Speculatie over massagraf in Vianen: 'Het kan zijn dat we er allemaal helemaal naast zitten'

VIANEN - Stadshistoricus Hans Kluit zegt niet gauw onder de indruk te zijn, maar het massagraf dat vorige maand in Vianen is ontdekt vindt hij wel erg spectaculair. Inmiddels zijn de lichamen van 75 mannen gevonden naast de stadsgracht bij de Hofpoort.
In Vianen is een massagraf ontdekt.
Dus gaat Hans, bestuurslid van de plaatstelijke historische vereniging, regelmatig kijken. Met zijn camera probeert hij zelf vast te leggen wat de archeologen allemaal opgraven. "Ik heb een aantal foto's gemaakt van de opgraving. Deze heeft nog mooie tanden."
Hans gaat regelmatig met zijn camera naar de opgraving
Hans gaat regelmatig met zijn camera naar de opgraving © RTV Utrecht

Geweld

Hoe en waarom de 75 mannen in het veld naast de Hofpoort liggen is nog een raadsel. Dat de vondst uniek is, dat is al wel duidelijk. In november zijn de eerste negen skeletten gevonden bij werkzaamheden. Eerder deze week is meer informatie naar buiten gekomen. Het aantal lichamen is toen naar boven bijgesteld, tot 71. Het vermoeden is dat de mensen zijn omgekomen tijdens oorlogshandelingen.
Kluit: "Er was hier altijd een vete tussen de heren van Gorinchem en die van Arkels. En ook de heren van Brederode en daarvoor de heren van Vianen. Er werd hier wat afgeknokt." Tijdens de strijd waren het lang niet alleen volwassen mannen die meevochten. Archeologen kunnen zien dat een groot deel van de begraven mannen nog maar pubers waren. "Dat was normaal in die tijd. Als je ook maar een zwaard kon dragen, dan mocht je meevechten."

Opgraving

Op de vindplaats proberen archeologen zoveel mogelijk informatie te achterhalen. Wie waren het? En tijdens welk gevecht zijn ze omgekomen? Om dat te weten moet eerst bekend zijn hoe oud de lichamen zijn. Archeoloog Hans Veenstra noemt het de grote vraag van dit moment: "Die vraag stellen we onszelf ook iedere dag weer. Daar is echt meer onderzoek voor nodig."
In de geschiedenis van Vianen zijn wel een aantal veldslagen bekend. In 1482 tijdens de Stichtse oorlog is heftig gevochten. En in 1567 heeft de Spaanse generaal de Hertog van Alva Vianen ingenomen (begin van de Tachtigjarge Oorlog). "Maar of dit bij een van die gevechten gerelateerd kan worden, dat is nu nog gissen", aldus Veenstra.
De archeloog zegt dat het meeste onderzoek niet in de drassige grond plaatsvindt. Het vinden van antwoorden op prangende vragen gebeurt in het stadium na de opgraving. Veenstra: "Dan nemen we het mee, dan gaan we het wassen en gaan specialisten het bekijken. Dan hopen we dat we antwoorden kunnen geven."

Botten

Een van die specialisten is al in het veld aan het werk. Dat is fysisch antropoloog April Pijpelink. Ze kan uit de botten al veel informatie halen. Ze onderzoekt de skeletten die op elkaar gestapeld liggen. "We vermoeden dat ze bij een strijd zijn omgekomen, maar we weten het nog niet honderd procent zeker. Er zijn sporen die op geweld duiden, maar of dat ook meteen een veldslag is geweest..."
De skeletexpert durft de conclusie nog niet heel hard te trekken. Wat betreft het aantal lichamen denkt ze dat er misschien nog een of twee bijkomen.
Opgegraven lichamen
Opgegraven lichamen © RTV Utrecht
"Het kan zijn dat we er allemaal helemaal naast zitten met die veldslagen", zegt stadshistoricus Hans Kluit. "Ergens rond 1380 hebben we er een gehad, daarna in 1405 en 1480, misschien nog één aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Welke is het geweest? Hoe dan ook, het blijft natuurlijk een mooie gelegenheid om weer iets over de geschiendenis van Vianen te vertellen."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.