'De vijand luistert mee': oorlogsmusea op scherp na inbraken

John de Vries van het Museum Militaire Traditie in Driebergen
John de Vries van het Museum Militaire Traditie in Driebergen © RTV Utrecht
PROVINCIE UTRECHT - Twee inbraken in korte tijd zorgen ervoor dat militaire musea in de provincie extra alert zijn op mogelijke inbraken. In Ossendrecht en in Beek werden bij musea Duitse stukken geroofd, met grof geweld en veel schade.
"Zolang er mensen zijn die voor zo'n SS-uniform een paar duizend euro betalen, dan zijn er andere mensen die in hun dienst spullen stelen", zegt John de Vries van Museum Militaire Traditie in Driebergen. Het kleine museum draait op vrijwilligers en heeft alleen militairia uit Nederland. Geen nazi-stukken dus. "Bij ons vinden ze dat niet, en ik ben blij toe, moet ik zeggen."
Toch is het museum in Driebergen alert door de inbraken, de beveiliging is aangescherpt. "Wij hadden al een scherpe beveiliging. We proberen er voor te zorgen dat er niemand aan onze spullen komt."
Ook het museum van 'Grebbelinie in het Vizier' wordt door vrijwilligers gerund. Zij hebben wel nazi-memorobilia. Wat dan? "Dat ga ik natuurlijk niet vertellen", zegt Fred Vos. "Wij hanteren het militaire standpunt: de vijand luistert altijd mee." Hij lacht er bij, maar ook in Woudenberg zijn ze extra alert. Vos zegt dat ze een paar nazi-documenten, wat dolken en twee geweren hebben. Geen topstukken met veel waarde, maar genoeg om te overwegen om ze voorlopig maar achter slot en grendel te bewaren.

Nazi-pistool

De twee musea zijn, met alle respect, klein grut vergeleken bij het Nationaal Militair Museum (NMM) in Soesterberg. Daar is nu de tentoonstelling 'Hij of ik' te zien, met veel Duitse stukken. De Duitse Tiger II tank is voor dieven mogelijk te ambitieus, maar een ander onlangs aangeschaft topstuk is makkelijker te vervoeren: een pistool van topnazi Ernst Röhm.
Het pistool van nazi-kopstuk Röhm
Het pistool van nazi-kopstuk Röhm © Thijs Rooimans - Nationaal Militair Museum
"Het is een gewild ding", zegt conservator Dirk Staat. Röhm was een nazikopstuk. "Een heel foute man, desalniettemin een beroemde of beruchte nazi, zo je wilt." Het museum onderzocht het pistool en vermoedt dat er nog maar één ander vergelijkbaar pistool in de wereld is. Staat: "Het is een soort Rembrandt, in de zin dat het moeilijk te verkopen is. Maar er wordt ook kunst gestolen om bij mensen in de kelder te hangen die heel rijk zijn. Of het wordt gegijzeld en voor losgeld teruggebracht."
Staat is niet verbaasd dat boeven het gemunt hebben op de nazi-stukken, alles van waarde is immers interessant voor criminelen. "De bruutheid van de inbraken verbaast me wel een beetje", zegt hij. Het NMM is "state of the art", en ook met de beveiliging zit het wel snor. "Maar dat is vaker in de geschiedenis gelogenstraft als je dat denkt." Het museum seinde medewerkers dus in: let extra goed op. "Ook op scouts, die eerst rustig in het museum komen kijken om je later te beroven."

Hamstertanden

Waarom zijn juist die Duitse spullen in trek? "Moet je luisteren: het lijkt wel afgesproken werk", zegt John de Vries van het museum in Driebergen. "Het lijkt er ook op dat het materiaal is, waar een markt voor is. Er zijn idioten die kopen voor duizenden euro's originele SS-uniformen. Wat moet je er mee? Ik vind het verschrikkelijk."
Conservator Staat van het NMM denkt dat het 'de aantrekkingskracht van het kwaad' is. "Er zijn ook mensen die tanden sparen van dieren. Maar dat zijn nooit tanden van hamsters of koeien. Ze sparen tanden van krokodillen, haaien of leeuwen."
In het museum over de Grebbelinie in Woudenberg liggen dan weinig nazi-spullen van waarde, toch is overwogen om ze weg te halen. Per 1 november gebeurt dat in ieder geval: het seizoen is dan ten einde. Fred Vos: "Spul in de vitrines of in de kluis: dat maakt niet meer uit, want komt er toch geen publiek. De dingen waarvan we denken dat het waarde heeft, gaan we wel weghalen."
Het 'grote' NMM heeft contact met andere musea over de inbraken: er wordt kennis uitgewisseld over zaken als beveiling en verzekering. Maar grote en kleine musea zijn het over één ding eens: als een inbreker wil kan hij binnen komen. Staat: "Als er 's nachts iemand door je pui rijdt, doe je er niet zoveel aan."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.