Liveblog: toespraak premier Rutte: 'Nederland gaat op slot'

14 december 2020, 14:48 • 11 minuten leestijd

PROVINCIE UTRECHT - Nederland gaat in lockdown en gaat in ieder geval vijf weken op slot. Premier Rutte noemt het besluit tijdens zijn toespraak heftig maar onvermijdelijk. In dit liveblog zetten we het nieuws uit die toespraak en al het andere coronanieuws op een rijtje.

Belangrijkste nieuws uit de toespraak:

- Premier Rutte: Nederland gaat op slot, in ieder geval voor vijf weken.
- Vanaf dinsdag vrijwel alle publiek toegankelijke ruimtes dicht.
- Maximaal twee gasten thuis, alleen tijdens kerstdagen geldt maximum drie.
- Contactberoepen moeten stoppen, behalve medische contactberoepen.
- Op 12 januari een update of de lockdown langer gaat duren.
- Rutte: blijven kijken wat nodig is om aantal faillissementen te beperken.
- Negatief reisadvies voor het buitenland geldt tot half maart.

Dit liveblog is gesloten. Vanaf de vroege ochtend lees je al het coronanieuws in een nieuw liveblog.

De basisscholen hebben niet zien aankomen dat ze tot half januari dicht gaan. "We zijn nogal verrast, zelfs een beetje verbijsterd", zegt Rinda den Besten, voorzitter van de PO-Raad in Utrecht, de koepel van basisscholen.

Eerder was er sprake van dat de kerstvakantie een week langer zou duren, maar de PO-Raad kreeg toen te horen dat dit "niet aan de orde is", zegt Den Besten. Nu moeten de scholen nog langer dicht. De basisscholen hadden dat graag eerder geweten, dan hadden ze meer tijd gehad om afstandsonderwijs op poten te zetten en opvang te regelen voor kwetsbare kinderen en kinderen van ouders met vitale beroepen.

Van basisscholen wordt niet verwacht dat ze de drie dagen voor de kerstvakantie al online onderwijs gaan geven. Den Besten verwacht dat niet veel scholen dat zo snel kunnen regelen. De meeste basisscholen zijn dan nog te druk met overleg met kinderopvang, aanpassen van roosters en lesprogramma's.

Het CBR schrapt tijdens de komende vijf weken 120.000 theorie- en 60.000 praktijkexamens. In totaal gaan er ongeveer 190.000 toetsen en cursussen niet door tot en met 19 januari.
Medische beoordelingen voor het verlengen van rijbewijzen gaan wel door.

Iedereen die deze week op examen zou moeten, krijgt vanavond nog bericht van het CBR. Mensen weten dan dat ze niet hoeven komen, laat een woordvoerder weten.

Bij een demonstratie tegen coronamaatregelen in Den Haag heeft de politie twee personen aangehouden, een voor belediging en de ander omdat deze weigerde de plek van het protest te verlaten, meldt de politie.

Premier Rutte spreekt de nederlandse bevolking toe. © ANP

Met gefluit probeerden de betogers de toespraak van premier Mark Rutte te verstoren, maar de Haagse burgemeester Jan van Zanen liet de demonstratie snel ontbinden, omdat de actie niet was aangekondigd.

Toch was het gefluit van de actievoerders te horen in het torentje waar Rutte zijn toespraak hield, en ook op de televisie. De premier verwees er in zijn rede naar. "Het is geen onschuldige griep, zoals sommigen hierbuiten denken."

De website van de rijksoverheid www.rijksoverheid.nl is maandagavond nauwelijks bereikbaar na de toespraak van premier Mark Rutte over de aangescherpte lockdown. Door 4 miljoen hits tegelijkertijd meteen na de toespraak van Rutte, raakte de website overbelast, zegt een woordvoerder.

Op de site staat informatie over de nieuwe strenge maatregelen tegen verspreiding van het coronavirus, onder meer over welke winkels en beroepen essentieel zijn en welke maximale groepsgrootte er geldt. Ook na eerdere aankondigingen van nieuwe coronamaatregelen kon de site van de rijksoverheid de grote drukte niet aan.

Het betaalde voetbal en de topsportcompetities gaan wel door tijdens de 'lockdown' van vijf weken die premier Mark Rutte vanavond aankondigde. In de Eredivisie, Keuken Kampioen Divisie en de Vrouwen Eredivisie wordt de komende weken doorgespeeld. Het kabinet maakte vorige week bekend dat de topsportcompetities vanaf 17 december weer van start kunnen gaan en dat blijft ook zo.

Alle binnensportlocaties gaan dicht voor amateursporters. Buiten mag wel gesport blijven worden. Tot 18 jaar kan dat in groepsverband, boven die leeftijd met maximaal twee personen op minimaal 1,5 meter afstand. Alle competities voor amateursporters liggen al weken stil. Alleen in het betaalde voetbal wordt doorgespeeld.

De gevolgen van een lockdown zijn "desastreus" voor de non-food retailsector. Dat zegt branchevereniging INretail in Zeist die erop wijst dat veel winkeliers in de maand december normaal gesproken hun winst voor het jaar verdienen.

Bovendien hebben met name mode-, schoenen- en sportwinkels volgens de winkeliersvereniging al een moeilijk voorjaar achter de rug. Dat leidt ertoe dat er winkels failliet zullen gaan, meent INretail. "Er gaan enorme klappen vallen. Heel veel ondernemers worden nu over de rand geduwd."

De Zeister brancheorganisatie zegt de perspectieven voor ondernemers in kaart te gaan brengen en dringt aan op steun. "Dat de overheid met een passend maatregelenpakket over de brug moet komen nu de situatie zo dramatisch is gewijzigd, is overduidelijk."

Winkels die nodig zijn om in de eerste levensbehoeften te voorzien, blijven ook na de aangescherpte coronamaatregelen dus open. Je hebt het dan over levensmiddelenwinkels, tankstations en apotheken bijvoorbeeld, maar ook de bakker, slager en de opticien mogen open blijven. Maar ook deze zaken hoeven niet dicht:

- Locaties voor zakelijke en financiële dienstverlening, warenmarkten voor levensmiddelen, drogisterijen, dierenspeciaalzaken, winkels voor zorg- en welzijnshulpmiddelen.
- Locaties voor reparatie en onderhoud van consumentenartikelen en (motor)voertuigen, wasserijen en stomerijen.
- De afhaalfunctie bij doe-het-zelf-zaken (afhalen van bestellingen), winkels buiten voor kerstbomen en bloemenverkoop, groothandels (business to business), servicepunten voor het ontvangen en verzenden van brieven en postpakketten.

Premier Rutte is zijn toespraak begonnen en is meteen duidelijk: Nederland gaat op slot. De lockdown gaat in ieder geval vijf weken duren: "De rek is er echt uit, en dan moet het griepseizoen nog beginnen. We moeten nu alles doen, het is een kwestie van door de zure appel heen bijten."

Rutte zegt zich te realiseren hoe "ingrijpend en heftig" de nieuwe maatregelen zijn. "We herinneren ons allemaal nog de beelden van het voorjaar. Lege bussen, winkelstraten, kantoren, daar moeten we naar terug." Hij wijst erop dat het aantal coronabesmettingen weer "in sneltreinvaart" oploopt.

Ook de feestdagen zullen er dit jaar heel anders uitzien, zegt Rutte. "Kerst blijft helaas sober". Er mogen dan thuis maximaal drie mensen van buiten het gezin op bezoek komen. Buiten de kerstdagen zijn dat er niet meer dan twee. "We hebben geen keus", zegt de premier. "Het aantal contactmomenten moet omlaag."

De strenge maatregelen gaan dinsdag in en duren in ieder geval tot 19 januari. De week daarvoor, op 12 januari, is er weer een persconferentie waarin Rutte en zorgminister Hugo de Jonge schetsen hoe de periode daarna eruit komt te zien.

Het ministerie van Volksgezondheid begint deze week al via radio-commercials en advertenties in dagbladen met een publiekscampagne voor (gratis en vrijwillige) coronavaccinatie. De eerste vaccinaties worden begin volgend jaar verwacht.

Ook zullen mensen via sociale media en met online-advertenties worden geïnformeerd. Later in de campagne volgen buitenreclame en tv-spots. "Het is belangrijk dat zo veel mogelijk mensen zich laten vaccineren", aldus gezondheidsminister Hugo de Jonge. "Dat wordt ons ticket naar meer vrijheid. Hoe meer mensen zich laten vaccineren, hoe eerder we straks - in de loop van 2021 - stap voor stap terug kunnen naar ons leven van voor het corona-tijdperk."

Het is bijna zover! Over een half uurtje is het hier live te volgen.

Utrechtse ondernemers over de aanstaande lockdown

De nieuwe strengere maatregelen die premier Mark Rutte vanavond gaat aankondigen, komen niet te laat. Dat zei minister Ferd Grapperhaus (Veiligheid) voordat hij ging vergaderen bij het Veiligheidsberaad.

Het stevige pakket uit oktober werkte volgens hem aanvankelijk heel goed. "Sinds enkele weken hebben mensen moeite met het naleven van de regels", aldus de minister. De situatie is aan het verslechteren en de toegang tot de zorg komt in het gedrang, zegt hij. Daarom is het nu nodig flink in te grijpen.

Niet alleen met de gigantische vooraad kerstbomen maar ook met de kerststerren, versiering en ga zo maar door. Eigenaar Douwe Krals van tuincentrum Vechtweelde zegt tegen de NOS dat hij gaat proberen om wat aan goede doelen te geven, maar de meeste bomen verdwijnen waarschijnlijk.in de snipperaar.

Update na toespraak van de premier: het tuincentrum mag open blijven.

Veel kerstbomen over in Maarssen

Ging jij vandaag nog even snel langs de winkel, kapper of coffeeshop? Je was niet de enige! Vlak voor de totale lockdown lekte veel nieuws uit en ontstond een drukte voor winkels die vandaag mogelijk voor het laatst open zijn.

Coronadrukte vlak voor de lockdown

Microbioloog en lid van het Outbreak Management Team (OMT), Marc Bonten uit Utrecht is verrast dat het kabinet waarschijnlijk alle scholen en kinderdagverblijven sluit. "Jonge kinderen dragen weinig bij aan de verspreiding van het virus, dus het directe effect van die maatregelen zal gering zijn. Je doet dit vooral zodat ouders thuis moeten blijven en daardoor minder reizen."

Het OMT heeft volgens Bonten geen duidelijk advies uitgebracht over de scholen. "We hebben schoolsluitingen ter overweging gegeven, maar we hebben niet voor of tegen die sluitingen geadviseerd. We hebben trouwens überhaupt geen keiharde adviezen gegeven. We hebben gezegd dat we ons ernstig zorgen maken en dat er harde maatregelen moesten komen."

Drukte bij de Hornbach in Nieuwegein. © Ingezonden foto.

Want normaal is Coccinelli aan de Keizerstraat in Vianen gewoon dicht op maandag. Maar zo vlak voor de lockdown willen toch heel wat klanten nog geholpen worden

Drukte bij Coccinelli in Vianen

In de provincie Utrecht zijn er in de afgelopen 24 uur 739 nieuwe coronagevallen bijgekomen. Gisteren lag dat aantal nog op 876.

Top 3 besmettingen

1. Amersfoort ( 122)
2. Utrecht (102)
3. Veenendaal (77)

Er zijn elf regiogenoten opgenomen in het ziekenhuis. Zij komen uit Utrecht, Amersfoort, Leusden, Veenendaal, Zeist, en Utrechtse Heuvelrug. Twee mensen zijn overleden aan de gevolgen van een besmettingen met Covid-19. Het zijn inwoners van Zeist en Utrecht.

Burgemeester Den Oudsten van Utrecht roept bij RTV Utrecht op om het centrum van de stad te mijden. Hij maakt zich zorgen over de lange rijen bij winkels die zijn ontstaan over het nieuws van een naderende lockdown.

"Ik zie dat mensen nu reageren op iets wat in het nieuws is. Het is nog niet bekend wat de premier vanavond gaat zeggen. Maar dat leidt er toe dat mensen denken om nog even naar de stad komen. Het leidt tot een drukte die we normaal niet op een maandag zien en als zich dat zo blijft ontwikkelen, dan leidt dat tot een drukte die onverantwoord is."

Den Oudsten hoopt dat de drukte in de binnenstad afneemt

"Ik wil nu mensen vragen, kom niet naar het centrum. Daar veroorzaak je drukte die we juist moeten vermijden."

De burgemeester kan besluiten om de winkels te sluiten, maar zo ver wil hij nog niet gaan. "Ik hoop dat ik van die bevoegdheid geen gebruik hoef te maken."

Drukte in het centrum van Zeist. © RTV Utrecht / Jiri Glaap

"Kapsalon Newhairstyle goedemiddag! Ja, ik heb nog een plekje voor vanavond half elf", stylist Sophia neemt met plezier de telefoon op. Die telefoon staat in deze kapsalon in Spakenburg sinds vanochtend roodgloeiend. "Iedereen die stond gepland zo net voor de kerst wil nog gauw even langskomen. Ook zijn we zelf klanten gaan bellen die voor deze week gepland stonden. Die proberen we vandaag zo veel mogelijk te verwelkomen."

In de ruime kapsalon is het gemakkelijk om afstand te houden: "We hebben iedereen die kan komen werken opgeroepen om hier te zijn. We helpen klanten tot vanavond twaalf uur, dan gaat de deur op slot. En dat is heel rot, want december is voor ons een belangrijke maand natuurlijk. Maar wat moet, dat moet."

Winkelen in Utrecht vlak voor de lockdown start

En het gevolg is een lange rij bij deze coffeeshop in de Utrechtse binnenstad.

Ook bij De Boot aan de Utrechtse singel is het druk.

Net als op de Amsterdamsestraatweg in Utrecht.

Tussen zondagochtend en maandagochtend zijn 8496 nieuwe coronagevallen geregistreerd. Dat is iets boven het gemiddelde van de afgelopen week. In de laatste zeven dagen kwamen er in doorsnee bijna 8300 positieve tests per etmaal bij.

Ten opzichte van voorgaande dagen is het aantal meldingen wel gedaald, maar het aantal gevallen op maandagen ligt vaak wat lager dan op andere dagen. Dat komt doordat in de weekeindes minder mensen zich laten testen. Op zondag waren bijna 10.000 positieve tests gemeld, op zaterdag ruim 9000.

In Amersfoort bij winkelcentrum Emiclaer staan de mensen zelfs buiten te wachten.

Lange rij bij de Gall en Gall in Amersfoort.

En dat zal een "groot en belangrijk gat slaan" in de omzet van ondernemers in de schoonheidsindustrie. Normaal gesproken is de kerstperiode de drukste tijd van het jaar. "Dit is gewoon vreselijk", zegt Jantine van t Klooster, bestuursvoorzitter van Anbos, de branchevereniging van schoonheidsspecialisten in Woerden.

"Iedereen wil rond de kerstdagen op zijn best eruit zien. Ik weet bijna niet wat ik moet zeggen, dit is gewoon hartstikke sneu", aldus Van 't Klooster. Anbos verwacht heel veel vragen van ondernemers over de kabinetsmaatregelen om het coronavirus verder in te dammen.

"Natuurlijk kan het niet zo doorgaan met deze besmettingen, dus we snappen allemaal dat er iets moet gebeuren", zegt voorzitter Arjan Kleuver van Centrum Management Utrecht.

Maar hij zet ook meteen kanttekeningen. "De retail en de horeca hebben al een heel zwaar jaar achter de rug terwijl daar eigenlijk geen besmettingen plaatsvinden. Die gebeuren vooral op het werk, thuis, bij religieuze bijeenkomsten. Dat is heel zuur."

Burgemeesters in het Veiligheidsberaad vinden het evident en noodzakelijk dat er nieuwe, strenge coronamaatregelen komen. "Wij moeten nu stevig ingrijpen. Deze afslag hebben wij een paar maanden geleden gemist", zegt burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam voorafgaand aan het overleg met de burgemeesters van de 25 veiligheidsregio's in Utrecht.

"Wij snakken naar een enorme hamer. Zo trekken wij het niet langer. De situatie is ook bijna niet meer handhaafbaar", aldus burgemeester Annemarie Penn-te Strake van Maastricht. Een harde lijn is volgens hen nodig omdat de druk op de zorg veel te groot wordt. "Zachte heelmeesters maken stinkende wonden", zeggen ze gelijkgestemd.