van de Natuur en Milieufederatie Utrecht. "Wij vonden eigenlijk de onderbouwing voor die plek helemaal niet terug in het document."
Pas na gesprekken met Defensie, die het terrein als trainingsgebied gebruikt, is het voorgenomen aantal windmolens op de heide gehalveerd. Windmolens zouden de radarapparatuur bijvoorbeeld verstoren. "De Leusderheide is niet helemaal onmogelijk, van de randen is weldegelijk gezegd dat het kan", zegt Cnossen, die het gebied nog niet helemaal wil afschrijven. "Het Leusdense college zegt dat ook."
Schuiven
De Leusderheide is niet de enige plek waar de komende maanden geschoven gaat worden met wind- en zonlocaties. De RES staat bol van de plekken die met potlood op een kaart zijn getekend en waar alles nog aan kan veranderen. In meerdere Utrechtse gemeenteraden zijn al moties voorbij gekomen die windmolenlocaties uitsluiten of hectares met zonnevelden onmogelijk maken. Er is dus nog ruimte om in te spreken en details aan te passen voor politiek, maar ook voor omwonenden.
De gemeenten zullen hoe dan ook met de RES eruit moeten komen om het aantal afgesproken TWh te halen. Hete aardappels doorschuiven naar de buurgemeenten kan niet meer. Mocht dat wel het geval zijn, dan zal de provincie niet schromen om in te grijpen. "Als iedereen begint te duiken, dan gaan we er voor zorgen dat geschikte locaties aangewezen worden", aldus gedeputeerde Van Essen.
In totaal wordt in de regio's voor ruim 3 terawattuur (3 miljard kilowattuur) aan stroom opgewekt. Dat is goed genoeg om ruim 1 miljoen gemiddelde huishoudens een jaar lang van stroom te voorzien.
Volgens Rob Jorg is daar nu nog geen sprake van. "Dat overleg gaat heel soepel en constructief", vertelt de bestuurlijk voorzitter van de RES-regio U16 en wethouder in gemeente Utrechtse Heuvelrug namens de VVD. Alle colleges van burgemeesters en wethouders in de provincie zijn het al eens met de hoeveelheid opgewekte groene stroom. En gemeenteraden zullen volgens hem snel volgen.
Maar waar precies molens en paneelweides komen zal de komende maanden duidelijk worden. "Zal daarin nooit een verschil van inzicht komen? Nee, dat denk ik niet", zegt Jorg over de bestuurstafel met wethouders die hij vertegenwoordigt. "Maar dat hoort er ook bij. Dat lossen we dan wel weer op."
Het is een feit: er gáán meer windmolens en zonnevelden komen."
De regio van Jorg stuurt nog niet hele concrete locaties naar Den Haag. Als het gaat om windmolens moeten er nog minimaal 29 exemplaren een plekje vinden in delen aan de westelijke en zuidelijke kant van Utrecht. Het idee is dat die vooral langs snelwegen, spoorwegen en kanalen komen.
'Ping-ping-kassa!'
Wanneer bestuurlijk de neuzen dezelfde kant op staan, dan stuit een plan al snel op weerstand van de omwonenden. Met enige regelmaat stuit menig zonneweide- en windmoleninitiatief op felle kritiek en tegenstand uit de omgeving. Het is de achilleshiel waar de politiek, hoe daadkrachtig het plan ook is opgezet, vaak gevoelig voor blijkt.
In de RES-regio FoodValley hadden ze de eerste participatie-avonden er al voor de corona-uitbraak op zitten. Bestuurlijk voorzitter daar is Sander van 't Foort, de jonge wethouder van de ChristenUnie uit Renswoude. Hij is er op gedreven dat bewoners stap voor stap worden meegenomen in de plannen en er met bijvoorbeeld lokale energiecorporaties op kunnen verdienen. De provincie telt momenteel 60 van dit soort initiatieven. Maar dan nog beseft Van 't Foort dat het een hele klus gaat worden om inwoners te overtuigen.
"Ik denk dat het lokale spannender is dan het regionale", aldus de bestuurder, die weinig weerstand zag bij gemeentebesturen voor de RES-FoodValley. "Hier in Renswoude proberen we echt te kijken hoe we met lokale ondernemers een windproject van de grond kunnen krijgen. Men moet er financieel rendement uit kunnen halen." In de U16 zit de sleutel ook in zo'n verdienmodel. "Dan is elke omslag van een wiek niet vervelend, maar ping-ping-kassa!", redeneert Rob Jorg.
Wie niet kan investeren in een windmolen of zonneweide kan alsnog profiteren vanuit een gebiedsfonds. Met de financiële opbrengsten van groene energie zouden bijvoorbeeld fietspaden, dorpshuizen of natuuronderhoud betaald kunnen worden. Ook Titia Cnossen in de RES-regio Amersfoort speelt met dat idee. "Ik denk aan onze landgoederen, die zijn natuurlijk ook op zoek naar opbrengsten voor onderhoud", zegt ze. "Maar dat kan ik de landgoedeigenaren niet opleggen. Dat moeten ze zelf ook willen."
Den Haag
Het wordt hoe dan ook een enorme klus voor de lokale politiek om de energietransitie met de RES te laten slagen. Gemeenten moeten onderling goede afspraken maken, belangenorganisaties moeten hun zegje doen en draagvlak onder inwoners is essentieel.
Daar kan best nog wel wat hulp vanuit kabinet bij komen. Duidelijk is al dat het Rijk zich meer wil bemoeien met de ruimtelijke ordening als het gaat om woningbouw. Over een rol vanuit de energietransitie wordt wisselend gedacht.
"Die afspraken waren destijds top-down, nu doen we het bottom-up", zo stelt Rob Jorg van de U16, wijzend op het verschil met vroeger. Het is volgens hem goed dat met de invulling van het klimaatakkoord vooral vanuit gemeenten wordt gekeken, zodat er makkelijker kan worden gewerkt aan draagvlak.
Uiterlijk 1 juli 2021 moet duidelijk zijn waar precies de windmolens en zonneweides komen. In 2025 moeten alle vergunningen zijn aangevraagd. Vijf jaar later in 2030 moet de helft van de opgewekte energie in de provincie Utrecht duurzaam zijn, om uiteindelijk in 2050 zo goed als volledig fossiele brandstoffen in de ban te kunnen doen.
Wel zou er door het kabinet aan vergunningverlening gesleuteld moeten worden. Zo moet het makkelijker worden om daken van nieuwe loodsen en bedrijven vol te kunnen leggen met zonnepanelen. Ook een landelijke campagne voor de nut en noodzaak van duurzame energie moet vanuit Den Haag opgezet worden.
"Waar wij mee zitten, is aan de mensen uitleggen waarom we het moeten doen", zegt Jorg. "Ik vind dat het Rijk ons daarbij moet helpen. Wij doen ons stinkende best hier in de regio, met de gemeenten, en we verwachten dat ze dat in Den Haag ook doen."
Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.
Nieuwsoverzicht

Tram ontspoord na botsing in Nieuwegein, tramverkeer hele dag ontregeld
In Nieuwegein is vanmorgen een tram ontspoord na een botsing met een auto. De hulpdiensten zijn...

Dit logeerhuis in Woerden brengt mantelzorgers weer rust: 'Het kwam als een geschenk uit de hemel'
Fulltime mantelzorgen? Niet meer dan normaal, vindt Fija (83). Ze zorgt al jarenlang voor haar ...

Laatste dag voor kroegenexperiment Utrecht
Nog één dag mogen vijf cafés in Utrecht gasten ontvangen. Het vierdaagse Fieldl...

Scooterrijder zonder rijbewijs veroorzaakt ongeval in Oudewater: 'Doe dit soort dingen gewoon niet, er komt veel ellende van'
Een scooterrijder, die hoogstwaarschijnlijk onder invloed verkeerde en zonder rijbewijs rondree...

Veel ziekenhuispersoneel nog niet gevaccineerd: 'Een mislukte estafette'
Het vaccineren van het zorgpersoneel verloopt traag. Tegenslag op tegenslag zorgt ervoor dat ve...

Drie jaar durende brugklas? 'Traag groeiende boom kan de hoogste worden'
Het advies van de Onderwijsraad om de brugklas te verlengen naar drie jaar roept bij veel midde...

Meer besmettingen in Utrecht, geef mensen keus voor vaccin en ook 's avonds prik halen
Mensen moeten zelf kunnen bepalen of ze het AstraZeneca-vaccin willen, ondanks het risico op ee...

Touringcar met leerlingen vat vlam bij Kamp Amersfoort, kinderen met de schrik vrij
Een groep middelbare schoolleerlingen werd vanmiddag opgeschrikt toen de touringcar waarin zij ...

Hans van Breukelen in Een Berg Sport: 'Uitspraak Van Seumeren deed me denken aan mijn Challenger plan'
Hans van Breukelen (64) staat nog altijd in de geschiedenisboeken als de meest succesvolle Nede...

Bloemen voor overleden eigenaar dierenzaak gestolen: 'En dat op de dag van de uitvaart'
''Het is schandalig, echt kansloos'', zegt Marco Merodio, de centrummanager van winkelcentrum O...

Utrecht verdeeld over wel of geen hekken bij de Muntsluis
Het lijkt een simpele vraag, wel of geen hekken op de landtongen bij de Utrechtse Muntsluis? Ma...

GGD-baas pleit voor keuzevrijheid AstraZeneca-vaccin: 'Mensen kunnen heel goed zelf een afweging maken'
Mensen moeten zelf kunnen bepalen of ze het AstraZeneca-vaccin willen, ondanks het risico op ee...

Oud-sportjournalist Heinze Bakker op 79-jarige leeftijd overleden
Oud-sportjournalist Heinze Bakker is overleden, op 79-jarige leeftijd. Dat meldt de NOS. De oud...

Stadsmuseum Rhenen opent deuren voor toekomstige bruidsparen: 'Alles ademt hier sfeer'
Wie op zoek is naar een bijzondere trouwlocatie in de gemeente Rhenen, kan zich dit weekend aan...

Opnieuw dode dieren in vuilniszakken aangetroffen in Utrecht
Op de Rijndijk in Utrecht zijn twee dode dieren in vuilniszakken aangetroffen. De politie is ee...

Provincie werkt aan oplossingen tramgeluid Uithoflijn, omwonenden 'voorzichtig optimistisch'
Bewoners van de Cicerolaan en de Herculeslaan in Utrecht kijken positief terug op het gesprek g...

Maarssenbroek wil actie tegen huisjesmelker Chang: 'Alsof je in de banlieues van Parijs woont'
Het is misschien wel de bekendste huisbaas van Nederland: Betty Chang. Tot twee keer toe werd z...

Agenten ontdekken 50 ponypacks met drugs in auto tijdens controle in Utrecht
In Utrecht is iemand opgepakt omdat hij tientallen ponypacks met drugs vervoerde in een verborg...

Marijke van Beukering 'zeer waarschijnlijk' alsnog in Tweede Kamer na vertrek Smeets
Nu D66'er Sidney Smeets terugtreedt als Tweede Kamerlid vanwege beschuldigingen van ongepaste s...

Raymond (20) lanceert cursus tot bijlesdocent: 'Er is veel meer behoefte aan een-op-een-hulp'
Hoe zorg je ervoor dat middelbare scholieren goede bijlessen krijgen? Raymond Huisman bedacht d...

Moeder en dochter op e-bike gewond bij aanrijding in Bunschoten
In Bunschoten zijn vanochtend een moeder en een jong kind op een e-bike gewond geraakt bij een ...

Proef: GGD gaat tot laat in avond vaccineren in Jaarbeurs
De GGD regio Utrecht (GGDrU) gaat vanaf komende woensdag tot laat in de avond vaccineren in de ...

Opnieuw oversterfte in Nederland, ook stijging van sterfgevallen in provincie Utrecht
Voor het eerst sinds begin februari zijn er in Nederland weer meer mensen overleden dan verwach...

Montfoorters boos op gemeente vanwege nieuw scholencomplex in de wijk: 'Ons is niets gevraagd'
Ze staan lijnrecht tegenover elkaar: een groep Montfoorters en de gemeente. De reden? Een nieuw...

Chef'Special grote winnaar tijdens 3FM Awards in volle zaal van TivoliVredenburg
In Utrecht was Chef'Special vanavond de grote winnaar tijdens de 3FM Awards in TivoliVredenburg...

Digitale bestanden Utrechts Archief in mei weer beschikbaar
Het digitale archief van Het Utrechts Archief is 100 procent hersteld. Dat zei wethouder Linda ...

Relletje in gemeenteraad Bunnik: CDA-fractie blijft weg uit protest tegen vervroegen raadsvergadering
De vijf CDA-raadsleden in de gemeenteraad van Bunnik zijn vandaag demonstratief niet komen opda...

Raadsvragen over corona-racisme: 'Aziatische mensen worden in hun gezicht gehoest'
Utrechters met een Aziatische achtergrond worden vaker dan voor corona gediscrimineerd. Dat zei...

Amersfoortse theatermakers ontdekken unieke beelden van debuut Rutger Hauer
Het onderzoek naar een theatervoorstelling over Amersfoort in de Tweede Wereldoorlog heeft een ...

Man ernstig gewond bij steekincident in Utrechtse woning, politie zoekt getuigen
Bij een woning aan de Waalstraat in Utrecht is vanavond een man neergestoken en ernstig gewond ...

Veense ouderen helpen kunstenaars met het maken van kunst
Zes ouderen uit Veenendaal zijn gekoppeld aan zes Veense kunstenaars. De duo's zijn samen in ge...

Busje belandt op z'n kant op Westplein: chauffeur lichtgewond
Op het Westplein in Utrecht is een busje op z'n kant terechtgekomen. De chauffeur van het voert...

Eindelijk weer dansen in Tivoli, besmettingen flink omhoog, burgemeesters willen wandelen met inwoners
Na lange tijd kan er vanavond weer gedanst worden in TivoliVredenburg. Burgemeesters van versch...

Seinen weer op (neon)groen voor komst veelbesproken kunstwerk op bieb Neude
Een kunstwerk met lichtgevende borden op de bibliotheek op de Neude mag er komen van de Utrecht...

Bedreigingen en brandstichtingen bij huis in Zeist moesten vader van bewoonster dwingen tot betalen: OM eist 8 jaar cel
Brandstichtingen bij huizen in Zeist en Emmeloord, doodsbedreigingen en zelfs ontvoeringsplanne...

Utrechters bezorgd over waterbuffer: 'Er komt een flatgebouw voor de deur'
Bewoners van de Merkestraat in Utrecht maken zich zorgen om een grote warmtebuffer die mogelijk...

Treinverkeer bij Leerdam stilgelegd nadat inspecteur losse spooronderdelen ziet
Er rijden de rest van de dag geen treinen meer tussen Leerdam en Gorinchem. ProRail besloot het...

Zijn ruim 2500 handtekening genoeg om buurtrestaurant De Pomp te behouden? 'Het is aan de grondeigenaar'
Resturant De Pomp moet blijven, dat vinden op z'n minst 2566 ondertekenaars van een petitie di...

Tientallen huizen in Baarn zonder stroom: weg opengebroken vanwege defecte kabel
Op de Frans Halslaan in Baarn hebben enkele tientallen woningen enige uren zonder elektriciteit...

De Ronde Venen baalt van uitstel aanpak N201: 'Ernstige zorgen over voortgang'
Wethouder Alberta Schuurs uit de Ronde Venen is teleurgesteld in de provincie Utrecht omdat de ...

Groen licht voor woningbouw op Sportpark Zuilenselaan
De Utrechtse gemeenteraad is in grote meerderheid enthousiast over het opknappen van het Sportp...

Half jaar cel voor broer en zus die tientallen bolletjes cocaïne slikten
Een broer en zus die eind vorig jaar in Abcoude werden opgepakt met tientallen bolletjes coca&i...

Auto volledig uitgebrand in Maarssen, kozijnen van woning gesmolten
Op de Van Houtenstraat in Maarssen is vanmiddag een geparkeerde auto volledig uitgebrand. Het v...

'Gekke munt' die in Utrechts weiland werd gevonden bevat 300 jaar oud geschilderd portret
Een bijzondere vondst in Utrecht. Een hobby-archeoloog ontdekte dat een 'gewone' 17de eeuwse mu...

Ontvoerde raskat Rico terug na Marktplaats-avontuur: 'Hij is schor van het mauwen'
"Hij was ontvoerd, ik kan het bijna niet geloven. Drie weken lang was hij spoorloos en nu ...

Gevonden man in Vinkeveen geen slachtoffer van misdrijf
De politie gaat er niet vanuit dat de overleden man die gisteren in Vinkeveen werd gevonden het...

100 dagen tot Tokio: 'Nog even puntjes op de i voor de Olympische Spelen beginnen'
Nog 100 dagen en dan beginnen, zoals het er nu naar uitziet, de Olympische Spelen. Op 23 juli g...

Visdeurbel ruim 32.000 keer ingedrukt: 'Maar ik kan niet voor elke vis open doen'
De eerste visdeurbel ter wereld is pas twee weken in gebruik en nu al razend populair. Het aant...

De wederopstanding van Kampong: was Bos zo slecht of zijn Waasdorp en Dijkstra zo goed?
Het schokeffect is onmiskenbaar. Nadat Kampong vorige maand vrouwencoach Pieter Bos op non-acti...

Talent heeft minimaal 1.000 trainingsuren per jaar nodig, maar mag nu niets
Je zult maar sporttalent zijn en in coronatijd helemaal niet mogen trainen. Hugo van Houten uit...

Prikken in de bowlinghal, veel vraag naar zelftests en minder besmettingen in verzorgingshuizen
In De Ronde Venen zijn huisartsen begonnen met vaccinatieprikken, de eerste zelftests liggen bi...