Spoedapotheek Eemland wint kort geding met zorgverzekeraars en blijft open

8 januari 2021, 13:16 • 5 minuten leestijd

PROVINCIE UTRECHT - De Dienstapotheek Eemland die in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort zit blijft toch open. De zorgverzekeraars hadden het contract per 1 januari opgezegd, maar daar spande de apotheek met succes een kort geding tegen aan. Inwoners van de regio Amersfoort kunnen daardoor ook dit jaar voor spoedmedicijnen bij de apotheek terecht. 

"Wij zijn heel blij", aldus bestuursvoorzitter Jouk Snoek van de Dienstapotheek Eemland. De apotheek mocht tot de uitspraak van de rechter doorgaan met haar werk en blijft nu dus open. "Vanmiddag gaat de apotheek weer verder met de dienstverlening. Mensen kunnen in de buurt hun spoedrecepten blijven halen, en dan zo snel mogelijk starten met hun medicatie. Zo hoeven ze thuis niet in het ongewis te wachten tot hun medicijnen komen."

De spoedapotheek geeft sinds 2003 's avonds, 's nachts, in het weekend en op feestdagen vanuit het Meander Medisch Centrum medicijnen uit voor inwoners uit de gemeenten Amersfoort, Barneveld, Bunschoten, Hoevelaken, Leusden, Nijkerk, Scherpenzeel, Soest, Voorthuizen en Woudenberg. Maar begin juli vorig jaar lieten de zorgverzekeraars weten dat ze per 1 januari 2021 niet meer in zee zouden gaan met de apotheek. "Wij hebben verschillende vragen over de begroting gesteld en de dienstapotheek wilde niet voldoende transparant zijn", stelt woordvoerder Christine Rompa van Zilveren Kruis.

Afspraken over tarieven binnen de farmaceutische spoedzorg in Nederland worden gemaakt tussen apotheken en de twee grootste zorgverzekeraars per regio. Voor de regio Eemland zijn dat Zilveren Kruis en Zorg en Zekerheid. Zij bepalen aan de hand van de begroting wat het zogenoemde 'terhandstellingstarief' wordt; het prijskaartje dat aan een recept hangt. Dat prijskaartje verschilt per regio, maar is in dezelfde regio voor ieder recept hetzelfde. Het bedrag wordt bepaald aan de hand van de begroting en het aantal uitgegeven recepten van het jaar ervoor, zodat de uitvoering kostendekkend is. Het tarief geldt vervolgens voor alle patiënten en zorgverzekeraars in de regio.

Volgens de rechtbank heeft de Dienstapotheek juist in redelijkheid patiëntgegevens beschermd bij het overleggen van documenten met de verzekeraars. Die hebben daarentegen op onredelijke wijze het contract willen beëindigen oordeelt de rechtbank, omdat de apotheek al jarenlang met de zorgverzekeraars samenwerkt, er geen waarschuwing tot ontbinding is gegeven en het voortbestaan van de apotheek van de samenwerking afhangt. Ook meent de rechter dat het belang van werknemers, apothekers en de locatie in de regionale zorgstructuur groter is dan dat van de verzekeraars om het contract te beëindigen.

Wel stelt de rechter dat de vaststelling van het nieuwe terhandstellingstarief op de gebruikelijke manier moet gebeuren, en dat de verzekeraars inzage krijgen in een "transparante begroting van het tarief, realisatiecijfers, en de te verwachten volumeontwikkeling". Daar horen volgens de rechtbank ook de bezorgkosten bij, en in hoeverre deze betrekking hebben op geleverde farmaceutische spoedzorg.

"We zijn blij dat de rechter vindt dat de wettelijke afspraken over transparantie óók voor Dienstapotheek Eemland gelden", stelt woordvoerder Christine Rompa van zorgverzekeraar Zilveren Kruis. "We hopen dat de apotheek op korte termijn de zorgverzekeraars die transparantie ook geeft. Tot nu toe is dat voor tienduizenden euro's op de begroting nog niet het geval. Dit betekent dat voor elk doosje dat iemand ophaalt voor zeker 2 euro niet duidelijk is waar dat geld voor is."

Het ziekenhuis gaat door de coronacrisis in maart vorig jaar deels op slot. De apotheek is daardoor niet meer fysiek bereikbaar en besluit een koeriersdienst in te schakelen om de medicijnen te bezorgen. Daar hangt in de eerste week al een prijskaartje van 4500 euro aan, waarna de apotheker direct contact opneemt met de verzekeraars.

Die geven aan dat bedrag niet te willen ophoesten en dat de kosten onder het eigen risico van de patiënten moet vallen. Wel willen ze in gesprek over de "bizar hoge (bezorg)kosten". De accountant van de spoedapotheek uit haar zorgen en stelt dat de houding van de zorgverzekeraars tot het faillissement van de apotheek zou kunnen leiden.

De maanden die daarop volgen staan in het teken van veel mailwisselingen, waarin de zorgverzekeraars vooral vragen om documenten waarin de kosten gespecificeerd worden. Begin juni vragen ze om meer details om zo de gemaakte kosten te kunnen checken, de betalingen te doen en de nieuwe tarieven voor 2021 vast te stellen. Daarop levert de apotheek meer documenten aan, behalve opgevraagde lijsten uit het zogenoemde Apotheek Informatie Systeem, omdat daarin niet zomaar vrij te geven persoonsgegevens zouden staan.

Daarop besluiten de zorgverzekeraars de informatie in de papieren verder uit te diepen. Een paar weken later laten de verzekeraars de apotheek weten dat er nog een aantal financiële posten zijn waar ze hun vraagtekens bij zetten, zoals salariskosten, inkoopwaarde van de omzet en overige bedrijfsopbrengsten.

Ondanks volgens de apotheek verwoede pogingen om extra informatie aan te leveren, stellen de verzekeraars begin juli dat de apotheek nog steeds informatie achterhoudt en meer kosten zou declareren dan dat er daadwerkelijk gemaakt zijn. Daarop besluiten de zorgverzekeraars het tarief niet te verhogen en de samenwerking met de apotheek per 1 januari 2021 op te zeggen.

Op 7 september sturen de verzekeraars een brief aan de huisartsen en apotheken in de regio, waarin ze hun besluit tot beëindiging van de samenwerking met de spoedapotheek aankondigen. De brancheorganisatie voor apothekers KNMP uit haar zorgen in een brief aan de verzekeraars en de Apothekers Coöperatie Eemland (ACE) doet dat in een brandbrief aan de regionale burgemeesters. In de politiek roepen verschillende gemeenten op tot behoud van de apotheek, de provincie Utrecht neemt daar een motie over aan en er worden zelfs Kamervragen gesteld.

Ondertussen stellen de verzekeraars dat ze de kwaliteit van de spoedzorg zullen blijven waarborgen, al zij het via een andere leverancier. Dat is de Dienstapotheek Utrecht, die in het Diakonessenhuis gevestigd is. Medicijnen worden op die manier voortaan per koerier binnen twee uur thuisbezorgd. "Dat vinden wij als zorgverzekeraars gezamenlijk een redelijke termijn", stelt de woordvoerder van Zilveren Kruis. "Dat doet Utrecht ook al voor andere gemeenten en dat bevalt goed."

Dat gaat nu dus niet door. Inwoners kunnen hun spoedrecepten blijven ophalen en worden dus niet per koerier vanuit Utrecht bezorgd. Ook moeten de zorgverzekeraars samen met de dienstapotheek het tarief voor dit jaar opnieuw beoordelen. De apotheek wilde het tarief per terhandstelling verhogen, maar de verzekeraars wilden daar niet aan. De apotheek gaat vandaag om 17.30 uur weer open.