Een half jaar na het Black Lives Matter-protest in Utrecht: 'Verandering kost tijd'

Een half jaar later lijkt het stil rond BLM in Utrecht. "Maar we hebben niet stilgestaan sinds de protesten", zegt Leroy Lucas, een van de drijvende krachten achter de demonstratie in de stad. Behalve dat er een Utrechts slavernijmonument komt, is het meest concrete wapenfeit: '030%': Een onafhankelijke adviesgroep. De naam is een verwijzing naar de ruim 30 procent inwoners van Utrecht met een multiculturele achtergrond.
Dat de protesten tot nu toe niet tot grote veranderingen hebben geleid, frustreert sommige aanhangers van BLM. Lucas begrijpt dat, maar zegt dat verandering tijd kost, zéker bij polariserende onderwerpen. Lucas: "Mensen willen niet veranderen en mensen willen niet toegeven dat zij misschien fout waren. Maar daar gaat het niet om, we zouden allemaal tegen discriminatie moeten zijn."

Verandering kost tijd, zegt ook Wethouder Linda Voortman. Zij houdt zich onder meer bezig met inclusiviteit in de stad en verwijst naar de gemeente zelf, die probeert het personeelsbestand een weergave te laten zijn van de samenleving. "Maar we kunnen niet zomaar mensen gaan ontslaan om plek te maken voor anderen."
Dus doet de gemeente eerst onderzoeken en zijn er vergaderingen, planningen, trainingen, actieplannen. Uiteindelijk moet dat leiden tot verandering.
Dat die verandering nodig is bij de gemeente, beaamt Voortman. "Zeker als je kijkt boven in de organisatie, daar is het niet divers genoeg." Een actieplan moet dat aanpakken. Bij het aannemen van nieuwe collega's en ook in wat Voortman de cultuur van de gemeente noemt. "Het gaat er vooral om dat mensen voelen dat er ruimte is voor verschil."
Hardheid
De Utrechtse Jacobikerk hield afgelopen woensdag een debat over een inclusieve toekomst. Een van de sprekers is diversiteitsexpert Talitha Muusse. Zij zegt voorafgaand aan het gesprek te hopen op een open en genuanceerd gesprek.
Dat zegt ze bewust. "Ik zie toch bij Akwasi en andere activisten een soort verbolgenheid, een hardheid richting de witte Nederlander die het niet begrijpt. En andersom is dat ook zo, bij de Zwarte Pieten-discussie bijvoorbeeld." En de media versterkt dat, zegt Muusse. "Je moet dit soort thema's in rust met elkaar bespreken, beschouwend te werk kunnen gaan en de wil hebben om elkaar te begrijpen."
Muusse ziet ook andere oorzaken voor het uitblijven van concrete veranderingen. Daar kan BLM voor een deel niks aan doen: corona verstoorde het momentum van de beweging.
Focussen op oplossingen
Maar BLM laat zelf ook steken vallen. De beweging is niet goed georganiseerd, zegt Muusse. "Dat zie je bij veel bottom-up bewegingen die ontstaan op social media." Het gebrek aan organisatie zorgt dat de meest activistische organisaties zoals Kick-Out Zwarte Piet de meeste sprekers trekken. "Die gaan elkaar een beetje ophitsen tot extreme uitingen, met als dieptepunt 'ik sla Zwarte Piet in elkaar'."
Het grootste manco is het gemis aan concrete doelstellingen. "Politiegeweld zoals in Amerika hebben we hier niet." Ze ziet daarom veel liever dat BLM zakelijker gaat handelen. De emotie moet uit het debat: minder idealisme, meer pragmatisme. "Concrete dingen zoals stagediscriminatie, ongelijkheid in het onderwijs. Daar kan je oplossingen voor bedenken. Dan denk ik van: focus je energie daarop."
"Ik vind niet dat je kunt zeggen dat het te idealistisch is", zegt wethouder Voortman. Zij wijst op de denktank die is ontstaan na de protesten en in Utrecht zijn volgens haar aanwijsbare stappen gezet. "Ik heb het idee dat de organisatoren hier ook kijken: hoe nu verder?" Verandering is een continu proces en Voortman denkt dat over een jaar de resultaten duidelijker zichtbaar zijn.
Symboliek
Leroy Lucas heeft in elk geval nog genoeg dingen die hij veranderd wil zien. De Zwarte Pieten-discussie is volgens de activist al een gepasseerd station, maar het volgende dat wat hem betreft moet sneuvelen: 'foute' straatnaambordjes, vooral in Lombok.
Ik kan geen enkel argument vinden om dat te veranderen"
"J.P Coen heeft gewoon genocide gepleegd. Waarom is het zo moeilijk te begrijpen dat zo'n persoon geen bord mag hebben? Het is een symboliek die als een kers op de taart zit van het institutionele racisme dat we hier in de stad hebben."
Muusse snapt daar niks van. "Ik kan geen enkel argument vinden om dat te veranderen, misschien mis ik een emotioneel gen." De bordjes zijn volgens de diversiteitsexpert overblijfselen uit een andere tijd. Honderd jaar geleden waren de bordjes geaccepteerd, daar valt van te leren. "Voeg dan nieuwe helden toe, daar ben ik wel voor."
De gemeente is niet van plan die straatnaambordjes te veranderen. Er loopt wel een onderzoek naar het slavernijverleden van de stad. "Dat gaat breder dan straatnaambordjes", vertelt Voortman. De donkere verhalen achter de straatnamen worden bovendien belicht door gidsen van de Bitterzoete Route. "Daar is veel animo voor."

"Oma zei altijd: the fish rots from the head down", zegt Lucas. Verandering moet beginnen bij machthebbers, bij de overheid. Hij kan zo tien onderwerpen noemen waar verandering nodig is. Waarom zit er bij instellingen als Tivoli niemand met een biculturele achtergrond in het bestuur? Waarom voelen Islamitische jongeren uit bepaalde wijken zich niet welkom in de binnenstad? "Ik constateer een onbalans. Dan is het wat mij betreft aan de politiek om daar wat van de zeggen en daar een mening over te hebben."
Muusse ziet weinig emotionele betrokkenheid in de politiek, deels door een gebrek aan representatie. In de Tweede Kamer zit niemand met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond, in de regering zit nauwelijks diversiteit. "Het zou heel anders zijn als de top van de ministeries en de regering niet helemaal wit zouden zijn."

De politiek wil wel, zegt wethouder Voortman. Althans die in Utrecht. Een woordvoerder van de wethouder breekt in tijdens het gesprek. Ze zegt dat de gemeente het niet alleen kan, en ook partners nodig heeft. Voortman haakt meteen in. "We willen ook graag een pact ontwikkelen, hebben partijen uit de stad nodig. Je moet het samen doen."
Als de protesten iets hebben gedaan is het anti-discriminatie hoog op de agenda zetten. Het verlangen naar verandering is er. Na alle onderzoeken en het maken van plannen breekt binnenkort de tijd aan om écht iets te bewerkstelligen. Leroy Lucas. "We zijn niet tevreden want we zijn er nog lang niet."
Hieronder is het debat in de Jacobikerk terug te kijken.
Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.
Nieuwsoverzicht

Aanhoudingen na ongeregeldheden in Veenendaal en Amersfoort, ruit van AH in Utrecht opgeblazen
In Veenendaal zijn aanhoudingen verricht na onrust in de omgeving van het Doctor Slotemaker de ...

Drie van de vier Utrechtse ziekenhuizen meer beveiligd na invoering avondklok
Drie van de vier ziekenhuizen in de provincie Utrecht hebben de beveiliging opgeschroefd vanweg...

Muurvast op de woningmarkt: 'Woningnood onder studenten is groter geworden door de coronacrisis'
Het is eind december als de drie huisgenoten Sonja, Femmie en Danine een huisgenoot zoeken voor...

'Coronapups' in opmars, minder besmettingen in Utrecht en verslaggever (ver)knipt zichzelf
Het is de maandag na een weekend vol onrust, opstootjes en rellen in het land na het invoeren v...

Tweede Kamer verklaart verbreding ring A12/A27 controversieel
Het demissionaire kabinet neemt geen beslissingen meer over de verbreding van de snelweg langs ...

Dwangsom voor twee Zeister ondernemingen na niet naleven coronamaatregelen
De gemeente Zeist heeft aan twee ondernemingen een last onder dwangsom opgelegd voor het niet n...

Kinderopvang door ouders wettelijk erkend: 'Ouders zijn betrokken bij de opvoeding en ontwikkeling van hun kind'
De ouderparticipatiecrèches worden door de overheid wettelijk erkend. Een mijlpaal voor ...

Man uit Baarn krijgt vier jaar cel voor gewelddadige woningoverval in Maartensdijk
Een man uit Baarn is veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf voor een heftige woningoverval i...

Jongens met bivakmutsen beroven meisjes in park Nieuwegein
In park Oudegein in Nieuwegein zijn twee meisjes van 15 en 16 jaar beroofd. De slachtoffers wer...

Coronapup is populair: 'Als mensen erachter komen hoeveel werk het is, willen ze er weer vanaf'
Van coronapups tot leenhonden, honden zijn populair in tijden van corona. Maar lang niet iedere...

Historische werfkelders Nieuwegracht mogelijk beschadigd door te zware betonmixer
Een veel te zware betonwagen heeft mogelijk de historische werfkelders aan de Nieuwegracht in U...

Onderzoek: Gemeenteraad Utrecht doet te veel in het geheim
De Utrechtse gemeenteraad worstelt met de geheimhouding van stukken en debatten. Dat constatere...

Verwarde man aangehouden door agenten in kogelwerende vesten in Leidsche Rijn
Agenten in kogelwerende vesten hebben vanmorgen een man aangehouden in Leidsche Rijn. Het gaat ...

Poppodium Ekko begint dj-cursus: 'Belangrijk voor aanwas nu nachtleven stilstaat'
Altijd al dj willen worden? Dan heb je tot morgen om je in te schrijven voor de dj-cursus van p...

D66 hoopt op een terugkeer in gemeentepolitiek Stichtse Vecht
De lokale afdeling van D66 in Stichtse Vecht hoopt na vier jaar afwezigheid terug te keren in g...

Utrechtse politiechef veroordeelt coronarellen: 'Gewoon crimineel gedrag'
Onacceptabel. Dat zegt de Utrechtse politiechef Martin Sitalsing over de coronarellen die dit w...

'Relschoppers die politiebusje stelen' blijken politiestudenten in actie
"Hij steelt gewoon een politiebusje", was de tekst bij een filmpje op internet waarop...

Vierjarig meisje zakt weg in drijfzand op bouwterrein, politie komt op tijd
Een vierjarig meisje uit het Utrechtse Leidsche Rijn heeft een groots avontuur beleefd zondag. ...

Tientallen auto's bekrast in De Meern: 'Hopelijk worden de daders gepakt'
Een autobekrasser heeft flink huisgehouden de wijk De Woerd in Utrecht. Zo'n twintig auto's zij...

Poutsma trots op medailles bij EK shorttrack: 'Mezelf verbaasd'
De Utrechtse Selma Poutsma kon haar geluk niet op vanuit haar hotelkamer in Polen. De 21-jarige...

Afgelopen dag 322 nieuwe coronabesmettingen in Utrecht
De afgelopen dag zijn er in onze provincie 322 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat is iets mi...

Schitterende goal invaller helpt FC Utrecht aan belangrijke zege
FC Utrecht heeft dankzij invaller Othmane Boussaid de tweede overwinning op rij geboekt. De Bel...

Lage Vuursche opnieuw afgesloten, te druk met natuurliefhebbers
Opnieuw heeft de gemeente Baarn besloten om de toegangswegen rond Lage Vuursche af te sluiten. ...

Kleine honderd boetes na avondklok-controle op Utrechtse wegen
De politie heeft gisteravond en vannacht op veel provinciale wegen auto's gecontroleerd in verb...

Muzikaal multitalent Myrthe van de Weetering is door corona productiever dan ooit
Nog nooit componeerde muzikaal multitalent Myrthe van de Weetering zoveel als nu. De Biltse is ...

Provincie waarschuwt opnieuw: ga bij drukte niet de natuur in
De provincie Utrecht verwacht vandaag weer drukte in de natuurgebieden. Daarom worden mensen op...

Auto vol met bierkratten slaat over de kop in Breukelen
In Breukelen is een auto op z'n kop op de weg beland na een eenzijdig ongeluk. Drie inzittenden...

In Utrecht klinkt vanaf morgen de avondklok elke dag letterlijk
De klok van de Buurtoren in het centrum van Utrecht gaan vanaf morgen iedere avond om 20.55 uur...

Bestuurder verlaat auto na ongeluk in Wijk bij Duurstede
In Wijk bij Duurstede is een automobilist van de weg geraakt en in een weiland geëindigd. ...

Wesly Dijs schaatst PR op 1.500 meter tijdens Wereldbeker: 'Met dubbel gevoel'
Schaatser Wesly Dijs heeft een nieuw persoonlijk record op de 1.500 meter gereden. De Soester r...

Jordy Zuidam: 'Vertrouwen dat deze selectie hoger gaat eindigen'
In Een Berg Sport was technisch-directeur Jordy Zuidam van FC Utrecht te gast. Onderwerpen van ...

Remco Balk tekent tot de zomer van 2025 bij FC Utrecht
FC Utrecht heeft de transfer van Remco Balk afgerond. De 19-jarige aanvaller heeft een contract...

Philip Ties stopt als topamateur: 'Ga het heel erg missen, maar het is mooi geweest'
De loopbaan van Philip Ties in de top van het amateurvoetbal zit er na dit seizoen op. De 34-ja...