Podcast Muurvast op de woningmarkt: 'Geen slecht betaalde baan, maar een huis kopen blijkt onmogelijk'

UTRECHT - Ieder vrij moment de websites van makelaars en Funda afstruinen. Roel van Gog is ermee gestopt. "Je wordt er gewoon chagrijnig van", verzucht hij. Toch gaat er geen dag voorbij dat hij niet in ieder geval één keer een blik heeft geworpen op de huizenverkoopwebsite. "Diep van binnen zit toch de wens om die eengezinswoning te pakken te krijgen."
In de RTV Utrecht podcast Muurvast duiken we in de Utrechtse woningmarkt. Waarom lukt het maar niet om voldoende woningen te realiseren? En welke verhalen gaan er schuil achter falend woningbeleid? In de tweede aflevering gaat het over het kopen van een huis. De kopersmarkt is overspannen en dat lijkt tijdens de huidige coronacrisis niet minder te worden. Huizen in Utrecht worden bijna altijd ver boven de vraagprijs verkocht. Per 1 januari 2021 wordt de overdrachtsbelasting voor starters afgeschaft, maar het is nog maar de vraag of dat de positie van starters zal verbeteren.
Roel woont met zijn vriendin en hun zoontje in een sociale huurwoning in Leidsche Rijn, vlakbij station Terwijde. Zo op het eerste oog heeft het gezin het prima voor elkaar. Het appartementencomplex ziet er schoon en nieuw uit en hoewel het appartement niet heel groot is voor een jong gezin - met bijbehorend speelgoed, is er in principe genoeg ruimte voor elk gezinslid.

Plaats maken voor een ander

Er zijn genoeg mensen die graag met hen zouden ruilen, dat beseft Roel goed. "Er zijn veel starters die net klaar zijn met hun studie of jonge mensen die nog bij hun ouders wonen. En omdat dit een sociale huurwoning is, zou iemand met een lager inkomen hier ook minder voor hoeven betalen dan wij nu doen. We maken graag plaats voor een ander, maar dan moet er wel een woning voor ons zijn."
Want dit gezin wil door. "Volgens mij vragen we niets geks. Drie slaapkamers, een klein tuintje en een woonkamer. Je bent daarvoor in Utrecht algauw 4 ton kwijt. Dan vraag je je toch wel af hoe dat kan. Ik werk in een supermarkt en mijn vriendin werkt in de kinderopvang. Dat zijn geen slecht betaalde banen, maar toch heb je niet de mogelijkheid om hier een huis te kopen."

Schrikbarend weinig

Hun budget is 230.000 euro, en ze zijn best bereid om in een straal van 15-20 kilometer rondom de stad te kijken. Makelaar Kyras Dimitopoulos geeft hen weinig kans. "Als je een woning zoekt binnen dat budget, vind je in Utrecht en een straal van 5 kilometer daaromheen nul woningen. Het afgelopen jaar zijn er veertig woningen in die prijsklasse verkocht. Als je iets verder kijkt - in een straal van 15 kilometer - dan staan er op dit moment dertien woningen te koop en zijn er in een jaar tijd 302 verkocht. Schrikbarend weinig. Als ik reëel ben, is het voor hen vrijwel onmogelijk."
En als er al een eengezinswoning voor dat budget online komt, is de kans erg groot dat die voor een veel hogere prijs verkocht wordt, zegt Dimitopoulos. "Dat is eerder regel dan uitzondering in de huidige woningmarkt."

Overspannen woningmarkt

In zijn werk ziet hij dagelijks hoe overspannen de woningmarkt is. Als zijn makelaarskantoor een appartement online zet, worden er vaak diezelfde dag al veertig bezichtigingen ingepland. "Er zijn in deze coronatijd nog meer zoekers op de markt gekomen. Dat heeft meerdere redenen. Er is een grote groep die thuiswerkt en merkt dat er toch weinig ruimte is voor een goede werkplek. Er zijn mensen die bang zijn dat de hypotheekrente gaat stijgen en daarom juist nu een huis willen kopen. En sommige mensen kunnen dankzij het thuiswerken makkelijker tussendoor afspraken maken om een huis te bezichtigen."
Podcast: Muurvast.

Overdrachtsbelasting

Om de positie van starters op de woningmarkt te verbeteren, heeft de overheid onlangs besloten dat de overdrachtsbelasting voor starters van 2 procent naar 0 procent gaat. Een bedrag op de koopsom dat vroeger als eigen geld ingebracht moest worden in de hypotheek wordt daarmee per 1 januari kwijtgescholden. Eerder gold dat voor iedereen onder de 35 die een eerste huis kocht, maar nog voordat de wet van kracht gaat, is deze alweer gewijzigd. Per 1 april geldt de kwijtschelding van de overdrachtsbelasting alleen nog voor starters die een huis onder de 400.000 euro kopen.
Beleggers moeten juist een hogere overdrachtsbelasting betalen, van 8 procent. Maar volgens Dimitopoulos is de starter hier niet bij gebaat. "De positie van een starter ten opzichte van een belegger verbetert, maar starters krijgen meer concurrentie van elkaar. Je ziet heel gauw dat die 2 procent korting teruggaat naar de verkoper, omdat mensen bereid zijn om dat meer te betalen. Uiteindelijk zal deze maatregel ertoe leiden dat er meer starters op de markt komen die met elkaar gaan concurreren. De vraag wordt dus nog groter en het aanbod neemt niet toe. De overheid had beter kunnen besluiten om de overdrachtsbelasting voor starters op 2 procent te laten staan en de belasting voor de belegger naar 8 procent te verhogen. Zodat je wel de positie van een starter ten opzichte van de belegger verbetert, maar de starters niet meer laat concurreren."
Het enige dat écht zoden aan de dijk zet? "Bijbouwen", zegt Dimitopoulos resoluut. "Als dat niet gebeurt, zul je zien dat Utrecht nog duurder wordt om te wonen. Op dit moment zie je al dat het voor een heleboel mensen lastig is om hier te wonen."

Gezinsuitbreiding

Is Utrecht nog bereikbaar voor de leraar, de politieagent, de supermarktmedewerker of de verpleegkundige? "Ik denk het niet", zegt Roel van Gog. "Een eengezinswoning hier kost nu al rond de 4 ton. Tijdens een hypotheekgesprek werd me gezegd dat de prijzen volgend jaar 1 tot 2 procent gaan zakken. Haal dat maar eens af van 4 ton: nog steeds onmogelijke prijzen."
En dat heeft gevolgen. Voor het gezin van Roel betekent het bijvoorbeeld dat gezinsuitbreiding er voorlopig niet inzit. "We zouden heel graag een tweede kindje willen, maar het wordt gewoon te krap. Mocht het gebeuren, is het natuurlijk altijd welkom. Dan vinden we er wel iets op. Maar voor nu zit het niet in ons plan."
Dit is het tweede artikel in de serie Muurvast, een podcast en artikelenreeks over de penibele situatie op de Utrechtse woningmarkt. Je kunt de aflevering hier beluisteren. Wil je reageren? Stuur dan een mailtje naar nieuws@rtvutrecht.nl.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.