vrijdag 27 november 2020, 05.30 uur

Vlaming creëerde rel rond Jip en Janneke: 'Even ophef veroorzaken'

Geschreven door
Roel Breet

PROVINCIE UTRECHT - De uit de hand gelopen Jip en Janneke-rel rond een Utrechts PvdA-Statenlid was een vooropgezet plan, maar niet vanuit de provinciale politiek. Dat blijkt uit onderzoek van RTV Utrecht.

Een videofragment van een provincievergadering verspreidde zich plotseling razendsnel via sociale en reguliere media. | Foto: RTV Utrecht

Een Belgisch raadslid van de partij Vlaams Belang heeft een videofragment losgeknipt om vlug ophef te cre�ren en een mogelijke discussie over het "verbieden van kinderhelden" zo snel mogelijk de kop in te drukken. Maar de PvdA heeft nooit gezegd Jip en Janneke-boeken te willen verbieden.

Hoe een niet gevraagd boekverbod toch een rel veroorzaakte

Zwarte Piet
Vriend en vijand werden vorige week compleet overvallen door het enorme bereik dat een filmpje van de vergadering van de Utrechtse Provinciale Staten plotseling kreeg. In een discussie over bibliotheken die boeken met Zwarte Piet verwijderen, zei PvdA'er Julie d'Hondt dat ze zich "kon voorstellen" dat vroeg of laat ook het boek van Jip en Janneke uit de bieb gehaald wordt.

Het fragment leidde tot een stortvloed aan boze reacties, online scheldpartijen en enkele telefonische bedreigingen aan het adres van de PvdA'er. Bij RTV Utrecht vertelde D'Hondt volgende dag over de impact daarvan. Collega-Statenleden van Forum voor Democratie (FvD) en PVV deelden het fragment actief. Later namen ze afstand van de felle reacties die D'Hondt over zich heen kreeg.

Belgi�
Bert Deckers, raadslid voor Vlaams Belang in de Belgische gemeente Balen-Olmen, zegt tegen RTV Utrecht dat hij verantwoordelijk is voor het geknipte filmpje. Hij kwam per toeval een tweet tegen van de Utrechtse FvD-fractie, waarin die partij beweert dat "zelfs Jip en Janneke moeten verdwijnen van links."

Deckers, en zijn partij Vlaams Belang, voelen zich verbonden met Forum voor Democratie. Zo kwam hij hun tweet op het spoor, legt hij uit. "We lezen hier in Belgi� ook Jip en Janneke, dus ik dacht: dat moet ik zo snel mogelijk proberen kalt te stellen", aldus Deckers. "Even ophef veroorzaken zodat het snel daarna kan gaan liggen."

Deckers heeft de openbare videoregistratie op de Utrechtse provinciesite erbij gezocht en is daar de Jip-en-Janneke-bijdrage van D'Hondt uit los gaan knippen.

Heel veel mensen dachten dat ik Jip en Janneke serieus wilde verbieden. Dat heeft me wel echt geraakt."
Julie d'Hondt, Statenlid PvdA

Rechtsgeori�nteerde website
Deckers is naast politicus ook actief voor de website ReactNieuws. Met het twitteraccount van de rechtsgeori�nteerde pagina deelde hij zijn geknipte video. Ook attendeerde hij de landelijke voorzitter van Vlaams Belang, Tom van Grieken, ("onze eigen Geert Wilders") op zijn filmpje met D'Hondt.

Toen Van Grieken het fragment retweette kwam de verspreiding op gang en ging de video de Nederlandse grens over. Onder anderen PVV-Kamerlid Martin Bosma en opiniemakers Jan Roos en Sietske Bergsma worden door Deckers, D'Hondt en de Utrechtse FvD-fractie genoemd als reden van de explosieve verspreiding.

Ontploft
"Toen Martin Bosma er mee aan de haal ging is het echt ontploft", zegt Yael Potjer, Statenlid van FvD in Utrecht. Potjer was degene die de oorspronkelijke tweet online zette waardoor Deckers het fragmentje ging knippen. Samen met zijn fractiecollega Ted Dinklo wil hij terugkijken op de gebeurtenissen.

Dit is iets wat in de tijd van social media kan gebeuren."
Ted Dinklo, Statenlid Forum voor Democratie

Potjer en Deckers zeggen elkaar niet te kennen, maar Potjer werd een dag later wel door de Belg op het filmpje gewezen. "Hij stuurde mij ook een berichtje nog met 'Goed dat je die melding maakt, ik heb het even opgezocht en online gezet.' Toen werd het echt opgepakt."

Verbaasd
De Utrechtse FvD'ers waren verbaasd dat een fragment over hun motie zo aansloeg omdat de provinciepolitiek nooit veel aandacht krijgt, "tenzij het gaat over de Uithoflijn." FvD wilde met de tweet duidelijk maken waar de partij zich hard voor maakt in de provincie.

Ondanks de bedreigingen zou FvD het in het vervolg niet anders doen. "Dit is iets wat in de tijd van social media kan gebeuren", zegt Dinklo. Hij nam op de dag van de bedreigingen afstand van de twitteraars die begonnen met schelden. Tegelijkertijd wil hij het debat online blijven voeren, ook al kan dat felle reacties opleveren. "Het zijn haar woorden en ik vind het fragment daarnaast een goed voorbeeld van hoe de PvdA hierover denkt."

Geraakt
Maar de PvdA d�nkt er helemaal niet zo over, benadrukt Julie d'Hondt opnieuw. Ze kon zich alleen voorstellen dat Jip en Janneke uit de bieb zouden verdwijnen. Een week na de ophef moet ze dat nog steeds uitleggen. "Dat is niet als een standpunt, maar als een persoonlijk voorbeeld bedoeld", verklaart de PvdA'er. "Heel veel mensen dachten dat ik het serieus wilde verbieden. Dat heeft me wel echt geraakt."

Dit zei Julie d'Hondt (PvdA) daadwerkelijk in de Provinciale Staten

D'Hondt geeft aan dat het ook met haar stijl van debatteren te maken heeft. "Luchtig en met een vleugje humor", geeft ze aan. "Maar als we alles heel serieus gaan oppakken en zonder context op Twitter gaan gooien dan blijft er weinig lol meer aan het debatteren." Ze vindt dat haar woorden zijn verdraaid.
De Utrechtse commissaris van de koning Hans Oosters gaf vorige week bij RTV Utrecht aan dat hij actie zou ondernemen. Afgelopen woensdag is in vervolg daarop een gesprek geweest met alle fractievoorzitters van Provinciale Staten over de uit de hand gelopen tweet.

Betrokkenen bij dat gesprek zeggen dat er geen concrete afspraken zijn gemaakt over Twittergedrag. Wel is er een duidelijke grens getrokken over persoonlijke aanvallen op sociale media: "Dat kan echt niet."
Volgens Potjer en D'Hondt was het vooral schrikken, maar de virale video heeft geen gevolgen voor hoe debatten gevoerd gaan worden in de Utrechtse Statenzaal. FvD'er Potjer zegt dat provinciepolitici nu eenmaal niet meer onzichtbaar zijn. "Statenleden beseffen nu misschien meer dat er online meegekeken wordt, maar ik ga me niet anders gedragen dan dat ik al deed."

Dat geldt ook voor de tweets van Forum voor Democratie. Die mogen soms best "wat sterker worden aangezet" zegt Dinklo. "Op Twitter ben je gewoon wat sterker en directer. Als je er met een jurist naast gaat zitten zul je ook voorbeelden van andere partijen tegenkomen."

'Niet laten kisten'
D'Hondt vindt het spannend om weer mee te doen met het debat op sociale media, zegt ze. De app van Twitter, die ze van haar telefoon had gegooid, heeft ze inmiddels opnieuw ge�nstalleerd. "Ik durf nu niet zo goed vrij te praten, omdat dat weer verkeerd kan worden uitgelegd en verdraaid. Maar ik ben uiteindelijk niet van plan om me daardoor te laten kisten."

Ze heeft uit een emotionele en heftige week een duidelijke les getrokken. "Ik probeer nu gewoon bij mijn eigen boodschap te blijven, en wat anderen doen moeten ze zelf maar weten. Maar de afgelopen week heb je kunnen zien wat de consequenties daarvan kunnen zijn."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.