Dertig jaar azc Oog in Al: 'Je moet welkom zijn in een land waar je noodgedwongen bent'

Farhad kwam vijf jaar geleden uit Afghanistan naar Nederland. Als statushouder wacht hij nu op een huis en de overtocht van zijn familie. "Ik ben blij dat ik nu hier ben", zei hij tegen verslaggever Robert Jan Booij. "We krijgen veel hulp en steun, er worden activiteiten en cursussen georganiseerd en de mensen zijn erg vriendelijk."

De betrokkenheid tussen de azc-bewoners en de buurt staat centraal in het boekje, dat in een oplage van 500 stuks verschijnt. Onder redactie van initiatiefnemer Giep Hagoort wordt de lezer in teksten en foto's meegenomen door de geschiedenis van het centrum dat in 1990 werd geopend. De boeken worden voor het merendeel geschonken aan buurtgenoten. Het komt ook in de bibliotheek van Oog in Al te liggen.

Volgens Hagoort is het een document over de betrokkenheid van buurtgenoten bij het azc, waar permanent zo'n 600 mensen worden opgevangen. Hij is trots op wat er in dertig jaar is bereikt. "Dat hebben we overgenomen van de vrijwilligers van het eerste uur, die inmiddels tachtig zijn. Zij zijn trots dat er nog steeds een sfeer van 'welkom' is."

"De komst van het azc werd dertig jaar geleden wisselend ontvangen", zegt Hagoort. "Mensen zeiden dat een asielzoekerscentrum ten koste van de waarde van hun huis zou gaan, dat de buurt onveilig zou worden. Die kritiek klonk tijdens de Syrische vluchtelingencrisis opnieuw en die werd toen ook serieus genomen. In 1990 was het allemaal nog nieuw, en dan krijg je verzet. Maar dat verdween ook vrij snel."

Dertig jaar azc is volgens Hellen Clemens best een feestje waard. Ze is voorzitter van stichting Mijn Wijk Jouw Wijk, die met vrijwillige wijkbewoners onder meer ontmoetingen, kinderopvang, taallessen en verhuishulp organiseert. "Het gaat erom dat je mensen opvangt en er voor elkaar bent. Dat je welkom bent in een land waar je noodgedwongen komt en misschien niet eens wilt zijn. Het contact met buurtbewoners maakt dat je inburgert en je je thuisvoelt."

Het boekje wordt eind van de middag gepresenteerd in de nieuwe ontmoetingsruimte van het azc. Dat het centrum een gemeenschappelijk en uitnodigend lokaal heeft waar buurtbewoners welkom zijn, geeft aan wat er in de loop van de jaren is veranderd, zegt Clemens. "Tien jaar geleden moest je je melden bij de portier als je iets met azc-bewoners wilde doen. Het kon wel maar de weg was langer. Je moest vooraf aangeven dat je met kinderen naar de Sint Maartensoptocht wilde of met azc-bewoners naar de moestuin of een concert ging.

Farhad heeft al een exemplaar van het boek in bezit en hij is vast van plan het te lezen, ook al is hij de Nederlandse taal nog niet machtig. "We hebben een Engelse samenvatting opgenomen", zegt Hagoort. "Eigenlijk moet je hier in vier talen communiceren, maar dat was niet haalbaar. We zijn wel gesteund door de gemeente Utrecht, maar zoiets kost veel energie. Maar we zijn wel heel blij dat we mijnheer Farhad het boekje mogen aanbieden."